Segonda Guèrra dei Boers
|
Segonda Guèrra dei Boers
| |
|---|---|
| Informacions generalas | |
| Data | 11 d'octòbre de 1899 - 31 de mai de 1902 |
| Luòc | Sud-Africa |
| Eissida | Victòria britanica e annexion deis republicas boers a l'Empèri Britanic |
| Belligerants | |
.svg){kind=small} Empèri Britanic
|
 Transvaal |
| Batalhas | |
| Frònt èst : Kraaipan – Belmont – Graspan – Modder River – Stormberg – Magersfontein – Kimberley – Paardeberg – Poplar Grove – Driefontein – Sand River – Mafeking – Doornkop – Biddulphsberg – Lindley – Diamond Hill – Witpoort Frònt oèst : Talana Hill – Elandslaagte – Rietfontein – Ladysmith – Colenso – Spion Kop – Vaal Krantz – Ladysmith – Bergendal | |
La Segonda Guèrra dei Boers se debanèt dau 11 d'octòbre de 1899 au 31 de mai de 1902 entre l'Empèri Britanic e una aliança dei doas republicas boers d'Africa dau Sud (Transvaal e Estat Liure d'Aurenja). Aqueu conflicte es la consequéncia de l'antagonisme que se desvolopèt durant la segonda mitat dau sègle XIX entre lo Reiaume Unit e lei Boers, una populacion de colons d'origina olandesa installada dins lo nòrd-èst de l'Africa dau Sud actuala. La descubèrta dei minas d'aur de Johannesburg e lo refús dei Boers de concebir lo drech de vòte ai trabalhaires britanics de l'industria miniera cristallizèt lei tensions.
En decembre de 1898, un incident entraïnèt una campanha de premsa britanica per demandar una intervencion dins leis estats boers. Considerant la guèrra coma inevitabla, lei Boers chausiguèron d'atacar en octòbre de 1899. Après quauquei succès iniciaus, foguèron batuts per l'arribada de renfòrç nombrós. En mai de 1899, decidèron de formar de guerilhas per secutar lei tropas d'ocupacion. Per faciar aqueu problema, lei Britanics chausiguèron de metre en plaça una repression fòrça violenta (tèrra cremada, camps de concentracion... etc.). Incapables de perseguir lo combat, lei Boers negocièron. En cambi de la pèrda de son independéncia, obtenguèron de concessions importantas que li permetèron de gardar un ròtle major dins la region.
Causas
[modificar | Modificar lo còdi]L'antagonisme angloboer
[modificar | Modificar lo còdi]
La guèrra es la consequéncia de l'antagonisme entre lei Britanics e lei Boers, una populacion d'origina neerlandesa[1] eissits dei colons installats dins la colonia dau Cap au sègle XVII. Maucontents après l'annexion de la region per Londres en 1806 durant lei guèrras napoleonencas, lei Boers avián emigrats vèrs lo nòrd-oèst de l'Africa dau Sud actuala dins lo corrent deis ans 1830-1840 (Grand Trek). I avián fondat divèrsei republicas basadas sus una economia agricòla. Aqueu movement foguèt favorizat per la famina dau Mfecane. Pasmens, i aguèt de tensions amb lei Britanics qu'annexèron la Republica de Natalia en 1843. Fin finala, la Republica de Transvaal e l'Estat Liure d'Aurenja s'estabilizèron e venguèron independents.
Pasmens, la situacion d'aqueleis estats demorèt precària en despiech de lor reconoissença per Londres en 1852. D'efiech, la descubèrta de ressorsas preciosas (diamants, aur...) dins la region entraïnèt una rivalitat entre Britanics e Boers per ne'n prendre lo contraròtle. Per lei segonds, un autre problema grèu foguèt la destabilizacion de sa societat rurala per lo desvolopament progressiu d'una industria miniera qu'atraiguèt de trabalhaires estrangiers, sovent britanics. Dichs uitlanders, aqueleis estrangiers venguèron rapidament majoritaris dins certanei regions, çò que suscitèt un conflicte politic en causa dau refús dei Boers de cedir lo poder.
Per resòuvre aqueu problema e installar definitivament sa dominacion sus la region, lo Reiaume Unit prepausèt ai Boers la creacion d'una federacion sud-africana. Après un refús, Theophilus Shepstone, un foncionari de la region de Natal aprofichèt de trèbols grèus en Transvaal per ocupar sa capitala amb un destacament de 25 òmes[2]. Metèt en plaça un regim d'autonòmia que foguèt pas perseguit après sa partença en 1879. Un an pus tard, comencèt una revòuta que s'acabèt per la batalha de Majuba (27 de febrier de 1881). Batuts, lei Britanics reconoguèron tornarmai l'independéncia dei doas republicas boers.
