Caravaggio
Michelangelo Merisi[1] da Caravaggio, dich Caravaggio, nascut a Milan lo 28 de setembre de 1571, mòrt a Porto Ercole lo 18 de julhet de 1610, foguèt un pintre italian. Actiu a Roma, Nàpols, Malta e en Sicília entre 1593 e 1610, es considerat coma lo premier grand representant de l'escòla barròca e un dei pintres pus celèbres dau Mond.
«Quand i a pas d'energia i a pas de color, pas de forma, pas de vida»
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]La joventut (1571-1595)
[modificar | Modificar lo còdi]Michelangelo Merisi nasquèt en 1571, a Milan coma o pròva lo certificat de naissença descubèrt en 2007[2]. Son paire, Fermo Merisi, èra intendent e arquitècte decorator («magister») de Francesco Ier Sforza, marqués de Caravaggio. Sa maire, Lucia Aratori, aparteniá a una familha aisada de l'encontrada. En 1576 la familha se mudèt a Caravaggio en Lombardia per fugir l'epidemia de pèsta que devastava Milan. Lo paire e lo grand i moriguèron en 1577. Se supausa que lo futur artista cresquèt ailà, e que la familha restèt en relacion amb lei Sforza e seis aliats (per maridatge), lei poderós Colonna, que devián jogar puei un ròtle major dins la vida de Caravaggio.
En 1584, dins sei tretze ans, Michelangelo intrèt per aprendís dins l'obrador dau pintre lombard Simone Peterzano, actiu a Milan, d'una cèrta renomada a l'epòca, e escolan de Tician[3]; i deviá restar quatre ans. Entandaumens, aprenguèt la leiçon dei mèstres de l'escòla lombarda e venèta. Giulio Mancini, un de sei biografs, dins lei Considerazioni sulla pittura de 1621, sotalinha lo fòrt caractèr de l'artista ja dins aquelei premiereis annadas: «Estudièt dins son enfança pendent quatre o cinc ans a Milan, amb diligéncia, e mai de temps en temps faguèsse quauqua extravagança causada per aquel afogament e aquel esperit tant viu.»[4]
Lo 6 d'abriu de 1588 tombava tèrme lo contracte amb son mèstre; tant se pòt que lo jove pintre n'aprofichèt per visitar Venècia e veire leis òbras dei grands mèstres de la color, Giorgione, Tician e Tintoretto.
Lo sejorn a Roma (1592)
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
Quauquei biografs dau pintre (subretot Giovanni Baglione), fan allusion a un omicidi probable que Caravaggio, qu'aviá alora gaire mai de vint ans, auriá comés aquel an, supausant que lo viatge a Roma foguèsse estat en fach una fugida.
Lei premiers temps foguèron durs e depriments, subretot a causa de son caractèr menèbre e agressiu que facilitava pas sei relacions amb leis autrei. Giovanni Pietro Bellori, un istorian de l'epòca e un dei premiers biografs de Caravaggio, lo descriu ja afectat an aqueu moment per la malària, malautiá que condicionèt tota la vida son sistèma nerviós e rendèt son fisic fragil e vulnerable, en contrast perfiech amb son temperament irascible.
Dins lo premier periòde roman, Caravaggio se veguèt obligat de faire de còpias de quadres sagrats: se'n serviá per pagar son lotjament modèst dins la pension menada per un monsignor Pandolfo Pucci (que se li disiá «Monsignor Insalata», a causa dau manjar gaire regissent qu'aviá costuma de servir a sei clients).
Alassat d'aquela situacion, l'artista s'installèt près de l'obrador de Lorenzo lo Sicilian, pintre mediòcre que saupèt pas valorar e sasir lo talent dau jove aprendís en cu fasiá pintar ren que de tèstas de sants. Après lo Sicilian, Caravaggio aguèt brevament per mèstre Antiveduto Gramatica, un pintre manierista sienés alambicat.
Gràcias a l'aprendissatge dins leis obradors d'aquelei dos artistas, Caravaggio aquistèt la rapiditat d'execucion: estent que lei dos pintres produsián d'òbras «en seria», en un grand nombre de còpias, elei e seis escolans, que seguissián sei directivas, èran constrenchs de pintar rapidament. Foguèt tanben gràcias a sei premiers mèstres se Caravaggio dins lo corrent de vint ans de carriera capitèt a crear tant de caps d'òbra.
