Musèu d'Istòria Naturala de Tolosa

Situat dins lo quartièr de Bosca Montplaser, dins lo Jardin de las Plantas, lo Musèu d'Istòria Naturala de Tolosa a una superfícia de gaireben 6 000 m² e abriga une colleccion de mai de dos milions e mièg de pèças. Es lo màger en Occitània e lo segon mai grand de França.

Istoric

Foguèt creat en 1796 pel naturalista Felip Isidòr Picot de La Peirosa, dins los ancians bastits del monastari dels Carmes Descauçats. Reservat a l'epòca pels sols naturalistas, foguèt obèrt al public en 1865 per decision del conselh municipal amb per nòva mission l’acuèlh del public. Edoard filhòl foguèt lo primièr director de la nòva institucion. A la meteissa epòca, lo jardin botanic de l’Universitat installat dins lo quartièr de Sant Sarnin foguèt transferit dins aquel ancian monastèri. En 1887, per l’Exposicion Internacionala de Tolosa, lo Jardin de las Plantas se transformèt dins la topografia actuala comptava des centenats d'espècias de plantas e d'arbres.

Dempuèi 1950, amb 19 salas accessiblas al public, lo Musèu venguèt un pòl scientific. S'enrequissèt entre las doas guèrras mercé a fòça dons: las colleccions d’ornitologia del Dr. Victor Besaucèle (1847-1924), las colleccions d’etnologia e de coquilhum de Gaston de Ròcamaurèl (1804-1878) e la colleccion Dupuy en malacologia.

En 1971, amb Claudine Sudre, lo Musèu se dotèt d’un servici pedagogic e d'una bibliotèca pels enfants.

A causa de la descobèrta de flaquesa del bastit del musèu, foguèt tancat al public en 1997. En 1999, una nòva concepcion de l’establiment foguèt propausada. Lo site foguèt en òbras pendent d'ans e s'organizan amb d'autres luòcs a l'entorn de Tolosa.

En 2010, lo musèu de Tolsa obriguèt una galariá de preïstòria: la « galariá de las caunas », mercé a la collaboracion d'Emili Cartalhac, Joan Baptista Nolet e Eugèni Trutat .

Lista dels directors e conservators del musèu

• Felip Isidòr Picot de La Peirosa (1744-1818) qu'es a l'origina de las primièras colleccions (erbièrs, minerals e fossils) del musèu
• Edoard filhòl (1814-1883), primier director del Musè en 1865 e cónsol de Tolosa de 1867 a 1870.
• Joan Baptista Nolet (1802-1890), director del Musèu, preïstorian.
• Eugèni Trutat (1840-1910), primièr conservator (1865-1890), director del Musèu (1890-1901), naturalista e fotografe.
• Francis Duranthon (1961-), conservator en cap e director del Musèu dempuèi lo 1^èr de genièr de 2011.

Lo musèu a l'ora d'ara

Aprèp dètz ans de tancadura, lo musèu tornèt obrir en decembre de 2007. La superfícia del bastit foguèt doblada (6 000 m²) utilizant de terrens vesins. La superfícia dedicada a las exposicions es de 3 000 m² sus tres estatges. Lo jardin botanic de l’Universitat Pau Sabatièr, d’una superfícia de 5 500 m², fa tanben partit de la nòva organizacion.

Lo nòu musèu s'apièja sus una scenografia contemporanèa, concebuda e realizada per l’arquitècte e scenograf Xavier Leroux-Cauche. Lo projècte que foguèt elaborat per l’arquitècte Jean-Paul Viguier unifica las tres compausantas del programa d’exposicion: partida istorica, partida modèrna e jardin botanic. La vila de Tolosa volgava far del musèu un esplèch d’educacion, de reflexion e de debat sus l’istòria naturala, l’òme e l’environament. Son comitat scientific, animat pel professor Georges Larrouy, amb d'especialistas fraceses e europèus segon los domènis.

Lo musèu foguèt tot inventat de nòu, que siá pel projècte intellectual o per son arquitectura fisica. Centrat sul visitor, lo musèu fa lo ligam entre los sabers scientifics e son apropriacion ciutadana. Prepausa un itinerari de presa de consciéncia de las grandas questions de nòtre temps. Aquela ambicion orienta l’ensems de sas exposicions, de sas activitats, e de sas animacions. Lo site web del musèu s’inscrich tanben dins aquel sens: es un veiral del musèu mas tanben un « autre » luòc del musèu que las visitas fisicas pòdon èsser perlongadas e enriquessidas, los debats e escambis se pòdon contunhar.