L'agravament de la question deis uitlanders
[modificar | Modificar lo còdi]Dins lo corrent deis ans 1890, lei tensions entre Britanics e Boers aumentèron tornarmai a prepaus de la question deis uitlanders. En particular, lei Boers refusèron encara de donar lo drech de vòte a aquelei populacions e decidèron de taxar fòrtament leis activitats minieras. En respònsa, leis uitlanders demandèron una intervencion britanica. En 1895, organizèron ansin una temptativa de còp d'Estat, sostengut per una incursion britanica « privada »[3], mai l'armada boer de Transvaal capitèt d'arrestar l'invasion a la batalha de Doornkop.
Pasmens, lei tensions s'agravèron rapidament amb lo murtre de l'uitlander Tom Edgar en decembre de 1898 per un policier. Divèrsei campanhas de premsa foguèron organizadas per demandar una proteccion dei Britanics presents dins la republica e Londres mandèt de tropas a la frontiera de Transvaal. Considerant la guèrra coma inevitabla, lei presidents de Transvaal e de l'Estat Liure d'Aurenja, Marthinus Steyn e Paul Kruger, decidèron d'atacar per suspresa. Lo 9 d'octòbre de 1899, Kruger mandèt un ultimatum ai Britanics. Li donèt 48 oras per evacuar sei tropas.
Debanament
[modificar | Modificar lo còdi]
La guèrra convencionala
[modificar | Modificar lo còdi]Lei fòrças dei doas republicas boers ataquèron lo 11 d'octòbre de 1899. Aprofichant sa superioritat numerica, infligiguèron divèrsei desfachas ai tropas britanicas presentas lòng de la frontiera e enceuclèron lei plaças de Ladysmith, de Kimberley e de Mafeking. Puei, rompèron la còntra-ofensiva britanica ai batalhas de Stormberg (10 de decembre) e de Magersfontain (11 de decembre) e de Colenso (15 de decembre). Pasmens, assaièron pas de perseguir seis atacas fins ai pòrts ò lòng dei camins de fèrre. Òr, aqueleis infrastructuras permetèron ai Britanics de mandar d'importants renfòrç.
Après una premiera revirada a la batalha de Spion Kop (23-24 de genier de 1900), la còntra-ofensiva britanica s'organizèt e se desvolopèt a partir de febrier. A l'oèst, capitèt d'enceuclar e de destrurre un còrs boer a Paardeberg (18-27 de febrier), çò que permetèt de levar lei sètges de Ladysmith (20 de febrier) e de Mafeking (17 de mai). Aquela victòria entraïnèt l'afondrament progressiu dei defensas boers amb l'abandon dau sètge de Ladysmith e lei presas de Bloemfontein (13 de març), de Johannesburg (30 de mai) e de Pretòria (5 de junh).
La guerilha
[modificar | Modificar lo còdi]
A partir de mai de 1900, lei Boers abandonèron sei defensas organizadas e se retirèron vèrs lei zònas ruralas. Sota l'impulsion dei generaus Christiaan de Wet e Louis Botha, decidèron d'adoptar una estrategia de guerilha per secutar lei tropas britanicas. Per aquò, podián aprofichar la mobilitat de sei fòrças (gràcias a la cavalariá) e la qualitat de sei tiraires. De mai, lei kommandos[4] boers avián lo sostèn de la populacion e una bòna conoissenças dau país. En parallèl, lei caps politics assaièron de trobar una ajuda en Euròpa.
En fàcia d'aqueu cambiament, lo cap britanic, Horatio Herbert Kitchener, decidèt d'organizar una ocupacion metodica dau territòri boer. D'efiech, avián de tropas nombrosas e una superioritat materiala. Son premier plan foguèt de construrre de ponchs fortificats e de rets de clausuras per blocar lei movements enemics. Creèt tanben de regiments de cavalariá leugiera per perseguir lei kommandos. Pasmens, aquò empediguèt pas la guerilha d'enregistrar de succès importants e de subreviure. Lei Britanics adoptèron donc una estrategia pus violenta basada sus l'usatge de la tèrra cremada e la desportacion sistematica dei païsans boers vèrs de camps de concentracion. Aperaquí 28 000 Boers e Negres moriguèron dins aquelei camps que suscitèron una certana reprovacion en Anglatèrra. Dins aquò, ges de país èra desirós de sostenir militarament lei Boers e lei missions diplomaticas mandats en Euròpa obtenguèron gaire de resultats.