L'obrador dau Cavalier d'Arpino
[modificar | Modificar lo còdi]Après l'experiéncia en cò de Gramatica, Caravaggio faguèt tèsta dins l'obrador de Giuseppe Cesari, dich lo Cavalier d'Arpino, un dei pintres qu'èran en vòga a Roma sus lo mercat de l'art. En cò d'aqueu mèstre, coma o ditz Bellori: «s'apliquèt a pintar de flors e de fruchs tant ben imitats, que ne venguèt a li donar la beutat incomparabla que nos agrada tant uei.»[5] Aquelei flors e fruchs representan en fach la començança dau genre picturau que serà puei conegut coma natura mòrta. L'ensenhament dau Cavalier d'Arpino satisfasiá pas lo jove pintre que se sentiá gaire estimulat per çò que li prepausava lo mèstre. Aquela insatisfaccion, aponduda an un episòdi que veguèt Caravaggio espitalizat per la reguitnada d'un cavau, sensa que son mèstre li faguèsse visita, foguèt motiu de garrolha entre lei dos; lo caractèr marridàs de l'escolan menèt a la rompedura dei liames amb l'obrador de Cesari.
Caravaggio, se volent afirmar, decidiguèt de s'establir a son còmpte. Durant aqueu periòde, coma tota sa vida, aguèt un comportament puslèu desreglat; sovent se citèt dins lei rancuras per divèrs actes de violéncia dins lei quartiers mau famats de la ciutat, çò qu'a mai que mai alimentat lo mite de l'artista boèmi que tirava l'inspiracion de la vida de la carriera e dei maufachs que i èra acostumat.
Dins lo Jove Bacus malaut, una de sei premiereis òbras complidas, se representa lo Caravaggio d'aquelei premiereis annadas romanas; son regard viu e intens contrasta amb la malanconiá provocada per la malautiá que ne patissiá lo jove pintre e que l'acompanhèt fins a la mòrt.
Lei personatges que pausavan per sei pinturas venián directament de la carriera: èran de gents dau pòble que eu trevava cada jorn; de mai, Caravaggio se podiá pas permetre de pagar de modèls de profession, en rason dau pauc de comandas qu'obteniá, amb malei penas.
Lei succès deis annadas romanas (1595-1606)
[modificar | Modificar lo còdi]L'amistat amb lo cardinau Del Monte
[modificar | Modificar lo còdi]_02.jpg)
Gràcias a Prospero Orsi (que se conois mielhs coma Prosperino delle Grottesche), pintre per cu aviá una gròssa amistat, Merisi en 1595 rescontrèt son premier protector: lo cardinau Francesco Maria Del Monte, òme d'una vasta cultura e apassionat d'art que, pivelat per sa pintura, aquistèt quauqueis uns de sei quadres; lo jove lombard intrèt a son servici, i restant per environ tres ans. Segon Bellori, Del Monte «metèt Michele dins l'aisança e l'aucèt en li donant una plaça onorabla dins l'ostau entre lei gentilòmes.»[6]
Gràcias a son important mecènas, la renomada de l'artista comencèt de s'espandir dins lei pus importants salons de l'auta noblesa romana. Lo mitan foguèt bolegat per sa pintura revolucionària que se trobèt immediatament au centre de discussions animadas e de polemicas enfuocadas. Bònadich lei comandas e lei conseus dau prelat influent e esclairat, Caravaggio tremudèt son estil: abandonèt lei telas de pichonei dimensions e lei retrachs individuaus e comencèt de se consagrar a la realizacion d'òbras complèxas amb de gropes de mai d'un personatge interagissent entre elei, descrivent dins un luòc un episòdi especific. Una dei premiereis òbras d'aqueu periòde es lo Repaus pendent la fugida en Egipte.
En pauc d'annadas sa renomada cresquèt d'un biais espectaclós; Caravaggio venguèt un mite vivent per una generacion entiera de pintres que n'exaltavan l'estil e lei tematicas.
Lei premierei comandas importantas
[modificar | Modificar lo còdi]
En 1599 Caravaggio, gràcias a l'ajuda dau cardinau Del Monte, recebèt la premiera comanda publica de doas grandei telas per plaçar dins la Capèla Contarelli de la Glèisa de Sant Loís dei Francés a Roma. Lei pinturas que Caravaggio deviá realizar pertocavan d'episòdis de la vida de Sant Matieu: la vocacion e lo martiri.
En mens d'un an lo pintre acabèt lei doas òbras; aguèron un tau succès que Caravaggio recebèt immediatament un autre pretzfach important per la Glèisa de Santa Maria dau Pòble. Per òrdre de monsignor Tiberio Cerasi, qu'aviá aquistat una capèla de la glèisa romana, se li comandèt doas pinturas: la Crucifixion de Sant Pèire e la Conversion de Sant Pau. En meteis temps se li demandèt de realizar una tresena tela per la Glèisa de Sant Loís dei Francés: Sant Matieu e l'Àngel. Lo pintre, e mai coneguèsse ben lei gosts estetics de sei clients, chausiguèt de modèls populars per exprimir lo debanar deis eveniments dins son costat reau e dramatic, representant ansin lei valors espiritualas dau corrent «pauperista» a l'interior de la Glèisa Catolica.
