Sistèma de Westminster

Leinster House, sèti de l'Oireachtas, lo parlament irlandés

Lo sistèma de Westminster es un sistèma parlamentari de govèrn basat sus aquel existissent al Reialme Unit. lo nom ven del palais de Westminster, lo sèti del Parlament del Reialme Unit.

Es utilizat dins gaireben totas la nacions del Commonwealth, per exemple dins las províncias canadianas a partir de la mitat del sègle XIX puèi pel quita Canadà, l'Austràlia, l'Índia, l'Irlanda, la Jamaïca, la Malàisia, la Nòva Zelanda, Malta e tanben dins los Estats o províncias federats d'aqueles païses.

Existís d’autres sistèmas parlementaris, per exemple aqueles d’Alemanha o d’Itàlia, que los procediments diferisson fòrça del sistèma de Westminster.

Caracteristicas màger

Los principals elements del sistèma de Westminster son los seguents:

Lo cap de l'Estat, diferent del cap del govèrn, es teoricament tenent del poder executiu e de « poders reservats », pasmens, aqueles poders son fòrça limitats per convencion constitucionala e los realiza pas que sus l'avís del cap de govèrn.
Lo govèrn es composat de ministres membres du parlament que los mai importants fa sessilha al gabinet. Lo cap de govèrn, mai sovent nomenat Primièr ministre, es nomenat pel cap de l'Estat mas per convencion s'agís sempe del cap del partit capable de dispausar d'una majoritat a la cambra bassa. Los autres ministres son nomenats pel cap de l'Estat sur l'avís del Primièr ministre.
Lo poder legislatiu es realizat pel parlament, compausat d'una o doas cambras e del cap de l'Estat; lo ròtle del cap de l'Estat se limita pasmens a donar son consentiment als projèctes adoptats pet las cambras, lo drech de desavoacion e resèrva essent pauc o pas utilizat. Los membres del parlament gausissent de l'imunitat parlementària, las discussions son publicadas dons lo Hansard.
Lo cal del principal partit d'oposicion a la cambra bassa es lo cap de l'oposicion, son partit formant l'oposicion oficiala; nomena un gabinet fantauma e gausís de privilègis particulias.
La cambra bassa del parlament a la facultat de capvirar lo govèrn, o en adoptant una mocion de censura, o en refusant la fisança, o en refusant d'adoptar lo budgèt.

Los païses utilizant lo sistèma de Westminster pòdon èsser de monarquias, coma lo Reialme Unit mas tanben lo Canadà o l'Austràlia ont la reina es representada per un governaire general, o de republicas coma l'Índia o l'Irlanda.

Lo cap del govèrn es nomenat Primièr ministre (Prime minister) e, dins les Estats o províncias federats Premier, First Minister o ministre en cap(Chief Minister).

Gaireben totes los procediments del sistèma de Westminster an lor origina dins las convencions, praticas e precedents del Parlament del Reialme Unit. A vegada, a la diferéncia del Reialme Unit, gaireben totes los païses utilizant lo sistèma de Westminster codifiquèron lo sistèma dins una constitucion escricha, quitament se las convencions non escrichas contunhan a aver un ròtle important que las constitucions donan pas de detalhst sus d’importants elements del procediment. Per exemple, la Constitucion de Canadà a aquela d'Austràlia quitament mencionan pas l'existéncia del gabinet o del primièr ministre que lor existéncia e ròtle venon d'una evolucion progressiva e convencionala de l'encastre constitucional britanic.

Foncionament

Formacion del govèrn, gabinet e responsabilitat ministeriala

Après una eleccion generala de la cambre bassa, lo cap d'Estat nomena lo Primièr ministre. Dins los païses utilizant lo sistèma uninominal majoritari amb un torn, un partit ganha sovent la majoritat absoluda sol e, per convencion, lo capde d'aquel partir es nomenat Primièr ministre. Dins los autres cases, i a un parlament minoritari (hung parliament): un partit pòt ensejar de formar une coalicion per obténer una majoritat o formar un govèrn minoritari^[1]. Que que siá, lo cap d'Estat deu nomenar lo cap de partit capable d'obténer la fisança de la cambra.