Organizacion del musèu

Lo Musèu d'Istòria Naturala de Tolosa venguèt lo Museum de Tolosa. Aquel nòu nom designa l'ensems de las ofèrtas d'exposicions e d'animacions repartidas sus tres sites geografics:

• lo site istoric, lo quite Musèu d'Istòria Naturala, situat al còr del Jardin de las Plantas de Tolosa constituit:
  • dels bestits renovats del musèu.

Lo Grand Carrat (en accès liure) amb la Ketzal Boutik, lo restaurant Lo Moaï

Los espacis d'exposicions: Tèrra Activa, Classificar per conéisser, Òrdre del vivent, Trencaduras e contunhs, Grandas Foncions, Tablèu d'interpellacion.

La Paret dels esqueletas En linha

Dins l'encastre de la renovacion del Musèu en 2008, foguèt creat un immens veiral corb de 120 mètres de long per formar « una mena d’immensa èrsa » Aquel veiral faciada foguèt concebut per l’arquitècte Jean-Paul Viguier. A l’interior i sont integrats d'esqueletas en postura dinamica: l’ensems foguèt numerizat e mes en scèna.

Aqueles esqueletas netejats, desmontats puèi montats de nòu per lor donar l’actitud dinamic esperat foguèron plaçats dins un paret de veire. Sont visibles de l’interior pendent de la visita e l’exterieur a jorn falit. Se n'i vei de predators e carronhassèrs en plana « caça ».

Camps Liures: espaci de debats e d'encontras

Servici Bibliotèca e documentacion

La bibliotèca Emili Cartalhac. Prepausa uns 3000 obratges de vulgarizacion en liure accès, 8000 liures d'estudi. 160 abonaments a de revistas de vulgarizacion e de recerca.

La Mediatèca Joventut Perque non? (pels 3-14 ans). Prepausa uns 2000 obratges (documentaris, ficcions e BD), 12 títols de periodics, 4 pòstes multimedia. D'activitats pels escolans.

Lo Servici Bibliotèca e documentacion en linha (fr)

• • del jardin botanic Henri-Gaussen
  • del Jardin de las plantas

• 
  Le Grand Carrat, L'elefant e lo Quetzalcoatlus
• 
  Lo "Paret dels esqueletas"
• 
  La bibliotèca Emili Cartalhac
• 
  La Mediatèca Joventut Perque non?
• 
  Lo Jardin botanic Henri Gaussen - L'espirala etnobotanica.

• lo site de la Maurina a Bòrdaroja, los Jardins del Museum, amb

l'ombrina (en accès liure) amb lo restaurant la Noria

l'esplanada de las nimfèas

los òrts del Mond: exposicion viventa illustrant la diversitat de las plantas alimentàrias del mond, organizada en carrats tematizats: òrt d’Asia, carrat de las Americas, carrat d’Africa e Mediterranèa, carrat d’Euròpa, carrat tropical, carrat de las sabors, de las sucreria, de Bacus, risièra.

lo carrairon obliat: un carrairon d’interpretacion e l’observatòri dels aucèls.

la canelièra e l'estanh de la Maurina

• la passa dels peisses del Ramièr: un espaci d’exposicion e un pòste d’observacion sus las aigas de Garona.

Colleccions

Exposicions permanentas

L'exposicion permanenta compren cinc tèmas ligats

Sequéncia 1 - Sentir la poténcia de la Tèrra.

Natura del Sistèma Solar e sa formacion. Natura de la Tèrra - la tectonica de las placas, activitat sismica e volcanica e l'erosion, la petrologia e la mineralogia.

Sequéncia 2 - Far desaparéisser las nocions d'ierarquia

La natura de la vida - La biodiversitat, classificacion e organizacion.

Lo percors d'aquela sequéncia met en abant lo ligam entre l'òme e los animals mejans « L'arbre de la vida filogenetica » e las diferentas installacions que permeton de classificar e d'organizar la diversitat de las espècias. Al començament del parcors, sus la drecha es prepausada una introduccion al vivent que pausa las basas de çò que lo visitor a besonh per plan comprene las animacions venentas de la sequéncia: Triar – Recaptar – Classificar – Reconéisser – Nomenat.