La premiera version dau Sant Matieu e l'Àngel, destrucha en Alemanha durant la Segonda Guèrra Mondiala, foguèt pasmens refusada puei remplaçada per aquela que se i tròba encara, pintada en 1602. Ansin foguèt dei dos quadres comandats per la Capèla Cerasi de Santa Maria dau Pòble, qu'après èsser estats refusats, foguèron crompats per lo cardinau Giacomo Sannesio.
La descripcion per Bellori de l'episòdi dau refús dau retaule de Sant Matieu e l'Àngel sèrve d'introduccion a un autre protector important de Caravaggio:
- «D'aqueu temps un eveniment destorbèt mai que mai Caravaggio e lo metèt quasi au desespèr, que crenhiá per sa reputacion; en fach, quand aguèt acabat lo quadre centrau dau retaule de Sant Matieu e que l'aguèt plaçat sus l'autar, lei prèires lo levèron, disent qu'aquela figura aviá ni la dignitat ni la semblança d'un sant, car se teniá d'assetada, cambas crosadas e mostrant lei pès au pòble d'un biais desconvenent. Caravaggio èra desesperat, que l'avián escornat per sa premiera òbra destinada a una glèisa, quand lo marqués Vincenzo Giustiniani lo venguèt sostar, e lo desliurèt d'aqueu pensament: s'entremetèt dins lo litigi, se crompèt lo quadre e li ne faguèt faire un autre, diferent, qu'es aqueu que se vei ara sus l'autar.»[7]
Lo marqués Giustiniani èra un ric banquier genovés dins l'orbita de la cort pontificala — e vesin d'ostau, amb son fraire lo cardinau Benedetto Giustiniani, dau cardinau Del Monte. Protector de Caravaggio pendent fòrça annadas, colleccionèt tot plen de seis òbras e contribuiguèt grandament a la formacion culturala dau pintre. En mai d'una ocasion, gràcias a seis influéncias multiplas, capitèt a sortir l'artista dei dificultats judiciàrias onte se trobava sovent en rason de son naturau agressiu.
Lei problèmas amb la justícia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo 28 de novembre de 1600, dau temps que sejornava au Palazzo Madama, demòra dau cardinau Del Monte, Merisi maumenèt e piquèt amb un baston Girolamo Stampa, un nòble qu'èra l'òste dau prelat; s'enseguiguèt una rancura. Après aquel incident, leis episòdis de chafarets, batèstas e violéncias anèron aumentant; sovent lo pintre foguèt arrestat e menat a la preson de Tor di Nona.
Coma que siá, sembla pas que foguèsse son premier problèma amb la justícia. Bellori va fins a sostenir que devèrs 1590-1592, Caravaggio, ja conegut per de bagarras entre bandas de marriàs, auriá comés un omicidi qu'a causa d'eu s'èra enfugit de Milan, d'en premier per Venècia (ont estudièt la pintura locala, en particular aquela de Giorgione), puei per Roma. Sa partença per la Ciutat Etèrna, doncas, seriá pas estada premeditada, mai puslèu la consequéncia d'una fugida.
En 1602 pintèt L'arrestacion dau Crist e Amor Vincit Omnia (tanben conegut coma l'Amor victoriós). En 1603 lo jutgèron per aver difamat un autre pintre, Giovanni Baglione, que portèt rancura còntra Caravaggio amb sei discípols Orazio Gentileschi e Onorio Longhi, copables d'aver escrich de rimas ofensantas a son esgard. Gràcias a l'intervencion de l'ambaissador de França, Merisi, condemnat, foguèt liberat puei mes per gaire de temps ais arrèsts domiciliaris (qu'aperavans, aviá ja complit un mes de preson a Tor di Nona).
Entre mai e octobre de 1604, lo pintre foguèt arrestat mai d'un còp per possession illegala d'armas e injúrias ai gàrdias de la ciutat; de mai, lo citèt en justícia un garçon de tavèrna per li aver mandat a la figura un plat de carchòfas.
En 1605 se deguèt sauvar a Gènoa per environ tres setmanas, qu'aviá nafrat grevament un notari, Mariano Pasqualone da Accumuli, a causa d'una frema: Lena, l'amanta de Caravaggio. L'intervencion dei protectors de l'artista permetèt d'enterrar l'afaire e mai se, quand tornèt a Roma, lo pintre foguèt citat per Prudenzia Bruni, sa proprietària, estent qu'aviá pas pagat lo loguier; per se venjar, Merisi mandèt de nuech de pèiras sus sa fenèstra, e foguèt citat un còp de mai. En novembre de la meteissa annada, lo pintre foguèt espitalizat per una nafra, qu'a son dire se l'èra facha solet en tombant sus son espasa.
