A clockwork orange

A Clockwork Orange es un filme de Stanley Kubrick, sortit en 1971.

Adaptat del roman eponime d'Anthony Burgess se deu classicar dins los filmes d'anticipacion, mas pòt tanben se veire coma una satira de la societat modèrna. Es la vision d'una ciutat urbana ont los joves prenguèron lo poder. Lo filme es tanben un pauc futurista, fòrça violent, fòrça psicologic, amb un costat faceciós e a vegada dramatic. Dins aquel filme, Stanley Kubrick sembla sustot privilegiar l'ambiant malsan e destorbant, e tanben lo costat visceral, puslèu que la violéncia grafica visuala.

Alex DeLarge, un sociopata que s'interessa al viòl, a la musica classica e a l'« ultravioléncia », dirigís un pichon gang de malfrás (Pete, Georgie e Dim), que nomena sos droogies (que ven del rus, друг que significa « amic »). Lo filme es la cronica de l'accion criminala del gang, de la tentativa de reabilitacion d'Alex mejans un controversiat condicionament psicologic. Alex conta a la primièra persona l'accion del filme dins lo lengatge Nadsat, un argòt adolescent comprenent de lengas slavas (sustot del rus), de l'anglés e del Rhyming slang Cockney.

Stanley Kubrick descriu son filme en decembre de 1971 dins Saturday Review coma «[…] una satira sociala tractant de la question de saber se la psicologia comportamentala e lo condicionament psicologic son de nòvas armas dangeirosas podent èsser utilizats per un govèrn totalitari que cercariá a impausar un vast contraròtle suls seu ciutadans e ne far gaireben mai que de robòts.»

L'aficha del filme, es venguda una referéncia del cinèma, foguèt creada per l'artista Philip Castle e lo desenhaire Bill Gold.

Sinòpsi

En Angletèrra, dins un futur pas plan alunhat mas d'ambiant fòrça futurista (decors, mòbles), Alex DeLarge (Malcolm McDowell), jove delinquent passionat per la musica de Beethoven (« Ludwig van »), sustot la 9^a sinfonia, es obsedat pel sèxe (« de partidas d'anar e tornar ») e adèpte de la violéncia (« ultravioléncia » dins son lo seu parlar).

Alex es lo cap de sa banda, los droogs o droogies. Sa banda se compausa de Pete (Michael Tarn), Georgie (James Marcus), e Dim (Warren Clarke). Es un dels fòrça gangs de joves que mudan dins un univèrs urban decadent. Parlan un argòt Anglés-rus que l'autor del roman, Anthony Burgess, nomenèt Nadsat, lo mòt « droog » fasent atal referéncia al mot « друг » (« amic » en rus). Lor bevenda preferida es lo Moloko Plus (« молоко » - « lach » en rus), un lach « dopat » (Anfetaminas). Aprèp s'èsser intoxicada, la banda s'engatja dins una nuèch "d'ultravioléncia". Comença per linchar un vièlh vagabond (Paul Farrell), puèi se bat contra un gang rival menat par Billyboy (Richard Connaught) que ven d'agressar la gojata (Shirley Jaffe). E rauban una veitura menada al mesprés del còdi de la rota, cap a l'ostal del camp de l'escrivan F. Alexander (Patrick Magee). Aquel darrièr es batut amb una tala violéncia que ne demorèt paraplegic a vida e Alex viola sa femna (Adrienne Corri) cantant Singin' in the Rain.

Lo jorn seguent, alara que demòra al lièch per anar pas a l'escòla, Alex recep la visita de son oficièr de probacion Mr P. R. Deltoid (Aubrey Morris), que l'avisa contra el meteis e sa violéncia. Alex a pas ges de far de sas remarcas e prefèra anar a çò del discaire ont abòrda e torna doas filhas a çò d'el, Sonietta (Gillian Hills) e Marty (Barbara Scott). Alex colca amb elas dins una scèna filmada en accelerat.

Aprèp los eveniments de la nuèch, Alex e lo seus droogs se retròban. Los droogs li fan part de lor mescontentament e demandan un partatge mai equitable de la presa e de se lançar dins de raubariá de mai granda envergura. Alex, sentent lo comendament li esapar, ataca per surpresa los companhs e los jèta dins un canal. La nuèch seguenta, Alex assetja lo castelet d'una rica "femna dels cats" (Miriam Karlin) que collecciona las obras d'art eroticas. Pendent que los droogies espèran a la pòrta, Alex frapa la femna amb una estatua en forma de fallus e l'ensuca. Entenden las sirènas de la polícia, Alex ensaja de fugir mas es traït pels droogs. Dim lo frapa amb una botelha de lach a la cara, lo daissant trantalhant e provisòrament cec. Alex es arrestat e maltractat per la polícia. A aquel moment, Mr. Deltoid arriba e anoncia a Alex que la femna acaba de morir de sas nafras, fasent del un murtrièr e li escopís a visatge. Al tribunal, es condamnat a 14 ans de reclusion criminala, amb per matricula n.655321.

