Txik Txak

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Txik Txak
Imatge illustratiu de l'article Txik Txak
Imatge illustratiu de l'article Txik Txak
Un Tram'Bus de la linha T1 amb lo logo de la ret
Situacion Labord, Baisha Navarra e Sola (Bascoat) e Tarnòs (Occitània)
Tipe BHNS, autobús, tren, galupa...
Intrada en servici 2 de setembre de 2019
Longor del malhum 1 029,40 km
Linhas 56
Proprietari Comunautat d'aglomeracion deu Bascoat
Espleitador Autocars Souletins, Basque Bondissant, Hergarai Bizi, Hiruak Bat, Keolis, Kintoa Mugi, Roulez en Amikuze, SNCF e Transdev
Sit internet www.txiktxak.eus
Eslogan « Ipar Euskal Herriko garraio sarea »
Imatge illustratiu de l'article Txik Txak
modificar Consultatz la documentacion del modèl

Txik Txak es una marca comerciala creada en març 2019 e mesa en marcha dempuèi lo 2 de setembre de 2019, utilizada per designar l'ensems de la ret de transpòrts en comun urbans e interurbans de la part francesa deu Bascoat o Bascoat deu Nòrd. Tanben femna servici dins la vila occitana de Tarnòs, a lo Senhans. Totes son jos l'administracion de la comunautat d'aglomeracion deu Bascoat, qu'es lo proprietari de totas las rets e la marca.

La marca comencèt a prestar servici lo 2 de setembre de 2019, quand la comunautat d'aglomeracion deu Bascoat assumiguèt las linhas de transpòrt integralament dins lo sieu territòri.

Identitat[modificar | Modificar lo còdi]

Lo nom « Txik Txak » foguèt escuelhut perque es una expression familiala basca, emplegada sustot pels pilotaris, considerada designar « lo bruch que fa la pilòta quand tusta la tèrra, rebota contra un mur, e toca de nòu la tèrra ».[1]

Lo logotipe de la marca evoca lo liròt tradicionala basc, en forma de pictograma. En lo pictograma, se veson un total de 7 franjas, en simbolizant las sèt províncias bascas (Alaba, Biscaia, Guipuscoa, Labord, Baisha Navarra, Nauta Navarra e Sola), amb un escalièr de colors: del violeta (en amont) al blau (en bas), en passant pels ròsas e los taronjes.[2]

Aquela image sola anar acompanhada del títol e del sostítol « Ipar Euskal Herriko garraio sarea » (ret de transpòrts del Bascoat del Nòrd), en referéncia a la siá ubicacion coma ret de transpòrt fondamental e unic a Labord, Baisha Navarra e Sola.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

La comunautat d'aglomeracion deu Bascoat, qu'es en carga de divèrsas rets de transpòrt en comuns publics, entre las quales estin Chronoplus, Hegobus, Kintoa Mugi e de Transports 64 decidís, l'an 2019, d'unificar aquelas rets en una sòla. Aital, lo 28 de març de 2019, après l'estudi d'una agéncia de comunicacion, es creada Txik Txak, una marca comerciala, cargada d'unificar las desparièras rets.[1] Es metèt en marcha lo 2 de setembre de 2019.[3]

Cronologia[modificar | Modificar lo còdi]

  • 1 de genièr de 2017 : creacion de la comunautat d'aglomeracion deu Bascoat e assumpcion de las competéncias.
  • estiu de 2017 : inici de las òbras del Tram'Bus.
  • 2 de setembre de 2019 : estrea de la marca Txik Txak amb l'inauguracion de la ret Tram'Bus (linha T1).
  • 5 de julhet de 2020 : assassinat de Philippe Monguillot, un menaire de Tram'Bus, de la part d'un grop de passatgièrs.
  • 26 d'abril de 2021 : inauguracion parciala de la segonda linha de la ret Tram'Bus.