Pasmens, lo fach mai grèu se debanèt a Campo Marzio, lo vèspre dau 28 de mai de 1606, jorn que l'artista tuèt, benlèu involontariament, Ranuccio Tommasoni. En seguida d'una garrolha per una fauta au jòc de pauma, lo pintre foguèt nafrat e, a son torn, nafrèt a mòrt lo rivau, amb cu aviá ja agut aperavans de rasons, sovent conclusas per de batèstas. Tanben aqueu còp èra question d'una frema, Fillide Melandroni, que totei dos se disputavan sei gràcias. Probablament darrier lo murtre de Ranuccio i aviá pereu de questions de sòus (benlèu quauque deute de jòc que lo pintre auriá pas pagat) o quitament politicas: d'efècte, la familha Tommasoni èra notoriament dau partit espanhòu, mentre que Merisi èra assostat per l'ambaissador de França.
Lo verdicte dau procès per lo crime de Campo Marzio foguèt implacable: la mòrt per decapitacion. Après la condemnacion de Caravaggio, comencèron d'aparéisser dins seis òbras, coma una idèa fixa, de personatges supliciats amb la tèsta copada, onte son autoretrach preniá sovent la plaça dau condemnat.
La fugida de Roma
[modificar | Modificar lo còdi]Caravaggio podiá plus restar dins la Ciutat Etèrna: es lo prince Filippo I Colonna que l'ajudèt a fugir, e que lo recaptèt dins un de sei fèus laciaus de Marino, Palestrina, Zagarolo e Paliano.
Lo nòble roman apliquèt una seria d'escapadors, sostengut per lei membres de sa familha que testimonièron de la preséncia dau pintre en d'autrei vilas d'Itàlia, fasent ansin pèrdre sei traças.
An aquela epòca, Caravaggio executèt divèrsei pinturas per lei Colonna, la pus importanta estent la Cena a Emmaús, dins la version esplendida e sòbria qu'es uei a la Pinacotèca de Brera.
Lei darriereis annadas (1606-1610)
[modificar | Modificar lo còdi]Lo periòde napolitan
[modificar | Modificar lo còdi]A la fin de 1606 Caravaggio arribèt a Nàpols, onte restèt aperaquí un an. La renomada dau pintre dins la ciutat èra ben establida. Lei Colonna lo recomandèron a una branca collaterala de la familha: lei Carafa-Colonna, membres importants de l'aristocracia napolitana. Ailà Merisi visquèt un periòde urós e fecond en çò que pertòca lei comandas: la pus importanta, d'un mercant croat de Ragusa, Nicola Radulovic, foguèt la Madòna dau Rosari; lo client eu meteis definiguèt l'iconografia de la pintura, mai fin finala vouguèt plus de l'òbra; aquesta foguèt modificada per lo pintre e plaçada a l'interior de la Capèla dau Rosari dins la glèisa dei dominicans. D'aqueu temps realizèt lei Sèt òbras de Misericòrdia.
Lo sejorn a Malta
[modificar | Modificar lo còdi]
En 1607 Michelangelo Merisi partiguèt per Malta, sostat un còp de mai per lei Colonna. Ailà intrèt en contacte amb lo Grand Mèstre de l'Òrdre dei Cavaliers de Sant Joan, Alof de Wignacourt, que lo pintre ne faguèt tanben un retrach. Sa tòca èra de venir Cavalier per obtenir l'immunitat, que sus eu pesava encara la senténcia de mòrt.
En 1608 Caravaggio pintèt la Degolacion de Sant Joan Baptista, son quadre mai grand per lei dimensions, totjorn conservat dins la Catedrala de La Valeta.
Après un an de noviciat, lo 14 de julhet de 1608, Caravaggio foguèt investit de la carga de Cavalier de gràcia, de reng inferior an aquela de Cavalier de justícia (reservada ai nòbles). Ailà tanben aguèt de problèmas: l'arrestèron per violéncias còntra un cavalier de reng superior e perque se saupèt que sus eu pesava una condemnacion a mòrt. Embarrat dins la preson de Sant Àngel a La Valeta, lo 6 d'octòbre, capitèt a s'escapar e a se refugiar en Sicília, a Siracusa. Lo 6 de decembre, lei Cavaliers l'embandiguèron de l'Òrdre «Coma membre fetid e putrid.»
Caravaggio en Sicília
[modificar | Modificar lo còdi]
A Siracusa, Caravaggio foguèt l'òste de Mario Minniti, son amic de vièlha data, conegut durant lei darriereis annadas romanas. Dins la ciutat siciliana s'interessèt fòrça a l'arqueologia, estudiant lei pèças ellenisticas e romanas; pendent una visita amb l'istorian Vincenzo Mirabella, creèt lo nom d'Aurelha de Danís per designar la Grotta delle Latomie («Bauma dei Latomias»)[8].
Durant aqueu sejorn pintèt per la Glèisa de Santa Lúcia un retaule de l'Enterrament de Santa Lúcia (la patrona de la ciutat siciliana), que son decòr sembla d'èsser precisament aqueu dei baumas vesinas qu'admirava tant.