Dos ans mai tard, lo ministre de l'Interior (Anthony Sharp) visita la prison e cerca de volontaris per experimentar la « tecniaca Ludovico ». Per sortir de prison, Alex se pòrta volontari per testar aquela terapia revolucionari, financiat pel govèrn dins l'encastre d'un programa experimental d'eradicacion de la delinquéncia d'una durada de doas setmanas. Lo tractament es fondat sus un principe semblabla a aquel dels reflèxes de Pavlov, consistissent en una terapia per aborriment. S'agís de menar Alex, ligat a un fautuèlh amb un aparelhatge que l'obliga a gardar los uèlhs obèrts, a associar d'stimuli (de scènas de violéncia o de sèxe projectadas sus un ecran qu'es obligat de regardar) a de dolors provocadas per las drogas que li son administradas pendent lo tractament. Pendent de sesilhas son projectadas de scènas del Alemanha nazia que la benda son es la Sinfonia nº9 de Beethoven, çò que paradoxalament transforma son admiracion pel cap d'òbra en una prigonda aversion, mostrant l'evidenta eficacitat del tractament.

Aprèp doas setmanas de la tecnica Ludovico, lo ministre de l'Interior organiza una demonstracion per probar qu'Alex es "garit". Es mostrat incapable de ripostar a l'ataca d'un actor (John Clive) qu'en mai l'insulta. Puèi ven malaut a la vista d'una femna sens nuds (Virginia Wetherell). alara que l'almoinièr de la prison (Godfrey Quigley) protèsta e dich « que ia a pas de moralitat sens causida », lo director de la prison li explica que son pas interessats per las questions d'etica o filosoficas mas sonque per « la preocupacion d'enraiar los crimes ».

Aprèp sa mesa en libertat, aparéis totalament inadaptat e sens defensa al repècte de la societat. Totas sas possessions avián estat saisidas per la polícia per pagar los domatges e intreses de las victimas e sa cambra es arendada a un estrangièr (Joe/Clive Francis). Vengut sens lòtjament e amb escasença, encontra successivament lo vagabond qu'aviá tabasat e se fa corrigir per el e los autres sens abrics, puèi dos de sos ancians droogies, Dim e Georgie, venguts policièrs dempuèi son arrestacion, que van profeitar de son impoténcia per lo violentar. Anequelit, se refugia a çò d'un òme, que fin finala es encara una de las seunas victimas, l'escrivan F. Alexander. Son servicial, Julian (David Prowse) lo recupèra esvanit a la pòrta d'intrada. Mr Alexander reconeis pas Alex coma son agressor car aquel èra masquetat pendent l'ataca mas aviá legit son istòria dins los jornals. Vòl se ne servir coma d'una arma mediatica contra lo govèrn en plaça denonçant sos proceses totalitaris. En efècte, Mr Alexander pensa que la tecnica Ludovico es un pas cap avans lo totalitarisme pel contraròtle de las consciénsas. Alara que Mr Alexander telefona als seus amics conspirators (John Savident e Margaret Tyzack), entend Alex cantar Singin' in the Rain dins son banh e lo traumatisme de l'agression li torna en memòria.

Amb l'ajuda dels seus amics, Mr Alexander decida d'aténher un doble objectiu utilisant la sensibilitat d'Alex al respècte de la Novena Sinfonia per que se sucida: d'aquel biais, compta se venjar de son agression tot en fasent enseguida atribuir aquel acte a la cura criticdada. Mr Alexander dròga Alex e l'embarra dins una cambra a l'estatge e fa jogar la Novena Sinfonia mejans lo ponde. Alex acaba per se jetar per la fenèstra, mas la tentativa de suicida aboca e es fin finala salvat e pres en carga pel ministre de l'Interior.

Alex se desrevelha a l'espital. Los mètges li fan de tèsts psicologics, e amb lo traumatisme tota aversion per la violéncia. Lo ministre de l'Interior arriba dins la cambra, s'excusa e li apren que Mr Alexander foguèt « alunhat ». Li ofrís de prendre suènh d'el e un trabalh plan pagat en contrapartida de que deu venir l'encargat de las relacions publicas del partit conservator per contrar l'imatge deplorable que donèt lo govèrn als electors al respècte d'aquel afar. Coma signe de bona volontat, lo ministre fa installar una estereo darrièr modèl jogant la Novena Sinfonia. Constata qu'a pas mai d'aversion per la musica: a la plaça, vei un fantasma del meteis copular amb una femna (Katya Wyeth) dins la nau, enrodat d'una fola vestida dins un estil de l'epcòca de Beethoven.