Retes[modificar | Modificar lo còdi]

La marca Txik Txak regropa un total de 56 linhas en 13 rets de transpòrt:

Linha Recorregut Ret Longor Estacions Espleitador
  Nauts de Baiona ↔ Ostau de vila de Biàrritz Tram'Bus 12,0 31 Hergarai Bizi
  Garròs ↔ Marrac Tram'Bus 13,3 24 Hergarai Bizi
  Baiona ↔ Sent Joan de Lus — Hendaia Car Express 36,8 38 Transdev ATCRB
  Izarbel — Aeropòrt ↔ Sainsontan Chronoplus 15,9 42 Hergarai Bizi
  Irati — Gara de Biàrritz ↔ Gara de Baiona Chronoplus 20,5 57 Hergarai Bizi
  Gara de Biàrritz — Plaça dels Bascs ↔ Ametzondo Chronoplus 18,4 34 Hergarai Bizi
  Sent Estève de Baigòrri — Sent Joan Pè de Pòrt ↔ Sent Palai Car Express 42,7 17 Hiruak Bat
  Baiona — Sent Palai ↔ Maulion e Lisharra — Tardets-Sorholus Car Express 93,8 39 Hiruak Bat
  Baiona ↔ Urt — Samas Car Express 38,6 23 Hiruak Bat
  Baiona ↔ La Bastida de Clarença / Sent Estève Car Express 48,4 29 Basque Bondissant
  Baiona ↔ Cambon — Espeleta Car Express 26,9 22 Basque Bondissant
  Cambon ↔ Hazparne — Ihòut Car Express 39,8 17 Basque Bondissant
  Urepele ↔ Sent Martin d'Arròsa Car Express 27,4 11 Kintoa Mugi
  Plaça Mora ↔ Quintaou−Endarra Chronoplus 16,0 49 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  San Juan plaza ↔ Zahar Etxea Hegobus 9,9 15 Transdev ATCRB
  Cambra d'amor ↔ Nauts de Baiona Chronoplus 18,3 50 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Hondarraitz ↔ Behobia Hegobus 12,0 29 Transdev ATCRB
  Cambra d'amor ↔ Bordes — Hirugurutzeta Chronoplus 11,4 33 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Hondarraitz ↔ Autoportua Hegobus 13,3 29 Transdev ATCRB
  Ciutat escolar ↔ Redon — Barra Chronoplus 19,1 61 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Hendaiako hiri barnea ↔ Biriatuko herri barnea Hegobus 11,8 20 Transdev ATCRB
  Lore Landa ↔ Plaça dels Bascs Chronoplus 26,0 64 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Water Sport Center ↔ Gara de Sent Joan de Lus Hegobus 18,9 30 Transdev ATCRB
  Baye — Grimau ↔ Castilhon Chronoplus 12,2 32 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Lafitenea ↔ Zaldi Xurito Hegobus 13,4 35 Transdev ATCRB
  Plaça Mora ↔ Lacotura Chronoplus 13,2 32 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Urruñako herri barnea ↔ Alturan Hegobus 15,6 32 Transdev ATCRB
  Uhabia ↔ Ostau de vila de Biàrritz Chronoplus 5,9 22 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Sent Joan de Lus ↔ Sara — Sarako lezeak Hegobus 22,9 12 Transdev ATCRB
  Ostau de vila de Bidart ↔ Marrac Chronoplus 16,9 39 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Sent Joan de Lus ↔ Sent Pèr d'Irúber — Dantxarinea Hegobus 26,5 19 Transdev ATCRB
  La Plana ↔ Zigaro Chronoplus 17,7 36 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Sent Joan de Lus ↔ Sent Pèr d'Irúber — Cambon Hegobus 33,6 27 Transdev ATCRB
  Plaça dels Bascs ↔ Mendiburua Chronoplus 14,2 19 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Sent Joan de Lus — Arbona ↔ Biàrritz Hegobus 18,7 19 Transdev ATCRB
  Gara de Biàrritz ↔ Plaça dels Bascs Chronoplus 17,4 37 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Mendialde ↔ Ostau de vila de Sohüta Proxi'Bus 8,6 21 Autocars Souletins
  Behaskane — Beila Bidia ↔ Ttarga — Arberatze Proxi'Bus 15,1 21 Hiruak Bat
  Arnaga — Artekoa ↔ Behereko Plaza Proxi'Bus 11,9 21 Transdev ATCRB
  Pilota Plaza ↔ Altzueta Proxi'Bus 10,5 20 Transdev ATCRB
  Ostau de vila de Baiona ↔ lo Bocau — Brisea Lamas Txalupa 5,9 4 Hergarai Bizi
  Transpòrt a la demanda d'Itsasegia Bus TAD - 2 Transdev ATCRB
  Transpòrt a la demanda d'Itsasegia Bus TAD - 2 Transdev ATCRB
  Transpòrt a la demanda d'Itsasegia Bus TAD - 3 Transdev ATCRB
  Transpòrt solidari d'Amikuze Transpòrt solidari - 4 Roulez en Amikuze
  Transpòrt solidari d'Hergarai Transpòrt solidari - 2 Hergarai Bizi
  Porta d'Espanha ↔ Glain Navetas 3,5 12 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Arenas ↔ Sent Esprit deu Cap deu Pont Navetas 3,7 13 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Harispe ↔ Haraout Navetas 7,6 17 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Sent Xerles ↔ Zalditoki Navetas 9,7 27 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Lorategi Publikoa ↔ Agilera Klinika Navetas 5,5 12 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Costa dels Bascs ↔ Lichtenberger Navetas 1,7 5 Keolis Euskal Kosta-Aturri
  Florida ↔ Cassin — Espital Navetas 1,3 4 Keolis Euskal Kosta-Aturri
 51 (Bordèu — ) lo Bocau ↔ Hendaia — Irun Trens de banlèga 41,3 8 Société des Chemins de Fer français
 53 Baiona ↔ Pèirahorada ( — Pau — Tarba) Trens de banlèga 31,6 3 Société des Chemins de Fer français
 54 Baiona ↔ Cambon — Sent Joan Pè de Pòrt Trens de banlèga 52,1 8 Société des Chemins de Fer français

