Viana (Òut e Garona)

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Vilatge d'Occitània
Viana
Vianne
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La glèisa de Viana.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 11′ 52″ N, 0° 19′ 18″ E
Superfícia 9,82 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
134 m
40 m
28 m
Geografia politica
País  Gasconha Agenés
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
47
Òut e Garona Armas deu Departament d'Òut e Garona
Arrondiment
474
Nerac
Canton
4718
Lavardac
Intercom
244700506
Albret Comunautat
Cònsol Laurence Benlloch
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
1 009 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

1 024 ab.
Densitat 105,91 ab./km²
Autras informacions
Gentilici vianés, vianesa
Còde postal 47230
Còde INSEE 47318

Viana (Vianne en francés) es ua comuna gascona d'Agenés, situada administrativament dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

Comuna deu parçan de Labrit, ei situada sus Baïsa e suu canau laterau a Garona. Compreng lo vilatge de Viana e lo vilatjòt de Calezun.

Carte
Comunas a l'entorn

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

La prononciacion es ['bjanɔ] o ['bjanə]. las fòrmas ancianas son : parrochia Beata Maria Villaelongae, en latin, lo 22 de noveme de 1284, dens la carta de fondacion de la bastida, locus de Viana en 1289, bastide de Vianna en 1291, Vianna en 1293, Vianan en 1305, bastide de Vianna supra Baisiam en 1307-1308, Viana, Vienna, Biana supra Baïsam en 1307-1308, villa de Viana en 1318, villa Vienne, en francés, en 1339, bastida de Vianne en 1341, bastida Vyennye en francés, en 1363-1370, Biana en 1383, Vienne, en francés, en 1469[1].

Segon Dauzat e Rostaing, Viana vendré benlèu de Veiana (villa), deu nom latin d'òme Veianus[2]

Segon Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, Viana vendré benlèu deu nom gallic d'òme Vicanus[1].

Causa que los precedents non sabèvan, Durengues explica que lo nom de la localitat d'origina, damb la glèisa, on fondèn la bastida, èra Vilalonga. Mes, per reconeissença envèrs sa tanta mairala, Viana de Gontaud Biron, que l'avèva balhat lo castèth e la senhoria de Montgalhard e donc l'emplaçament de la bastida, Jordan de l'Illa decidiguèc que lo nom d'aquera vila seré Viana. Astor cita Vianet, diminutiu de Vivian. Suu medish modèle de tombada de la sillaba iniciala, Viana es benlèu un ipocoristic de Viviana[1].

Calesun (nom supausat)[modificar | Modificar lo còdi]

Calesun representa en gallic Cala-dūnon, « fòrt en dur, fòrt en pèiras », damb un element cal-, « pèira », benlèu a l'origina de calhau. Es un omonime d'ua localitat de Condòm (Gers), citada per Xavier Delamarre [3]. Vila importanta a un cairehorc de camins grans, Cala-dūnon èra situat quasiment en plana [4]. D'aquí la necessitat d'excellentas fortificacions.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Ua pòrta de la bastida de Viana.

La bastida de Viana estot fondada lo 21 de seteme de 1284 per un acte de pareatge enter Jordan de l’Illa e lo Senescau de Guiana Jan de Grailly[5], qui representava lo duc d'Aquitània Edoard Ièr d'Anglatèrra[6] Lo nom de la ciutat estot causit per Jordan de l'Illa ende onorar sa tanta Viana de Gontaud Biron, qui lo avèva dat quauques annadas avants sos drets sus la senhoria de Montgalhard, qu’en dependèva lo vilatge de Vilalonga. La bastida remplacèt lo vilatge de Vilalonga, qu'en demòra la glèisa de Nosta Dama (uei Sant Cristòfe). L’istòria de la vila comença damb la construccion de las fortificacions e la Guèrra de Cent Ans (combats de 1342).

Lo 3 de julhet de 1562, aus Arrogets, un combat enter lo cap catolic Blasi de Monluc e lo capitani uganaud Doazan, arribat de Nerac damb 500 òmis, s'acabèt per la victòria deus catolics e mei de 300 mòrts, que las autoritats de Viana e degon enterrar [7].

A la Revolucion, la comuna de Viana regropa las parròquias de Nosta Dama de Viana e Santa Marta (sus la riba dreta de Baïsa).[8]

Lo bulletin de las leis anóncia en 1840[9] la construccion d'un pont penjat[10] sus Baïsa, a la plaça deu bac. Lo pont es acabat en 1842.[11]

Viana recep l'electricitat lo 4 de heurèr de 1879, "mercé a la generositat de M. Latouche, mèra de Viana" [12]. N.B. En 1879, Valmon Latouche èra pas enquèra cònsol de Viana.