Sequéncia 3 - Se familiarizar amb la granda escala del temps.

Istòria de la Tèrre de 3,8 miliards d'ans. Introduch lo temps, la paleontologia e l'evolucion de la vida

Sequéncia 4 - Admetre l'evidéncia

Las principalas foncions dels èssser vivents - alimentacion, la respiracion, la locomocion, la reproduccion, la proteccion e de la comunicacion.

Sequéncia 5 - Inventar l'avenidor.

L'impacte de l'activitat umana suls ecosistèmas, pression demografica e las ressorgas naturalas

Botanica

• 
  Mauritia flexuosa – Fruch
• 
  Capsicum annuum – Fruch
• 
  Gleditsia triacanthos - fusta
• 
  Erodium cicutarium – Granas

Etnologia

Las colleccions d'etnografia extra-europèas conservadas al Musèu comptan 5 000 pèças venent de quatre zonas geograficas principalas: Oceania, Africa, America e Asia.

Coma d’autras colleccions francesas e europèas, la constitucion del fons ancian es fortament ligada a las nombrosas missions d'exploracions e d’espandiment que se multipliquèron pendent lo sègle XIX, e al passat colonial de França, alara que l’enriquiment de las colleccions contemporanèas fa l’objète de missions d’estudis e de reculhidas de terren dempuèi qualques ans.

• Oceania representa prèp de 40 % del fons amb una majoritat d'objèctes venent de l'airal melanesian (Nòva Guinèa, Nòva Caledònia, Vanuatu, Illas Salamon, Nòva Irlanda, Nòva Bretanha…). Las colleccions polinesianas son tanben pro importantas (Illas Fiji, Illas Samoa, Illas Tonga, Illas de la Societat, Illas Marquesas e Illa de Pascas). Lo quite Gaston de Ròcamaurèl, segond de Dumont d'Urville e grand navigator foguèt un un dels donators mai importants al musèu de la vila de Tolosa (a partir de 1841).

• Africa representa uns 30 % del fons amb d'objètes venent subretot de las ancienas colonias de l'Africa de l'Oèst (Mali, Senegal, Còsta d'Evòri…) e de Madagascar. Aqueles objètes venon de missions etnograficas, de colleccions personalas d'administrators colonials o de militats. Las notabilitats localas alimentèron d'en primièr en objètes africans las colleccions coma lo General Joseph Gallieni. Una de las pèças majoras de la colleccion africana es una masqueta baga « nimba » de Guinèa collectat per Henri Labouret dins los ans 1930.

• 
  Peson de polvera d'aur, Cultura Akan.
• 
  Peson de polvera d'aur, Cultura Akan.
• 
  Peson de polvera d'aur, Cultura Akan.

• Lo fons american es en espandiment amb las missions de reculhidas se debanant dempuèi 2010 al Brasil Central a cò de las populacions amerindianas (Karajà, cultura xinguano…) e representa ara uns 20 % de las colleccions. Lo fons e fons ancian compren un ensems representatiu de ceramicas precolombianas, un pichon ensemble de Nordamerica, e una partida d'objèts collectats pendent la mission de Cessac.

• Las colleccions asiaticas son las mens nombrosas, mas comptan un ensems d’objèctes remarcables venent del Laos e del Cambòtja d'unes collectats per Gaston de Ròcamaurèl.

Mineralogia

• 
  Celestina - Turcmenistan
• 
  Fluorita - França
• 
  Nepoïta - Nòva Caledònia
• 
  Scheelita - China
• 
  Sphalerita – Romania

Paleontologia

Los especimens de la colleccion de paleontologia se comptan en desenas de milièrs. S'i pòt trapar de fossils anant de l'arquean fins ara. Lor talha varia de qualques milimètres a qualques mètres pel Megaceros per exemple. La colleccion compòrta tanben de motlages que d'unes pòdon mesurar fins a dètz mètres de long. Existisson mai d'uns olotipes e paratipes.