Malgrat l’obscenitat de sa pensada, i a pas mai de dolor fisica. Los seus uèlhs se tresviran e tomba dins l'apatia, resultat combinat de la tecnica Ludovico e del comá seguent sa tentativa de suicidi. La darriéra frasa prononciada per Alex al darrièr moment del filme es: «  Ò segur, èra garit per sempre. »

Ficha tecnica

• Títol original: A Clockwork Orange
• Realizacion: Stanley Kubrick
• Scenari: Stanley Kubrick segon lo roman d'Anthony Burgess
• Decors: John Barry
• Costumes: Milena Canonero
• Fotografia: John Alcott, assistat d'Ernest Day
• Montatge: Bill Butler
• Musica: Wendy Carlos
• Produccion: Stanley Kubrick ; Si Litvinoff et Max L. Raab (executius) ; Bernard Williams (associat)
• Societats de produccion: Warner Bros. (Estats Units d'America), Polaris Productions e Hawk Films (Reialme Unit)
• Budgèt : 2 200 000 $
• Societat de distribucion: Warner Bros.
• País d'origina: Grand Bretanha
• Lenga: anglés
• Genre cinematografic: sciéncia-ficcion, drama, anticipacion
• Format: Colors - 35 mm - 1.66:1 - Son monofonic
• Durada: 136 minutas

Distribucion

• Malcolm McDowell: Alex DeLarge
• Patrick Magee: Mr. Alexander, l'escrivan
• Michael Bates: lo gardian en cap Barnes
• Warren Clarke: Dim
• John Clive: l'acteor sus la scena
• Adrienne Corri: Mrs. Alexander, l'eposa violentada
• Carl Duering: lo doctor Brodsky
• Paul Farrell: lo vagabond
• Clive Francis: Joe, lo pensionari
• Michael Gover: Director de la prison
• Miriam Karlin: Femna dels cats (Cat Lady) assassinada per Alex
• James Marcus: Georgie
• Aubrey Morris: Mr Deltoid
• Godfrey Quigley: lo capelan de la prison
• Sheila Raynord: Mme DeLarge, la maire d'Alex
• Madge Ryan: Dr. Branom
• John Savident: lo conspirator
• Anthony Sharp: lo ministre
• Philip Stone: Mr. DeLarge, paire d'Alex
• Pauline Taylor: Dr. Taylor, psiquiatre
• Margaret Tyzack: la cconspiratritz Rubinstein
• Steven Berkoff: l'inspector Tom
• Lindsay Campbell: Inspector de polícia
• Michael Tarn: Pete
• David Prowse: Julian, Servicial de Mr Alexander
• Barrie Cookson
• Jan Adair : Serviciala dins lo fantasma biblic
• Gaye Brown : Sophisto al Korova Milk Bar
• Peter Burton
• John J. Carney: lo Sergent
• Vivienne Maya: Serviciala dins lo fantasma biblic
• Richard Connaught : Billyboy, cap de gang
• Prudence Drage : Serviciala dins leo fantasma biblic
• Carol Drinkwater: l'Infirmièra Feeley
• Lee Fox: Sergent aul burèl
• Cheryl Grunwald: Victima dins lo filme de viòl
• Gillian Hills: Sonietta
• Craig Hunter: Doctor
• Shirley Jaffe: Victima del gang de Billyboy
• Virginia Wetherell: Actritz nuda sus scèna
• Neil Wilson : Gardian a l'accuèlh de la prison
• Katya Wyeth: Filha dins lo fanstasma Ascot
• Robert Bruce: Vueitador del Milkbar (non creditat)
• George Coulouris: Professor (non creditat)
• Helen Ford: Vièlha dama al Duke of York (non creditat)
• Katharina Kubrick : Filha crosant Alex al discaire (non crédité)
• Olive Mercer: Vièlha dama al Duke of York (non creditat)
• Pat Roach: Vueitador del Milkbar (non creditat)
• Billy Russel: Professor agressat per Alex e sos droogs a la bibliotèca (non crediat, scènas suprimidas)
• Barbara Scott: Marty (non credidat)
• Alec Wallis: Conspirator D.B. Da Silva (non creditat)

Produccion

Títol

Segon lo quite Anthony Burgess, lo títol ven d'una vièlha expression cockney «He’s as queer as a clockwork orange» ("Es esquèr coma una irange mecanica"), es a dire fòrça extranh o inabitual. En Malàisia, ont Burgess trabalhèt, « orang » significa tanben un « èsser uman » e aquel sens existís dins l'anagrama « organ ». Lo tèrme « orange » es utilizat dins lo vocabulari Nadsat, dins lo sens « Òme ». Lo títol poiriá tanben significar « L'Òme Mecanic », atal que sortís Alex de sa terapia.