Mei recentament, l'istòria de la vila estot tanben la de la veireria, creada en 1920[13], especializada en sas darrèiras annadas en la veireria d'art. Au mèi hòrt de la soa activitat, avèva mèi de 900 obrèirs. L'implantacion d'aquela fabrica, damb capitaus checoslovacs [14], estot acompanhada d'ua immigracion chèca. Arrond mèi d'ua error de gestion estot definitivament barrada en 2007.

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020 2026 Laurence Benlloch    
2014 2020 Serge Céréa divèrs dreta mestierau
març de 2008 2014 Nicole Perrier divèrs dreta retirada
març de 1989 2008 Pierre Taulet divèrs dreta  
març de 1965 1989 Henriette Laverny PCF  
mai de 1953 1965 Amédée Gione PCF veirèr
1944 1953 René Bourras cafetièr  
1922 1944 Henri Latouche   minotièr, nommat membre de la Comission administrativa departamentala en 1941
1910 1922 Jean Élie    
1890 1910 Valmon Latouche   minotièr
1876 1890 Bernard Selsis    
1874 1876 Clément Dupin    
1874 1874 Jean Maisonnier    
1867 1874 Jean Thomas    
1865 1867 Étienne Coumau   minotièr
1852 1865 José Maisonnier    
1850 1852 Joseph Dubédat   minotièr
1848 1850 Jean-Martial Coumau   minotièr
1848 1848 Louis Nasse propietari  
1839 1848 Joseph Dubédat   minotièr
1838 1839 Antoine Dache    
1835 1838 Louis-Joseph Nasse   propietari
1830 1835 Jean-Martial Coumau   minotièr
1826 1830 Joseph Dubédat   minotièr
1821 1826 Marc-Antoine Dangeros   propietari
1794 1821 Bernard Courtonde    
1792 1794 Louis-Joseph Nasse   propietari
1791 1792 Mathieu Gabel    
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Arrond annadas de municipalitat d'esquèrra (capvath la direccion d'ua consolessa comunista), las eleccions de 1989 vesèn lo passatge a dreta damb l'arribada au conselh municipau de la lista sancèra miada per Pierre Taulet. Totun, en 2008, aqueth n'estot pas reelejut. Ei ua de sas colistièras, Nicole Perrier, qui vasot consolessa.

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1040, totala: 1061

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
1 005 752 788 779 807 845 921 876 830

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
926 949 944 928 1 185 1 035 1 012 850 852

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
821 811 756 698 859 915 993 886 917

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
1 098
1 107
1 143
1 250
1 336
1 224
1 163
1 154
1 145
1 172
2009 2010
1 133
1 159
1 128
1 153
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

Pont canau sus Baïsa

Personalitats damb la comuna[modificar | Modificar lo còdi]

Véser tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. 1,0 1,1 et 1,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 289
  2. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 711, a Viane
  3. Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 96 e 334
  4. https://www.geoportail.gouv.fr/carte cercar Calezun
  5. Ende Jan I de Grailly, véser la wikipèdia anglesa: http://en.wikipedia.org/wiki/Jean_I_de_Grailly
  6. Bottacin, L. (abbé). La bastide de Vianne, son origine. Son histoire. Nérac, Owen, 1979.
  7. Paja d'istòria suu siti deus comerçants e mestieraus de Viana : https://web.archive.org/web/20080706123604/http://www.vianneartisans.com/histoire.html
  8. Bottacin, L. (abbé). La bastide de Vianne, son origine. Son histoire. Nérac, Owen, 1979.
  9. Bulletin des lois du Royaume de France, 1840, sus Google Libes http://books.google.com/books?id=ujMUAAAAYAAJ&client=firefox-a&hl=fr
  10. Diccionari scientific de Josiana Ubaud, 2014
  11. "Pont de Vianne sur la Baïse - 1842", Base d'ouvrages en service ou construits au XIXème siècle en France
  12. L'industrie électrique, 1894, extrèit en Google Libes.
  13. Hervé-Yves Sanchez-Calzadilla, "La verrerie de Vianne : une entreprise de l'Albret à la conquête du marché mondial" in Revue des amis du Vieux Nérac, n°42, Nérac, 2007, ISSN 0769-2811.
  14. Deffontaines, Pierre. Les hommes et leurs travaux dans les pays de la Moyenne Garonne (Agenais, Bas-Quercy). 1932. Reedicion Agen. Quesseveur. 1978.