Horcs Arriu

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Horcs Arriu
Horsarrieu
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Pelegrins davant la glèisa.
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 43° 41′ 04″ N, 0° 35′ 45″ O
Superfícia 11,02 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
133 m
126 m
50 m
Geografia politica
País  Gasconha
Contrada Shalòssa Hauta
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
40
Lanas Escut de Lanas
Arrondiment
402
Lo Mont
Canton
4008
Shalòssa Tursan (Hagetmau avant 2015)
Intercom
244000709
CC de Shalòssa Tursan (2017 ---->)
Cònsol Denis Dumartin
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
686 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

706 ab.
Densitat 59,98 ab./km²
Autras informacions
Gentilici los horsarrius
Còde postal 40700
Còde INSEE 40128

Horcs Arriu (Horsarrieu en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

Horcs Arriu qu’es situat en Shalòssa, près de la rota departamentau 933, a mieitat camin deu Mont (40) a Ortès (64), e a 3 quilomètres de Haget, lo capdulh deu canton. Las comunas tanhentas que son : Senta Coloma, Dume, Audinhon, Doasit e Hagetmau.

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri[modificar | Modificar lo còdi]

Ròsa dels vents Audinhon Dume Ròsa dels vents
Doasit N Senta Coloma
O    Horcs Arriu    E
S
Hagetmau

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

La prononciacion qu'ei [hursa'rriw]. Las fòrmas ancianas que son Horsarrieu (mapa de 1638), Horsariou (mapa de 1651), Horsarrieu (mapa de 1714), Horsarieu (mapa de 1733) [1].

« Horcs Arriu » : « Las conjuntas de l’arriu » [1]. Que cau donc qu’i agi un arriu solet, dab mei d’ua conjunta. Açò que pòt correspóner a l’arriu de la Glèisa, qui s’arrecapta totas las aigas a l’entorn deu borg, e qui se’n va de cap au nòrd, vueità’s dens lo Laudon.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

La comuna que’s tròba suu territòri de çò qui estó, dinc a la Revolucion, las caverias d’Arrimbès, de Crunhon, de Cuquerenh, e lhèu d’autas.
La parròpia que s’aperava Aulha Morta (parochia Ovis Mortue)[2]. Aqueth nom, uei desbrombat, qu’es enqüèra emplegat en 1650[3].
Dens lo medish periòde 1250-1350, on s’implantàn las bastidas (Pimbo, Casèras, Gèuna, Granada, Bona Guarda…), que bastín tanbenh borgs castraus (Brassempoi, Doasit, Montaut …) preus quaus n’am pas cartas de fondacion. Lo borg de Horcs Arriu qu’es un d’aqueths, bastit suu medish modèl: au som d’ua sèrra longa e estreta, ua carrèra rectilinèa barrada aus estrems pr’ua pòrta o un castèth, e protegida suus penents per hossats e palissadas.
La glèisa de la parròpia Sent Martin d’Aulha Morta qu’èra dens la vath a 500 mètres au nòrd-oèst deu borg. Qu’estó cremada pendent las guèrras de religion[4]. Desbastida en 1871, n’i damora pas mei sonque lo cementèri. Qu’estó lavetz la capèra deu borg, dedicada a Sent Blasi, qui vadó glèisa parropiau. Qu’èra estada alargada d’ua nau en 1867 tà poder respóner a las soas navèras foncions.

Romius devant la glèisa de Horcs Arriu

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2014 (2026) Denis Dumartin divèrs esquèrra Responsable mantenença e trabalhs naus
2001 2014 Bernard Labat PS retirat
1971 2001 Jean Lailheugue    
1969 1971 Robert Boueilh    

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 661, totala:

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
606 554 603 562 607 650 627 665 660

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
593 581 579 561 583 579 584 562 527

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
551 601 561 518 512 495 499 485 413

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
424
447
478
567
634
636
629
628
627
650
2009 2010
630
652
633
655
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

  • Glèisa de Sent Blasi, au borg ; sègle XVau, inscriuta a l’inventari deus Monuments Istorics (12-12-1939)
  • Calvari arcaïc monolit, a proximitat de l’Espitau.
  • Duas pèiras discoïdaus que son expausadas devant la glèisa.
  • Hont de Sent Blasi. Qu’es lhèu a l’entorn d’aquera hont que hasèn virar lo monde gahats de la jaunissa tà’us i har-la passar[5].
  • Arenas aprigadas ; corsas de vacas.

Suu Camin de Compostèla[modificar | Modificar lo còdi]

La maison aperada « L’Espitau », au sud-èst de la comuna, qu’es ua anciana comanderia de l’òrdi de Malta dab un espitau, suu camin de Compostèla (via lemosia), 2 quilomètres abans d’arribar a la cripta de Sent Guironç (comuna de Hagetmau).

Personalitats ligadas a la comuna[modificar | Modificar lo còdi]

  • Arnaut Dubusquet (Horcs Arriu ca 1630 – 1719), autor d’ua satira borlesca en francés : « Le Huque des faux-nobles ».
  • Maurice Justes (Sent Aubin 1911 – 1990) ; curat de Horcs Arriu (1955-1990). Qu’a publicat enter auts obratges : ’’ Un village de Chalosse Horsarrieu’’ ; imprimerie Ducasse-Duhon, Dax, février 1985. Extrait du bulletin de la Société de Borda, numéros 397 et 398.
  • Frédéric Fauthoux (Sent Sever 1972 -) : jogador e capitani deu Vam Biarnés Pau-Ortés.

Véder tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Sus d'autres projècte de Wikimedia:
Commons
Commons
Commons (Galariá)
Commons
Commons
Commons (Categoria) Modifica el valor a WikidataModèl:Commonscat/categories

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. 1,0 et 1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 116
  2. Recogniciones Feodorum in Aquitania ; n°99 ; ed. Ch. Bémont, 1914, p.40
  3. Arch. du Grand Séminaire d’Aire, citat per V. Foix ; Vieux clochers, vieilles ruines ; Aquius de la Lanas IIF904 f°26
  4. V. Foix ; Vieux clochers, vieilles ruines ; Aquius de la Lanas IIF904 f°27
  5. Pierre Duval ; Description de l’Evesché d’Aire en Gascogne ; ed. 1651.


Patrimòni Mondial de l'UNESCO
Patrimòni Mondial de l'UNESCO
Etapa precedenta

Audinhon
Romavatge de Sant Jacme de Compostèla

Via Lemovicensis
Etapa seguenta

Hagetmau