Pendent son viatge, segon fòrça critics e segon l'escrivan Andrea Camilleri, se seriá arrestat a Licata, pintant lo Sant Jiròni dins la fòssa dei lions (pintura supausada d'èsser a l'origina dau culte de la fèsta dau Divendres Sant dins aquela localitat de l'Agrigentin) e lo Sant Jaume de la misericòrdia present dins la glèisa omonima.
A Messina pintèt la Resurreccion de Làzer, dei colors mau conservadas, que sa part centrala es ocupada per Làzer, «sostengut fòra dau sepulcre e durbent lei braç a la votz dau Crist que lo sòna» (segon la descripcion de Bellori), e l'Adoracion dei pastres, umila, reculhida, essenciala, serena.
Faguèt a Palèrme per l'Oratòri de la Companhiá de Sant Laurenç una Nativitat amb Sant Laurenç e Sant Francés, mencionada per Giovanni Pietro Bellori, puei sostracha per Cosa nostra dins la nuech dau 17 au 18 d'octòbre de 1969. Segon lo repentit Gaspare Spatuzza, l'òbra, passada de «familha» en «familha» e expausada dins leis acamps de caps coma simbòl de poder e de prestigi, foguèt cremada dins leis annadas 1980 car rosegada per lei ratas dau temps que lei Pullarà la gardavan dins un estable[9]. L'episòdi dau raubament inspirèt lo darrier roman de Leonardo Sciascia, Una storia semplice, «Una istòria simpla».
Lo retorn e la fin
[modificar | Modificar lo còdi]A la fin de l'estiu de 1609 Caravaggio tornèt a Nàpols. Lo 24 d'octòbre, atacat per quauqueis òmes que se saup pas cu leis assoudava, restèt desbregat e la novèla de sa mòrt comencèt de circular denantora. La fasa creativa de son segond periòde napolitan es reconstituida per leis istorians amb fòrça conjecturas: de tot segur pintèt lo Martiri de Santa Orsula per Marcantonio Doria, lo Renegament de Sant Pèire, e lo Sant Joan Baptista conservat a la Galleria Borghese.
Atribuits au periòde napolitan o, se se preferís de considerar la comanda, maltés, son lei dos quadres amb lo meteis tèma: Salomé amb la tèsta de Sant Joan Baptista expausat dempuei gaire en prest a la National Gallery a Londres, que lo pintre auriá degut remetre ai Cavaliers de l'Òrdre de Malta, e Salomé amb la tèsta de Sant Joan Baptista, conservat a Madrid. En mai d'aquò, lo Sant Francés recebent leis Estigmatas, lo Sant Francés meditant e una Resurreccion (aquesta se conois uei per una còpia de Louis Finson as Ais de Provença) foguèron perduts durant lo tèrratrémol de 1805 amb la derrunada de la Glèisa de Santa Anna dei Lombards, per la quala èran estats pintats.
De Roma se li mandèt la novèla que lo Papa Pau V èra a preparar una revocacion dau bandiment. Caravaggio, de Nàpols, ont abitava vèrs la marquesa Costanza Colonna, s'encaminèt dins una feloca que cada setmana fasiá lo trajècte Nàpols-Porto Ercole e retorn; se gandissiá secretament a Palo, fèu deis Orsini en territòri papau, luòc situat a 40 km de Roma. I auriá esperat en part de sauvetat la gràcia papala avans de tornar a Roma, en òme libre.
La seguida es pas clara. Sembla qu'a l'escala de Palo, Caravaggio foguèt arrestat (per error o mauvolença), restèt dos jorns en preson, onte tombèt malaut, avans d'èsser alargat. Sei bagatges èran restats dins la feloca. Anèt a Porto Ercole per lei recuperar, e i moriguèt lo 18 de julhet de 1610, sus la plaja segon la tradicion, en realitat a l'espitau locau de Santa Maria Ausiliatrice[10]. Lo perdon papau foguèt expedit quauquei jorns après a la Marquesa Costanza.
Activitat artistica
[modificar | Modificar lo còdi]Estil picturau
[modificar | Modificar lo còdi]
La tecnica particulara picturala e d'execucion de Caravaggio foguèt una dei claus de son succès. Avans son aveniment dins la pintura, i predominava un estil fondat mai que mai subre l'estudi academic de l'art classic, amb d'influéncias fòrtas dei grands artistas de l'edat d'aur de la Renaissença italiana, especialament Miquèl Àngel e Rafèu en Itàlia centrala, Tician, Correggio e Leonardo da Vinci en Itàlia septentrionala.
La revolucion de Caravaggio tèn au naturalisme de son òbra, que s'exprimís dins lei subjèctes de sei pinturas e mai dins lo tractament de la lutz, que sotalinha teatralament lei volums dei còrs sorgissent de la sorniera. Son rars lei quadres onte lo mèstre pinta lo fons, segondari a respècte dei personatges, lei veritables e solets protagonistas de son òbra. Per realizar sei pinturas, Caravaggio plaçava dins son obrador de lantèrnas en d'endrechs chausits per que lei modèls foguèsson esclairats ren qu'en partida, laissant lo restant dau còrs dins l'escuritat de la pèça.
