Pebron

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi Pebròt)

pebron o pebròt designa diversas espècias vegetalas del genre Capsicum . D'unas varietats son picantas e d'autras son doças obtengudas per seleccion. Aquestes cultivars doces produson de fruchs de diferentas colors coma lo roge, lo jaune e l'irange. Lo fruch es tanben consomat jos sa forma verda non madura. Es una planta annala de la familha de las Solanacèas originària de Mexic, d'America centrala e d'America del Sud. La planta es cultivada coma planta d'òrt per sos fruches consomats, cruses o cuèchs, coma legums o coma condiment. Lo tèrme designa a l'encòp lo fruch e la planta.

Lo pebron est l'ingredient indispensable d'unes plats, coma la piperada o la ratatolha, mas pòt tanben servir d'acompanhament.

Descripcion[modificar | Modificar lo còdi]

Flor du pebron
Pebrons en formction

Es una planta annala, en clima temperat que resistís pas a las geladas, mas podent viure d'annada en climat tropical. Pòrt quilhat, gaireben arbustiu, fòrça ramificat. Las tijas de la basa tendon a se lignificar. La planta atenh 40 a 50 cm de naut en general après d'una germinacion avent durat de 7 a 15 jorns.

Las fuèlhas, altèrnas, lanceoladas, s'acaban en punta, son d'un vert brilhant. Las flors, nombrosas e pichonas, son blancas, de petals soúdats e ponchuts, al nombre de 6 a 8. Lo fruch es una baia d'un tipe particular, la pulpa, pro prima e formant una espècia de capsula entorejant un placenta mai o mens voluminós portant de fòrça granas. Exteriorament, la pèl es lisa e lusenta, de color verd brilhant abans maturitat, pren a maturitat una color viva, mai sovent roja, mas tanben jauna, iranja, violeta, marron, negra…

Las granas son pichonas, planas, reniformas, de color blaquinosa.

Espandiment[modificar | Modificar lo còdi]

Aquesta planta es coneguda qu'à l'estat cultivat. Es belèu originària d'America del Sud e foguèt belèu domesticada al Mexic. Se trapèt de granas vielha de 5000 ans dins d'escacions arqueologicas al Mexic.

Es cultivada dins lo mond entièr, dempuèi que foguèt introducha dins l'ancian mond a la fin del sègle XV. S'espandiguèt plan aisidament subretot jos la forma picanta. Lo pebron doç sembla s'èsser espandit mai tard, a la fin del sègle XVIII en Euròpa.

Varietats de pebrons[modificar | Modificar lo còdi]

''Petit carré de Nice'' - Musèum de Tolosa

Lo pebron es une espècia plan polimòrfa. Las varietats cultivadas son innombrablas.

Allergias au pollèn de pebron[modificar | Modificar lo còdi]

Una quantitat creissenta de pebron es cultivat en sèrra (es lo primièr legum de sèrra als Païses Basses ont près de 8 000 obrièrs agricòls lo cultivan sus 10 000 ectaras). Sas flors produson un pollèn irritant que los trabalhadors i son espausats quand culhisson lis pebrons. 1/3 d'aquestes acaban per venir allergics. Foguèt mostrat al començament de las annadas 2000 qu'introduire una colonia d'abelha domestica (bornat) dins la sèrra diminís fòrça aqueste risc[1]; Dins las sèrras ont las abelhas èran presentas, lo pollèn èra culhit per las abelhas suls antèrs del temps de sa produccion e los simptòmas d'allergias diminuirián o desapareisseriá pels trabalhadors.

Utilizacion[modificar | Modificar lo còdi]

Pebrons roges.
Pebrada (pebrons verds e cebetas cuèchs dins de vin blanc).
Pebrons talhat pichon e cuèch a la padena amb de ceba.

Lo pebron (es a dire lo fruch d'aquesta planta) se culhís o verd, o madur. Se consoma coma legum crus o cuèch:

• Crus
lo pebron, de textura brisarela, dintra, talhat en rondèlas o en troces, dins la composicion d'ensaladas, amb tomatas e cebas.
Quand es consomat crus, lo pebron es pauc digèst: sa pèl e sas fibras espessas son mal suportadas pels intestins fragils. Cal donc, abans de lo consomar, levar sa pèl, sas fibras blancas a l'interior e totas sas granas.
• Cuèch
lo pebron se prepara de diferents biais: grasilhat, al forn, a l'estofada, etc. Per sa forma clòta, li val plan las preparacion en farcit.

Es un legum fòrça pauc caloric, 22 quilocalorias per 100 g. Es ric en vitaminas C e A.

