Istòria de Bangladèsh
L’Istòria de Bangladèsh es l'istòria dau territòri actuau de la Republica Populara de Bangladèsh. Situada dins la mitat orientala de Bengala, aquela faguèt partida d'Índia fins a 1947. Puei, après l'independéncia deis Índias Britanicas, foguèt integrada au sen de Paquistan fins a 1971. Ansin, l'istòria dau Bangladèsh eu meteis comença en 1971. Aperevans, son istòria es aquela d'Índia e de Paquistan.
Causas de l'independéncia e la guèrra de 1971[modificar | Modificar lo còdi]
Lei causas de la lucha independentista dau Paquistan Orientau son nombrosas. De'n premier, la Liga musulmana, movement politic religiós demandant la formacion d'un estat musulman indian, i aviá una influéncia pus febla qu'au Paquistan Occidentau e magerament apareguda dins leis annadas 1940 après lo chaple de Calcuta. Resistiguèt pas ai dificultats intèrnas de l'estat novèu après l'independéncia. Ansin, leis aspiracions politicas dei populacions dei dos Paquistan venguèron rapidament diferentas. Aquò foguèt agravat per la dominacion politica e economica dau Paquistan Occidentau coma l'impausicion de l'ordo coma lenga oficiala qu'entraïnèt l'organizacion d'un Movement per la Lenga en 1952 còntra lo govèrn centrau paquistanés. A partir de 1962, la Liga Awami capitèt d'unificar pauc a pauc lo maucontentament popular. En 1966, son cap Sheikh Mujibur Rahman foguèt arrestat puei liberat après una premiera insureccion en 1969.
En 1970, la catastròfa dau ciclòn Bhola e la reaccion marrida deis autoritats centralas aumentèt aqueu maucontentament que se transformèt en guèrra civila quand lo govèrn paquistanés eissit de l'elèit occidentau dau país empachèt la Liga Awami de formar lo govèrn après sa victòria ais eleccions de 1970[1]. Mujibur Rahman foguèt tornarmai arrestat e una guerilha independentista comencèt la lucha còntra l'armada paquistanesa. La violéncia de la repression causèt entre 300 000 e 3 000 000 de mòrts e causèt lo desplaçament de 10 milions de personas en direccion d'Índia. Lo govèrn indian, inquiet en fàcia d'aquela arribada massiva de refugiats e desirós d'afeblir son advèrsari paquistanés, ataquèt e conquistèt aisament lo Paquistan Orientau en novembre-decembre de 1971 (Tresena Guèrra Indopaquistanesa) permetent l'independéncia de Bangladèsh lo 16 de decembre[1].
Lo periòde de Majibur Rahman[modificar | Modificar lo còdi]
Après l'independéncia, Mujibur Rahman formèt lo govèrn bangladeshi en genier de 1972 e averèt leis eleccions de 1973[1]. Deguèt faciar una situacion marrida en causa dei destruccions causadas per la guèrra d'independéncia e per lei pèrdas importantas de l'elèit bengalin dins lo corrent dau conflicte. Ansin, lo poder de la Liga Awami foguèt rapidament contestat e Mujibur Rahman proclamèt l'estat d'urgéncia en 1974 après una famina grèva en 1973-1974. Formèt un regime presidenciau autoritari basat sus un partit unic fins a son assassinat lo 15 de julhet de 1975 per un còp d'estat militar.
Lo periòde de Ziaur Rahman[modificar | Modificar lo còdi]
Après lo còp, lo generau Ziaur Rahman s'impausèt coma lo cap vertadier dau país[1]. En 1977, restabliguèt lo sistèma multipartista de 1973 e fondèt lo Partit nacionalista de Bangladèsh (BNP). Averèt leis eleccions e venguèt lo president de Bangladèsh fins a son assassinat durant un novèu còp d'estat militar en 1981[1]. Pendent son periòde de poder, assaièt sensa succès vertadier de restaurar la situacion economica.
Lo regime militar[modificar | Modificar lo còdi]
En 1982, lo generau Hossain Mohammad Ershad s'impausèt a son torn coma lo cap de Bangladèsh[2]. Ordonèt l'aplicacion de la lèi marciala e se proclamèt president en 1983. Lo demorèt fins a 1990 après l'organizacion d'eleccions probablament trucadas en 1986 per legitimar son poder. Durant sa presidéncia, s'ocupèt de melhorar l'administracion dei zònas ruralas e preparèt un plan d'investiment industriau. Pasmens, a la fin de la Guèrra Freja, l'abséncia de sostèn estrangier l'empachèt de resistir ai manifestacions entraïnats per la Liga Awami e lo BNP[2].
Una democratizacion malaisada[modificar | Modificar lo còdi]
En 1991, d'eleccions foguèron averadas per lo BNP e Khaleda Zia, frema dau generau Zia, venguèt lo cap dau govèrn de 1991-1996 puei de 2001-2006. Deguèt faciar l'oposicion de la Liga Awami que son cap Sheikh Hasina, filha de Sheikh Mujibur Rahman, foguèt premier ministre en 1996-2001 e ocupa tornarmai aquela carga dempuei 2009. Aqueu periòde foguèt marcat per d'oposicions politicas violentas ambé l'organizacion de grèvas que bloquèron de partidas majoras de l'economia bangladeshis durant leis annadas 1990[3]. D'autra part, quatre factors diferents menaçan l'estabilitat dau poder actuau :
- l'armada contunia d'aver un ròtle important dins lei gestions deis afaires dau país, especialament dins la repression dei movements sociaus.
- una agitacion sociala regulara causada per lei salaris febles e lei condicions de trabalh fòrça marridas, especialament dins l'industria tèxtila, que causa de movements populars d'amplor en favor de l'aumentacion dei salaris e dau melhorament dei condicions de vida dins leis usinas. De tensions importantas existisson tanben dins lei zònas ruralas en causa de l'aumentacion dau nombre de paisans sensa tenement. En 2007, entraïnèron una suspension de la constitucion e dei drechs fondamentaus prononciat per lo govèrn fins a la repression definitiva dau movement de protestacion d'aquela annada.
- de movements islamistas terroristas que luchan còntra l'estat bangladeshi (per exemple, atempats de 2005[4]).
- una corrupcion fòrça estenduda en particular au sen de l'administracion que sa reudccion es un objectiu major dei govèrns bangladeshis dempuei 2007[4].
Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- (en) Syedur Rahman, Historical Dictionary of Bangladesh, Scarecrow Press, 2010.
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 et 1,4 (en) Syedur Rahman, Historical Dictionary of Bangladesh, Scarecrow Press, 2010, pagina xxiii.
- ↑ 2,0 et 2,1 (en) Syedur Rahman, Historical Dictionary of Bangladesh, Scarecrow Press, 2010, pagina xxiv.
- ↑ (en) Syedur Rahman, Historical Dictionary of Bangladesh, Scarecrow Press, 2010, paginas xxiv e xxv.
- ↑ 4,0 et 4,1 (en) Syedur Rahman, Historical Dictionary of Bangladesh, Scarecrow Press, 2010, pagina xxvii.