Lei personatges
[modificar | Modificar lo còdi]Lei personatges efebics e l'omosexualitat presumida
[modificar | Modificar lo còdi]
Leis òbras de joventut de Caravaggio mòstran sovent de dròlles sedusents, ocupats de costuma a jogar d'un instrument (acompanhament tradicionau de l'amor) o a manjar un fruch (simbòl de la satisfaccion dei sens); son de jovents rescontrats per carrieras, o dins d'endrechs que eu trevava volontiers coma lei tavèrnas, ostaus de jòc, bordèus e luòcs mau famats de la ciutat. La preséncia continuala d'aquelei personatges a portat de critics nombrós a emetre de suposicions per quant a l'omosexualitat presumida de l'artista e de sei dos crompaires pus importants, lo cardinau Del Monte e lo marqués Giustiniani, que gardavan fòrça d'aqueleis òbras dins son gabinet particular; la mai famosa es l'Amor victoriós, pintura de la forta tonalitat sensuala, que l'artista ne deguèt faire una replica per cadun dei dos crompaires. E mai sián plausiblas, aquelei tendéncias omosexualas son pas establidas e rèstan que de presompcions.
Leis autrei personatges
[modificar | Modificar lo còdi]La natura
[modificar | Modificar lo còdi]
Dins lei premiereis òbras de Caravaggio s'atròba sovent d'elements esplendids de natura mòrta, mai nos es pervengut ren qu'una composicion completa, la Canestèla de frucha, contemporanèa dau periòde d'aprendissatge dins l'obrador dau Cavalier d'Arpino.
Lei retrachs
[modificar | Modificar lo còdi]Lo pintre pintèt gaire de retrachs e ne sobra solament quatre o cinc (l'unic retrach femenin, aqueu d'una cortesana, probable Fillide Melandroni, que serviguèt de modèl a l'artista, foguèt destruch a Berlin, dins lo Kaiser Friedrich Museum durant la Segonda Guèrra Mondiala). En mai d'aquò, rèstan lo retrach dau cardinau Maffeo Barberini (que vendrà papa sota lo nom d'Urban VIII), aqueu dau Grand Mèstre dei Cavaliers de Malta Alof de Wignacourt amb un patge, lo retrach d'un autre Cavalier de Malta, Antonio Martelli, aqueu d'un gentilòme desconegut e aqueu dau Papa Pau V (d'atribucion mausegura).
Comandas importantas
[modificar | Modificar lo còdi]Entre 1600 e 1606 Caravaggio pintèt per quauquei glèisas romanas quatre telas lateralas importantas e cinc retaules (compresa la Mesa au tombèu, ara a la Pinacotèca Vaticana, mai pintada per la segonda capèla a drecha a Santa Maria in Vallicella, la glèisa Nòva de Roma), que tres d'entre elei (Sant Matieu e l'Àngel, la Mòrt de la Verge e la Madòna dei Palafreniers) foguèron refusadas o levadas perqué consideradas coma de representacions gaire convenentas d'un subjècte sagrat.
Fòrça quadres de Caravaggio representan de sants; lei tres pus representats son Sant Francés, Sant Jiròni e Sant Joan Baptista. Sant Francés apareis en generau coma una figura ascetica en preguiera, Sant Jiròni coma un vièlh ocupat a escriure e Sant Joan coma un jovent, practicament nus, dins lo desèrt.
La redescubèrta
[modificar | Modificar lo còdi].JPG)
Celèbre e admirat de son vivent, Caravaggio foguèt oblidat quasi completament dins lei sègles que seguiguèron sa mòrt, e cauguèt esperar lo començament dau sègle XX per que se reconeguèsse universalament son importància dins lo desvolopament de l'art picturau modèrne. Maugrat aquò, son influéncia subre lo Barròc novèu — l'estil picturau qu'emergiguèt dei roïnas dau Manierisme — foguèt fonsa.
André Berne-Joffroy, autor de Le Dossier Caravage, ditz d'eu: «Çò que comença amb l'òbra de Caravaggio es tot simplament la pintura modèrna»[11].
Òbras
[modificar | Modificar lo còdi]- Dròlle amb una canestèla de frucha (1593-1594) - Roma, Galleria Borghese.
- Jove Bacus malaut (1593 - 1594) - Roma, Galleria Borghese.
- Lei trichaires (1594) - Fort Worth, Kimbell Art Museum.
- Devinarèla, (1594) - Roma, Musei Capitolini.
- Sant Francés en extasi (1594-1595) - Hartford (Connecticut), Wadsworth Atheneum.
- Magdalena penitenta (1594-1595) - Roma, Galleria Doria Pamphilj.
- Concèrt (1595) - Nòva York, Metropolitan Museum of Art.