De varietats de pebron rics en terpenoïdes son utilizadas per realizar de colorants.

Aspèctes economics[modificar | Modificar lo còdi]

Pebrons colorats

La produccion mondiala de pebrons es estimada a 23,2 milions de tonas (font FAO, 2007). Lo primièr productor mondial es la China amb 14 milions de tonas, es a dire près de 50 %.

Principals païses de producccion (2007)
País Superfícia cultivada

(Mha)

Rendiment

(q/ha)

Production

(Mt)

Bandièra de la Republica populara de China China 0,603 191,3 14,033
Bandièra: MexicMexic 0,141 131,79 1,690
Bandièra: IndonesiaIndonesia 0,155 35,5 1,100
Bandièra: TurquiaTurquia 1,090
Bandièra d'Espanha Espanha 0,022 451,9 1,065
Bandièra dels Estats Units Estats Units 0,032 265,1 0,855
Bandièra: NigèriaNigèria 0,091 79,11 0,723
Bandièra: EgipteEgipte 0,026 148,8 0,475
Bandièra: Corèa del SudCorèa del Sud 0,077 49,7 0,345
Bandièra d'Itàlia Itàlia 0,014 251,2 0,252
Mond 1,654 140,5 26,056

Proprietats medicinalas[modificar | Modificar lo còdi]

Lo pebron es bon per la memòria. Conten una substéncia la luteolina, una flavona qu'agís en activant de circuits neuronals implicats dins l'aprendissatge[2]. Lo pebron es tanben una font d'anticàncer: las capsiatas son de substéncias quimicas dins lo pebron que pòdon provocar la mòrt de las cellulas tumoralas e atal permetre d'evitar lo desvelopament de las tumors cancerosas[3]. Los capsiatas son plan pròches dels capsinoïdes contenguts dins lo piment e aquestas an lo meteisse efièch.

Comparason entre lo pebron roge e le pebron verd[modificar | Modificar lo còdi]

Apports nutritionnels pour 100 g
Nutriment Pebron roge Pebron vert
Energia (kcal) 27,1 20
Proteïnas (g) 0,9 0,86
Lipids (g) 0,3 0,170
Glucids (g) 5,2 3,23
Fibras (mg) 2 1,4
Calci (mg) 9 10
Fèrre (mg) 0,4 0,31
Magnèsi (mg) 12 10
Fosfòr (mg) 20 20
Potassi (mg) 169 175
Sòdi (mg) 3 3
Batacarotèn (μg) 3480 208
Vitamina E (mg) 0,7 0,37
Vitamina C (mg) 165 80,4
Vitamina B1 (mg) 0,04 0,057
Vitamina B2 (mg) 0,03 0,028
Vitamina B3 (mg) 0,09 0,48
Vitamina B5 (mg) 0,1 0,1
Vitamina B6 (mg) 0,3 0,22
Vitamina B9 (μg) 22 11

Pesticids[modificar | Modificar lo còdi]

Segon un estudi la DG Sanco de 2001, l'endosulfan foguèt trobat dins 31,7 % de pebrons testats. A saber que l'endosulfan es ara enebit d'utilizacion en Euròpa qu'es tròp polluent per l'environament e tròp dangierós per la santat umana e animala.

Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Bibliografia e fonts[modificar | Modificar lo còdi]

  • GNIS : Enjeux Piments, poivrons et tomates : conservation du patrimoine génétique et évolution des variétés[4]
par Marie-Christine Daunay (INRA - coordonnatrice du réseau de ressources génétiques Solanaceae), Bruno Landon (directeur marketing, Clause), et Didier Court (UFS - président du comité grand public de la section potagères et fleurs).

Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. S. van der Steen, T. Blacquière, N. de Jong, H. de Groot, honey bees as an aid in improving labour conditions in sweet bell pepper greenhouses : Reduction of pollen allergy ; ISHS Acta Horticulturae 639: XXVI International Horticultural Congress: Expanding Roles for Horticulture in Improving Human Well-Being and Life Quality, 2004 (Résumé, en anglais)
  2. Tsai, « Effects of luteolin on learning acquisition in rats : Involvement of the central cholinergic system », Life Sci., vol. 80, no 18,‎ , p. 1962.
  3. Macho, « A Non-pungent capsaicinoids from sweet popper synthesis and evaluation of the chemopreventive and anticancer potential », Eur. J Nutr., vol. 42, no 1,‎ , p. 2-9.
  4. Cf. Article Piments, poivrons et tomates : conservation du patrimoine génétique et évolution des variétés consultation du 18 octobre 2010.

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]