En octòbre de 1900, lei generaus boers decidèron de menar d'incursions dins lei colonias britanicas onte l'aplicacion de la tactica de la tèrra cremada per l'armada de Kitchener èra pas possibla. Aquò permetèt d'entraïnar una revòuta de colons neerlandés a Prieska mai la posicion britanica foguèt en realitat gaire menaçada. De mai, l'avitalhament d'aqueleis expedicions èra malaisat e lo morau dei Boers demeniguèt pauc a pauc. En 1902, de negociacions comencèron donc entre lei dos camps. S'acabèron per lo tractat de Vereeniging lo 31 de mai que marquèt l'annexion dei doas republicas per lo Reiaume Unit. Pasmens, lei Boers obtenguèron de concessions importantas (liberacion dei presoniers, respècte de sei proprietats, indemnitats de reparacion, mantenement de sa lenga...).
Consequéncias
[modificar | Modificar lo còdi]La premiera consequéncia foguèt la presa de contraròtle de la totalitat de l'Africa dau Sud per l'Empèri Britanic amb l'annexion de la Republica de Transvaal e l'Estat Liure d'Aurenja. Lo bilanç uman dei combats es mau conegut e generalament estimat a 75 000 mòrts dont aperaquí 22 000 soudats britanics[5], 4 000 soudats boers, 24 000 civius boers e 20 000 Negres. Lo rèsta es compausat dei pèrdas civilas britanicas durant lei sètges boers de la premiera partida dau conflicte, dei combatents boers tuats per de malautiás e de quauquei pèrdas mau enregistradas.
Au nivèu politic, leis autoritats britanicas volián demenir l'importància demografica dei Boers amb l'arribada d'imigrants novèus venguts deis Illas Britanicas. Pasmens, en causa dei destruccions e dei partisans dei concessions dau tractat de Vereeniging, se turtèron a d'oposicions e a una manca de volontaris. En plaça, sota l'impulsion dei liberaus, deguèron metre en plaça una union inspirada dau modèl canadenc. Lei Boers i trobèron rapidament una plaça importanta : obtenguèron lo self-government en 1906 e participèron activament a la formacion de la federacion sud-africana en 1910. I gardèron un ròtle decisiu durant la màger part dau sègle XX e una partida importanta dei Blancs d'Africa dau Sud se revendica encara de l'eiretatge boer.
Enfin, au nivèu militar, la fasa convencionala de la guèrra aguèt una gròssa importància au nivèu teoric. D'efiech, èra lo premier conflicte entre armadas modèrnas dempuei la Guèrra Francoprussiana de 1870-1871. Un ensenhament important foguèt l'observacion de la letalitat novèla dau fuòc deis unitats d'infantariá. D'efiech, coma o mostrèt la batalha de Paardeberg, una unitat de quauquei centenaus d'òmes protegits per quauquei fortificacions improvisadas èra desenant capabla de blocar l'avançada de plusors miliers d'òmes. Aquò trebolèt fòrça lei concepcions ofensivas de la guèrra europèa e per lei mantenir, l'equipament dau fantassin foguèt modificat per li donar la possibilitat de rampar e de cavar rapidament de trencadas. Lei pèças d'equipament lusentas foguèron tanben suprimidas.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Martin Bossenbroek, L'or, l'empire et le sang. La guerre anglo-boer (1899-1902), Seuil, 2018.
- (fr) Alain Bouyssy, Les Boers. Histoire de la guerre Anglo-Boer, Plon, 1903.
- (fr) Quentin Censier, Observer, théoriser, évoluer : De 1870 à 1914 - Sur le champ, 13 de junh de 2020, [1].
- (fr) Bernard Lugan, La guerre des Bœrs : 1899-1902, Perrin, 1998.
- (en) Thomas Pakenham, The Boer War, Random House, 1979.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ De populacions d'eiganauds francés e de protestants alemands participèron tanben a la formacion dau pòble boer.
- ↑ L'accion de Shepstone foguèt considerada coma prematura per mai d'un diplomata dau periòde. Pasmens, crenhava una proposicion similara de part dau govèrn alemand qu'auriá fòrça limitat l'expansion britanica dins lo sud d'Africa.
- ↑ Menada per Leander Starr Jameson, un important foncionari de l'administracion coloniala britanica, l'expedicion èra compausada de 500 òmes amb 8 mitralhièras e 3 canons.
- ↑ A l'origina dau tèrme modèrne « comandò », lo kommando boer èra una unitat de quauquei desenaus ò centenaus d'òmes se desplaçant a cavau.
- ↑ 8 000 durant de combats e aperaquí 14 000 en causa de malautiás