Le Primièr ministre compausa enseguida son govèrn. Per convencion o per la lei, los ministres son totes membres del parlament, mai sovent de la cambra bassa. Son formalament nomenats pel cap de l'Estat, mas sonque amb l'avís del Primièr ministre. I a:

los ministres mai importants, membres del gabinet, que son mai sovent al cap d'un departament ministerial (Son titulats Secretari d'Estat al Reialme Unit, e ministre endacòm mai);
los autres ministres, mai sovent encargats d'un domèni politic particular jos la responsabilitat d'un ministre del gabinet (sovent nomenats ministres d'Estat) ;
los secretaris parlementaris, encargats d'assistir o de representar un ministre al sen del parlament.

Los membres del gabinet son totes nomenats membres del conselh privat (nom al Reialme Unit al Canadà) o del conselh executiu (autres païses).

Lo gabinet es atal l'organ mai important del poder executiu. A l'origina, lo Primièr ministre èra pas que lo Primus inter pares e las presas de decisions del gabinet se fan per consens. Pasmens, aquelas darrièra annadas dins unes païses, la presa de decision collectiva al sen del gabinet perdèt en importança al benefici de poder del Primièr ministre e dels ministres màger veire de conselhièrs^[2].

L'ensemble dels membres del gabinet es collectivament responsable de las decisions del govèrn, aquò significa que devon las acceptar e las sosténer publicament quinas que siá lors opinions personalas. Lo govèrn essent responsable debans la cambra bassa del parlament, aquò significa que se li lèva sa fisança (per un vòte de desfisànça o lo refús de votar lo budgèt), l'ensemble dels membres del gabinet dovon demissionar. Mas los ministres son tnaben individualament responsables de lors actes e del ministèri que tenon la carga - quitament se avegada an pas lo contraròtle dirècte sus una decision administrativa^[3].

Procediments legislatius

Lo parlament compren una on doas cambras e lo cap d'Estat. Dins los sistèmas bicamerals, las doas cambras son:

una cambra bassa elegida al sufragi universal dirècte, mai sovent al sistèma uninominal amb un torn;
una cambra nauta que pòt èsser nomenada (Cambra dels lòrds, Senat de Canadà), elegida per las legislaturas dels Estats fedarals (Rajya Sabha indiana) o elegida al sufragi universal (Senat australian).

Ambedoas cambras an de poders diferents segon los païses: al Reialme Unit, los poders de la Cambra dels lòrds mermèt fòrça al sègle XX, alara qu'en Austràlia, lo Senat e la Cambra dels representants an los meteisse poders. Al Canadà, la Cambre de las comunas e lo Senat an gaireben los meteisses poders, per convencion, lo Senat non elegit blòca rarament los projèctes de lei adoptats per la cambra bassa elegida. Que que siá, los projèctes de lei budgetaris son sistematicament examinats d'en primièr per la cambra bassa.

Cada cambra elegit un president, nomenat en anglés Speaker per cambra bassa^[4] e Speaker, Chairperson o President per la cambra nauta. An de podes importants per applicar lo règlament de la cambra e se deu èsser d'una neutralitat totala^[5]. Dins unes païses, es d'usatge que le speaker demissione de son partit politic d'origina; los autres partits politics presentan alara pas de candidats fàcia a el e es sistematicament elegit de nòu fins a sa demission.

Una lei adoptada pel parlament es enseguida somesa al cap de l'Estat per concentiment. Es par aquò que se considèra lo cap d'Estat coma partida del parlament.

Mai, los deputats del rèire banc (backbenchers), es a dire los deputats que fan pas partit del gabinet o del gabinet fantauma, dispausan de poders variats segon los païses. La disciplina de partit es contrarotlada per de deputats nomenats whips. Al Reialme Unit, i a tres nivèls de disciplina:

una simpla indicacion de la linha del partit;
una obligacion de votar segon la linha del partit;
una fòrta obligacion de votar seguent la linha del partit, se non un deputat pòt èsser exclús del partit^[6].

Al Reialme Unit, los deputats del partit al govèrn tendon pasmens a s'escartar regularament de la linha del partit, quitament fina a provocar la desfacha d'un projècte de lei sostengut pel Primièr ministre. L'escesença es mendra dins d'autres païses coma lo Canadà o l'Austràlia ont la linha del partit es mai estrictament respectada.

Dissolucion

Lo cap de d'Estat garda la possibilitat de dissòlvre la cambra bassa del parlament a tot moment e de convocar d'eleccions generalas. Pasmens realiza aquela facultat sonque sul conselh del Primièr ministre.