- Jogaire de laüt (1595 - 1596) - Sant Petersborg, Musèu de l'Ermitage.
- Dròlle mordut per un laïmbèrt (1595 - 1596) - Florença, Fondazione Longhi.
- Repaus pendent la fugida en Egipte (1595 - 1596) - Roma, Galleria Doria-Pamphilj.
- Bacus (1596-1597) - Florença, Galariá deis Oficis.
- Devinarèla (1596-1597) - París, Musèu dau Lovre.
- Santa Catarina d'Alexàndria (1597) - Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza.
- Canestèla de frucha (1597-1598) - Milan, Pinacotèca Ambrosiana.
- Dàvid e Goliat (1597-1598) - Madrid, Musèu dau Prado.
- Tèsta de Medusa (1598) - Florença, Galariá deis Oficis.
- La vocacion de Sant Pèire e Sant Andrieu (1598) - Londres, Hampton Court Palace, Royal Gallery.
- Crist a la colomna (1598) - Cantalupo in Sabina (Rieti), Palazzo Camuccini
- Judit e Olofèrnes (1599) - Roma, Palazzo Barberini.
- Narcís (1599) - Roma, Palazzo Barberini.
- Vocacion de Sant Matieu (1599-1600) - Roma, Capèla Contarelli, Glèisa de Sant Loís dei Francés.
- Martiri de Sant Matieu (1600-1601) - Roma, Capèla Contarelli, Glèisa de Sant Loís dei Francés.
- Conversion de Sant Pau (1600) - Roma, Colleccion privada Odescalchi.
- Conversion de Sant Pau (1600 - 1601) - Roma, Capèla Cerasi, Glèisa de Santa Maria dau Pòble.
- Crucifixion de Sant Pèire (1600 - 1601) - Roma, Capèla Cerasi, Glèisa de Santa Maria dau Pòble.
- Incredulitat de Sant Tomàs (1600 - 1601) - Potsdam, Bildergalerie.
- Cena a Emmaús (1601) - Londres, National Gallery.
- Sacrifici d'Isaac (1602) - Modena, colleccion privada. (*)
- Sant Matieu e l'Àngel (1602) - Roma, Capèla Contarelli, Glèisa de Sant Loís dei Francés.
- Arrestacion dau Crist (1602) - Dublin, National Gallery of Ireland.
- Coronament d'espinas (1602-1603) - Prato, Galleria di Palazzo degli Alberti.
- Amor Vincit Omnia (1602-1603) - Berlin, Staatliche Museen.
- Sant Joan Baptista (1602) - Roma, Pinacotèca Capitolina.
- Mesa au tombèu (1602-1604) - Roma, Pinacotèca Vaticana.
- Coronament d'espinas (1603) - Viena, Kunsthistorisches Museum.
- Sacrifici d'Isaac (1603-1604) - Florença, Galariá deis Oficis.
- Mòrt de la Verge (1604) - París, Musèu dau Lovre.
- Madòna dei Pelegrins (1604-1606) - Roma, Glèisa de Sant Agustin.
- Sant Jiròni meditant (ca. 1605) - Monastèri de Montserrat, Catalonha.
- Madòna dei Palafreniers (1605- 606) - Roma, Galleria Borghese.
- Sant Francés meditant (1605) - Glèisa de Sant Pèire, Carpineto Romano, en depaus a la Galleria Nazionale d'Arte Antica, Palazzo Barberini, Roma.
- Santa Familha amb Sant Joan Baptista (1605-1606) - Caracas, colleccion privada, en depaus au Metropolitan Museum, Nòva York.
- Sant Jiròni (1605-1606) - Roma, Galleria Borghese.
- Sant Francés en preguiera (1605-1606) - Cremona, Museo Civico.
- Dàvid amb la tèsta de Goliat (1605-1606) - Roma, Galleria Borghese.
- Cena a Emmaús (1606) - Milan, Pinacotèca de Brera.
- Madòna dau Rosari (1607) - Viena, Kunsthistorisches Museum.
- Dàvid amb la tèsta de Goliat (1607) - Viena, Kunsthistorisches Museum.
- Sèt òbras de Misericòrdia (1607) - Nàpols, Pio Monte della Misericordia.
- Crucifixion de Sant Andrieu (1607) - Cleveland, Museum of Art.
- Flagelacion dau Crist (1607) - Roan, Musée des Beaux-Arts.
- Flagelacion dau Crist (1607-1608) - Nàpols, Museo di Capodimonte.
- Retrach d'Alof de Wignacourt (1608) - París, Musèu dau Lovre.
- Retrach de fra Antonio Martelli, Cavalier de Malta (1608-1609) - Florença, Galleria Palatina di Palazzo Pitti.
- Degolacion de Sant Joan Baptista (1608) - La Valeta (Malta), Musèu de la Cocatedrala de Sant Joan.
- Sant Jiròni escrivent (1608) - La Valeta (Malta), Musèu de la Cocatedrala de Sant Joan.