Flòta[modificar | Modificar lo còdi]

A las rets i an un total de 208 veïculs:

Fabricant Modèl Numèro An Longitud (m) Nautor (m) Capacitat Linhas
Trens
Alstom Z56300 5 2016 71,600 4,290 360 51
Bombardier B81500 3 2008 57,400 4,020 168 53
Alstom X73500 2 2002 28,900 3,700 78 54
Autobuses de naut nivèl de servici
Irizar ie.tram 8 2021 12,165 3,400 100
Irizar ie.tram 10 2019 18,730 3,400 155
Autobuses
Irizar I3 8 2020 14,900 3,399 50
Mercedes-Benz Citaro 2 G hybrid 2 2020 18,125 3,120 121
Mercedes-Benz Spinter 2 2019 6,945 2,716 18
Dietrich City 23 3 2018 5,100 2,900 23
Gruau Bluebus 8 2018 5,460 2,970 22
Heuliez GX 137 5 2016-2018 9,520 2,885 70
Heuliez GX 337 HYB 1 2016 12,060 3,300 110
Heuliez GX 337 31 2015-2017 12,060 3,300 110
Mercedes Benz Sprinter City 77 2 2014-2015 7,432 2,435 50
Iveco Crossway 2 2014 12,097 3,370 55
Mercedes Benz Citaro 2 Ü 1 2013 12,135 3,095 82
Mercedes-Benz Intouro 14 2012 13,300 2,500 51
BredaMenarinibus Alva Vivacity 5 2011 9,387 2,979 55
Heuliez GX 327 32 2010-2014 12,040 2,910 95
Iveco Arway 1 2010-2014 11,991 3,454 59
Mercedes Benz Citaro 2 G 2 2010 18,125 3,120 121
Heuliez GX 127 7 2009-2016 9,420 2,885 70
Heuliez GX 127 L 4 2008 10,645 2,330 90
Mercedes-Benz Spinter 2 2007 6,945 2,716 18
Solaris Urbino 12 20 2003-2006 12,000 3,200 104
Heuliez GX 117 L 14 2001-2002 10,500 2,910 94
Fiat Scudo 1 1997 4,520 1,940 8
Irizar I6 10 ? 10,780 3,731 48
Galupas
Txalupa 1 2019 18,20 - 76
U-Portu 1 2018 20 - 60
Adèle 1 2017 15 - 45