Se un parlament es mai sovent elegit per cinc ans (tres en Austràlia o Nòva Zelanda), es abitual pel Primièr ministre de decidir de dissòlvre mai d'ora lo parlament: aquela possibilitat li permet de convocar d'eleccions a un periòde jutjat mai oportun politicament. Pasmens, aquelas darrirèras annadas, unes païses adoptèron una legislacion establissent d'eleccions a data fixa per plaçar sus un pé d'egalitat lo govèrn e l'oposicion pendent la campanha electorala.

Partits politics

Dins gaireben totes los païses utilizant lo sistèma de Westminster, los partits politics adoptèron un organigrama particular. Atal, a costat del pòste de president de partit (chairperson), existís un pòste de cap (leader) qu'es lo vertadièr dirigent politic del partit. Lo cap es en efièch lo líder dels deputats del partit e est, atal, lo candidat del partit al pòste de Primier ministre. Alara, es d'usatge que, quand un partit elegit un cap qu'es pas ja deputat, un deputat d'una circonscripcion jutjada segura pel partit demissione per provocar una eleccion parciala per permetre al cap d'intrar al parlament.

Istoticament, lo cap essent subretot lo líder parlementari, es elegit dirèctament pels deputats del grop parlamentari, que se nomena «partit parlamentari» o «caucua». Es encara lo sistèma que preval en Austràlia. Pasmens, de partits politics adoptèron de procediments mai democratics fasent elire lor cap per l'ensemble dels aderents del partits. Es per exemple le cas de totes los principals partits canadians. Al Reailme Unit, de partits an un sistèma mixte: lo Partit trabalhista utiliza un sistèma ponderat ont los vòtes dels aderents, dels deputats e dels sindicats afiliats pedisson per un tèrç cadun alara que los deputats del Partit conservator preseleccionan dos candidats que son enseguida someses al vòte dels membres del partit.

Los caps an mai sovent pas de mandat fixe: son elegits fins a que demissionon o que se lor apause d'un vòte de desfisança al sen de lor partit. Lo cap d'un partit d'oposicion pòt atal èsser elegits pendent d'anadas abans l'eleccion venenta. Lo cap del partit del govèrn es automaticament nomenat Primièr ministre çò que significa que se lo partit cambia de cap, aquel ven automaticament Primier ministre.

Lo cap du principal partit d'opposition es lo cap de l'oposicion. Amb aquel títol, nomena los deputats de son partit al sen d'un gabinet fantauma encargat de vigilar l'accion dels ministres del govèrn.

Ròtle del cap d'Estat

Dins la lètra, lo cap d'Estat ten a vegada de poders largs. Pasmens, se realizan gaireben tots amb l'avís del Primièr ministre, que fa del cap d'Estat - president, monarca o, dins los reialmes del Commonwealth, lo governaire general representant lo monarca - una foncion subretot simbolica. Lo cap d'Estat participa pas als debats politics e de demora neutre.

Son ròtle se limita mai sovent a:

nomenar lo Primièr ministre, aquel essent sistematicament lo cap del partit podent dispausar d'una majoritat a la cambra bassa;
nomenar los ministres amb lo conselh del Primièr ministre;
dissòlvre la cambra bassa jos la demanda del Primièr ministre;
donar lo concentiment a las leis adoptadas per las cambras del parlament, lo poder de desavoacion e resèrva essent gaireben pas pus utilizat;
signar los òrdres en conselh o proclamacions, nomenar los foncionaris e a vegada atribuir las decoracions prepausadas pels ministres.

Se passèt que lo cap d'Estat prenga de decisions controversiadas al subjècte de saber quin cap de partit podava dispausar d'una majoritat en cambra:

l'Afar King-Byng en 1926 al Canadà quand lo governaire general refusa de dissòlvre lo parlament a la demanda del Primièr ministre William Lyon Mackenzie King qu'èra al cap d'un govèrn minoritari
la crisi constitucionala australiana de 1975 quand le governaire general remandèt lo Primièr ministre Gough Whitlam après lo blocatge de la lei de finanças al Senat e nomena lo cap de l'oposicion Malcolm Fraser al cap del govèrn.
La crisi constitucionala de Papoa-Nòva Guinèa de 2011-2012 quand lo governaire geneal nomena Sir Michael Somare primièr ministre sus decision de justÍcia, alara qu'èra Peter O'Neill que dispausava d'una majoritat parlementària, puèi se desdiguèt.