- Amor dorment (1608) - Florença, Galleria Palatina di Palazzo Pitti.
- Enterrament de Santa Lúcia (1608) - Siracusa, Glèisa de Santa Lúcia, en depaus a la Galleria Regionale di Palazzo Bellomo.
- Nativitat amb Sant Laurenç e Sant Francés (1609) - Palèrme, Sostrach de l'Oratòri de Sant Laurenç.
- Resurreccion de Làzer (1609) - Messina, Museo Nazionale.
- Adoracion dei pastres (1609) - Messina, Museo Nazionale.
- Salomé amb la tèsta de Sant Joan Baptista (1609) - Madrid, Palais Reau.
- Anonciacion (1609-1610) Nancí, Musée des Beaux-Arts.
- Renegament de Sant Pèire (1609-1610) - Metropolitan Museum, Nòva York.
- Martiri de Santa Orsula (1609-1610) - Nàpols, Galleria di Palazzo Zevallos Stigliano.
- Sant Joan Baptista (1610) - Roma, Galleria Borghese.
Musèus
[modificar | Modificar lo còdi]Lista dei musèus que tènon d'òbras de l'artista:
- Académia de Bellas Artes de San Fernando a Madrid
- Galleria Borghese a Roma
- Galleria Nazionale d'Arte Antica a Roma
- Galariá deis Oficis a Florença
- Galleria Doria Pamphilij a Roma
- Metropolitan Museum of Art a Nòva York
- Musèu dau Lovre a París
- Musèu de Capodimonte a Nàpols
- Musèu dau Prado a Madrid
- Musèu de l'Ermitage a Sant Petersborg
- Museo Nazionale di Palazzo Bellomo a Siracusa
- Museo Regionale di Messina
- Museo Thyssen-Bornemisza a Madrid
- National Gallery a Londres
- National Gallery of Ireland a Dublin
- Palazzo degli Alberti di Prato
- Galleria Palatina di Palazzo Pitti di Firenze
- Pinacotèca Capitolina a Roma
- Pinacoteca del Museo Civico di Cremona
- Pinacotèca de Brera
- Pinacotèca Vaticana
- Staatliche Museen a Berlin
- Kimbell Art Museum a Fort Worth
- Kunsthistorisches Museum
Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ o Merigi o Amerighi.
- ↑ La descubèrta clava un debat dubèrt en 1973, quand per lo premier còp se metèt en dobte que foguèsse nascut a Caravaggio dins la província de Bergam, tradicion sensa fondament, mai comunament acceptada dempuei de sègles. Segon de recèrcas recentas dins leis archius parroquiaus lombards, Michelangelo Merisi nasquèt dins la parròquia de Santo Stefano in Brolo (Milan) lo 28 de setembre de 1571 e i foguèt batejat lo 30: «Adi 30 fu bat[tezzato] Michel Angelo f[ilio] de D[omino] Fermo Merixio et d[omina] Lutia de Oratoribus. Compare Francesco Sessa». Cf. Sole24ore, suplement dominicau, 25 de febrier de 2007.
- ↑ Segon lo contracte d'aprendissatge.
- ↑ «Studiò in fanciullezza per quattro o cinque anni in Milano, con diligenza ancorché di quando in quando, facesse qualche stravaganza causata da quel calore e spirito così grande.»
- ↑ «fu applicato a dipinger fiori e frutti sì bene contraffatti, che da lui vennero a frequentarsi a quella maggior vaghezza che oggi tanto diletta.»
- ↑ «ridusse in buono stato Michele e lo sollevò dandogli luogo onorato in casa fra i gentiluomini.»
- ↑ «Qui avvenne cosa, che pose in grandissimo disturbo, e quasi fece disperare Caravaggio in riguardo de la riputazione; poiché avendo egli terminato il quadro di mezzo di San Matteo e postolo sù l'altare, fu tolto via dai Preti, con dire che quella figura non aveva decoro, né aspetto di santo, stando à sedere con le gambe incavalcate, e co' piedi rozzamente esposti al popolo. Si disperava il Caravaggio per tale affronto nella prima opera da esso pubblicata in chiesa, quando il Marchese Vincenzo Giustiniani si mosse à favorirlo, e liberollo da questa pena; poiché interpostosi con quei Sacerdoti, si prese per sé il quadro, e glie ne fece fare un altro diverso, che è quello che si vede ora sul'altare.»
- ↑ (fr) Catherine Puglisi : Caravage, traduit de l'anglais par Denis-Armand Canal, Paris : Phaidon, 2005, p. 313 ISBN: 978-07-1489-475-1.
- ↑ (en) «Lost Caravaggio painting 'was burnt by Mafia'».
- ↑ Lo document atestant la mòrt de Michelangelo Merisi.
- ↑ (fr) André Berne-Joffroy, Le Dossier Caravage, Ed. de Minuit (1959)