Invertebrats

• 
  Una de las mai ancianas formas de vida conegudas
• 
  Pseudoasaphus Ordovicien
• 
  Ogygopsis canadense

Vertebrats

• 
  Rinoceròs lanós esqueleta complèt
• 
  Rinoceròs lanós crani
• 
  Whiteia woodwardi

Preïstòria

• 
  Sepultura de Teviec - Mesolitic (-6740 ; -5680)
• 
  Pigassa polida en diorita periòde neolitica – Rems França – Colleccion d’Alexis Damour
• 
  Pigassa polida periòda neolitica – Planha Volvèstre
• 
  Ornament de pèrlas de bronze - Olocèn

Zoologia

Entomologia

Su mai de centenars de milièrs d'especimens, sols 1200 son expausats de biais permanent.

Coleoptèrs

• 
  Cerapterus pilipennis - Zambia
• 
  Chrysochroa rajah thailandica - Chiang Mai, Tailàndia
• 
  Hiperantha testacea
  Bupèstre de Colómbia
• 
  Metaxymorpha gloriosa Bupèstre del Nòrd Queensland, Colómbia

Lepidoptèrs

• 
  Historis odius - Colómbia
• 
  Charaxes varanes vologeses - Malawi
• 
  Morpho didius - Peró
• 
  Prepona licomedes - Brasil

Ortoptèrs

• 
  Oedipoda caerulescens - Estanh de la Maorina Tolosa
• 
  Titanacris Albipes- Guyane
• 
  Titanacris picticrus- Guaiana
• 
  Aeolacris caternaulti- Guaiana

Ornitologia

• La colleccion d’ornitologia del MINT compta mai de 30 000 especimens que 20 000 uóus e gaireben 10 000 aucèls, naturalizats (8 500) o « mes en pel » (1 500); sols 480 especimens son en exposicion permanenta.
• D'entre las colleccions d’aucèls naturalizats la colleccion Besaucèle amb 5 000 especimens constituís una de las colleccions istoricas mai importantas en Euròpa.

• 
  Harfang de las nèus, la ma anciana pèça naturalizada (1807)
• 
  Mainata de fàcia jauna
• 
  Cabezon tocan

• La colleccion d’uóus de Jacques Perrin de Brichambaut (1920-2007) acquerida en 2010 pel musèu ven de reculhidas personalas, completadas per aquelas d’ornitològs conegut coma Guichard, Henri Heim de Balsac e René de Naurois. Compren totas las espècias palearcticas (Euròpa, Africa del Nòrd e Asia), gaireben 1 000 espècias e 15 000 uòus, per aquò constituís una de las des colleccions d’uòus palearctics mai complètas e melhor documentadas d’Euròpa.

• 
  Agla d'Austràlia
• 
  Perdritz roja
• 
  Uóus de Prinia molleri
• 
  Petrèl gigant

Osteologia

• 
  Taupa d'Európa
• 
  Avahi lanós
• 
  Alouatta seniculus
• 
  Baboïn jaune

Tipe

Lo Musèu de Tolosa es depositari de fòrça olotipes, en paleontologia botanica e zoologia.

• 
  Marocaster coronatus Olotipe
• 
  Furca mauritanica Olotipe
• 
  Cadurcotherium nouleti Paratipe

Conservacion e renovacion de las colleccions

Un dels laboratòris de preparacion. Aicí se realizan los d’animals naturalizats, los molatges o encora las despresas dels fossils.

• Lo musèu emplega fòrça equipas tecnicas per la concervacion de las pèças, coma un grand laboratòri de preparacion, per la taxidermia, que servís tanben per las despresas e la concervacion de las pèças de paleontologia e de mineralogia.
• Un elefant d'Asia del Musèu d'istòria naturala foguèt renovat per la reovertura del musèu. Aquel elefant, nomenat Punch, aviá estat donat l'11 de decembre de 1907 pel circ Pinder. Èra una atraccion màger de l'establiment. Foguèt naturalizat per Philippe Lacomme qu'inventèt una procedura de naturalizacion que fa encara referéncia fins ara. Consistís a realizar un bastit, garnit de ressegum, que dessenha lo contorn de l’elefant. L'ensems es desmontable en dotze troces. Enseguida la pel de l’animal es plaçada sul bastit un còp montat dins l’exposicion, ont se poiriá mirar. L'elefant es ara expausat dins lo nòu hall del musèum.

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Emili Cartalhac, creator de la galariá consacrada a la preïstòria
• Jacques Perrin de Brichambaut, colleccion d'oologia
• Gaston de Ròcamaurèl, qu'es a l'origina de la colleccion d'etnografia

Ligams extèrnes

• site web del musèu