Aquelas tres crisis se resolguèron per l'organizacion d'elections generalas.

Ceremonial

Sala de sesilhas

Sul modèl de la Cambra de las comunas del Reialme-Unit, la sala de las sesilhas d'un parlament del sistèma de Westminster e sovent agençada dins una pèça rectangulara amb lo sèti del speaker a un tèrme e de rengs de sètis de cada costat, de tal biais que doas serias de rengs se fan fàcia: lo govèrn es alara plaça a drecha del speaker e l'oposicions a l'esquèrra. Sul sol de la cambra, so traçadas doas linhas parallèlas caduna situada fàcia als grases de la majoritat e de l’oposicion, que lors membres pòdon passar sonque al sortit la cambra. La distància entre aquelas doas linhas correspondava a la longor de doas espasas per estalivar los afrontaments fisics.

Lo president pòrta abitualament una rauba negra, e dins unes païses, una perruca. Debans el, i a une taula reservada als secrecretaris. Aqueles, designada jol nom de « Table of the Mace » (« Taula de la Maça »), es atal nomenada qu'une maça d'armas ceremoniala, simbolizant lo poder reial, i es pausada quand la cambra es amassada en sesilha. Quand i es pas o ou que lo speaker es pas encara designat, la maça es pausada jos la taula.

Pasmens de cambras an d'agençament particulars:

los rengs de las cambras del Parlament d'Austràlia e del Dáil Éireann se jònhan als tèrmes per formar un emicicle alongat, lo govèrn fan sesilha a drecha e l'oposicion a esquèrra;
las cambras del Parlament indian e lo Parlament escossés fan sesilha en emicicle; en Escòcia, los deputats del govèrn son plaçats al centre de l'emicycle;
l'Assemblada nacionala del país de Galas fa sesilha en cercle;
dins la Cambra d'Assemblada de Tèrranòva e Labrador, lo govèrn se plaça a l'esquèrra e l'oposicion a drecha.

Majoritàriament, la cambra bassa es decorada de verd e la cambra nauta de roge.

Cambra de la Comunas del Reialme Unit
Cambra dels Lòrds del Reialme Unit
Cambra de las comunas del Canadà
Cambra del Senat de Canadà
L'Assemblada nacionala del Quebèc
Lo Dáil Éireann
Cambra del Senat australian
Cambra del Parlament escocés
Cambra de l'Assemblada nacionala del país de Galas

Vòtes

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Questions al Primièr ministre

Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !

Obertura e discors del cap d'Estat

D'entre los ceremonials associats al sistèma de Westminster i a:

la Ceremonia d’obertura del Parlament;
lo discors del tròn (o un equivalent) pendent que lo cap de l’Estat pronóncia un discors (escrich pel govèrn) al subjècte de las accions governamentalas previstas per l’an que ven.

País utilizant lo sistèma de Westminster

Vejatz tanben

Magna Carta

Nòtas e referéncias

Bibliografia

The English Constitution, Walter Bagehot, 1876. ISBN 0-521-46535-4, ISBN 0-521-46942-2.
British Cabinet Government, Simon James, Pub Routledge, 1999. ISBN: 0-415-17977-7.
Prime Minister & Cabinet Government, Neil MacNaughton, 1999. ISBN: 0-340-74759-5.

Referéncias

↑ Forming governments in Westminster parliamentary systems, On procedure and politics, 3 juin 2010.
↑ The powers of the Prime Minister, History Learning Site, consulté le 19 mars 2013.
↑ Ministerial responsibility, On procedure and politics, 5 juillet 2011.
↑ Au Canada, le terme utilisé en français pour la Chambre des communes est président.
↑ Rôle du Président, Parlement du Canada, consulté le 19 mars 2013.
↑ On toeing the party line: three-line whips, On procedure and politics, 23 octobre 2011.

[1] Forming governments in Westminster parliamentary systems, On procedure and politics, 3 juin 2010.

[2] The powers of the Prime Minister, History Learning Site, consulté le 19 mars 2013.

[3] Ministerial responsibility, On procedure and politics, 5 juillet 2011.

[4] Au Canada, le terme utilisé en français pour la Chambre des communes est président.

[5] Rôle du Président, Parlement du Canada, consulté le 19 mars 2013.

[whip-6] On toeing the party line: three-line whips, On procedure and politics, 23 octobre 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]