Occitan[modificar | Modificar lo còdi]

  
  
  
 Megafonias del Tram'Bus, unicament en francés 

La marca comerciala Txik Txak ensaja, per estetica o per volontat, donar una image de bilingüisme-trilingüisme. Malgrat aiçò, la situacion del occitan (e del basc) es fòrça desparièr segon las desparièras rets. A Tram'Bus, las estacions son estadas dessenhadas per comprene noms gascons e bascs. Aiçò es arribat en fòrça estacions amb noms gascons. Aital, las ancianas estacions de Marracq, Garros, Maubec, les Pontots, Forum o parc du Castillon foguèron gasconizadas a Marrac, Garròs, Maubèc, los Pontòts, Fòrum e parc de Castilhon, respectivament, quand se metèt en servici la ret Tram'Bus. Malgrat aiçò, l'unica mencion que i a en la ret en basc es lo prefaci "Museoak" a l'estacion de Garita (en francés: Échauguette). D'autra banda, e mai se en l'exterior dels veïculs s'es introdusit la retolacion trilingüe (per exemple: "%100 elektrikoa", "100% conectat" o "silencieux"), la megafonia e totes los documents oficials del recorregut (plans, oraris, nòtas, èca.) s'escrivon unicament en francés, sens daissar espaci pel occitan o pel basc.

Aiçò se pòt extrapolar a la rèsta de mejans de transpòrt del Baish Ador: Chronoplus, Txalupa, Navetas. La situacion del basc melhora leugièrament dins la comarca de Itsasegia. Ailà, sens la preséncia del occitan (se parla pas) e amb l'experiéncia prealabla de la ret Hegobus, tota l'informacion es en francés e basc, e las estancadas mòstran de noms basques (e mai se qualqu'un en francés, coma Hatchondo o Haïçabia). Totes los tèxtes son escriches en las doas lengas a l'encòp e pas separats, e mai se per diferenciar las doas lengas lo francés es privilegiat, en li donant lo primièr luòc e la retolacion en negreta. Lo basc solelh aparéisser en una letra de mai en mai espessa.

Las rets Proxi'Bus e Car Express se tròban dins la meteissa zòna, mas cossí mai aluenhadas son de Baiona, màger es la preséncia del basc (pas en los aficha e autre tèxtes, qu'a penas existís, mas en los noms de las estacions e estancadas). En fach, a Sola, gaireben totas las estacions e estancadas an nom exclusivament en basc.

Fin finala, en la ret ferroviària, l'unica mencion al basc se tròba en las estacions de la linha entre Baiona e Sent Joan Pè de Port (a l'excepcion d'a Baiona), ont la SNCF a retolat al bòrd del nom francés (mai a bas e en cursiva) lo nom en basc. Es pas lo cas de l'occitan, qu'es pas representat en aquela ret.

Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  • (eu) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en basc intitolat « Txik Txak ».
  1. ↑ 1,0 et 1,1 Pays basque : tous les transports publics regroupés sous le nom Txik Txak
  2. ↑ Legezko informazioak (en basc)
  3. ↑ Le réseau Txik Txak du Pays Basque : forte hausse de fréquentation des transports en commun en un mois

Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Txik_Txak&oldid=2343364 »