Desvolopament del projècte

L'adaptacion cinematografica del roman A Clockwork Orange paregut en 1962 es accidentala. Lo scenarista, Terry Southern dona a Kubrick un exemplar del roman, alara qu'èra en desvolopament d'un projècte sus Napoleon Bonaparte, mas Kubrick n'i pòrta gaire interés. Lo filme Napoleon es abandonat. Kubrick legís lo roman e l'impacte es imediat. Explicant estrambòrd pel roman, Kubrick dich «Èra excitat per tot çò que tocava subjècte l'scenari, las idèas, los personatges e, plan segur, lo lengatge. La grasilha de lectura, de segur, se fai sus mai d'un nivèl: politic, sociologic, pilosofic e, çò mai important, la simbolica psicologica onirica». Kubrick escrich un scenari del mai fidèl al roman, disent que «Pensi que tot çò que Burgess deviá dire al subjècte de l'istòria es dicha dins lo libre, mas sonque inventèri qualques efèctes narratius e tornèt faiçonar qualques scènas »».

Realizacion

Kubrick es perfectionista, efectuèt des recercas meticulosas amb de milièrs de fotografias suls possibles luòc de filmatge, e relizava mai d'un còp las presas. Pasmens, per Malcom McDowell, Kubrick capitava sovent a aver lo plan aviadament, çò que limitava lo nombre de prisas. Lo filmatge se debanèt entre septembre de 1970 e abril de 1971, fasent d'aquel filme lo mai aviadament realizat per kubrik. Tecnicament, per crear los efèctes fantastics e lo costat oniric de l'istòria, filma amb d'opticas de fòrça grand angle coma la Kinoptik Tegea 9,8 mm per de camèras Arriflex de 35 mm e utiliza d'efèctes de ralentit o d'accelerat per mostrar la natura mecanica de la scèna de sèxe dins la cambra o per estilizar la violéncia al biais del filme de Toshio Matsumoto Funeral Parade of Roses (1969).

Filmatge

Lo costume d'Alex

McDowell causiguèt pel ròtle d'Alex aprèp que Kubrick l'aviá vist dins If..... Alara que tabalhava suls costumes, McDowell diguèt a Kubrick qu'aviá son costume blanc de jogaire de criquèt dins sa veitura. Kubrick li demanda de li mostrar e alara que McDowell se vestís e que vei lo suspensòri (coquilha), Kubrick li dicho d'o metre per dessús las bragas, foguèt l'origina del costume dels droogs.

Pendent lo filmatge de la scèna de la tecnica Ludovico, McDowell pòrta una cornèa e es temporáriament cèc. Lo doctor que se trapa als costats pendent la scèna, li versant una solucion salina dins los uèlh obèrts de fòrça, es un mètge vertadièr, lo Dr Gaundry. McDowell se rompèt de còstas pendent la scèna d'umiliacion dins lo teatre. Un efècte especial unic foguèt utilizat quand Alex sauta mejans la fenèstra dins la tentativa de suicidi e fa créire a l'espectador que s'espotís sul sòl s'aprochant de la camèra fins a la collision finala. L'efècte es obtengut fasent caire una camèra Newman Sinclair dins una caissa, amb una lentilha Kinoptic 9.8 grossissenta, de l'estatge de l'Modèl:Lien. À la surprise de Kubrick la caméra résiste à six prises.

Las figuras femeninas dins lo Korova Milkbar son basadas sus l'òbra de l'escultor Allen Jones.

Las pinturas eroticas que se beson dins l'ostal de la « femnas dels cats » son de la femna de Stanley Kubrick, Christiane Kubrick.

A l'espital, dins los articles de jornals tractants de la tentativa de suicidi d'Alex, se vei lo nom de familha « Burgess », coma l'autor du libre, Anthony Burgess.

Dins la scèna du viòl, Malcolm McDowell (Alex DeLarge) causís de cantar Singin' In the Rain perque èra l'unica cançon que coneissiá per còr.

Quand Alex es a la botica de discs, se vei plan la pochèta de la version longa de la benda originala de 2001, una odissèa de l'espaci, lo filme precedent de Stanley Kubrick.

Quand Alex es tabasat pels mandicaires e vei sos ancians amics, Georgie e Dim que son ara policièrs, Dim, a l'esquèrra, a la matricula 665, e Georgie a drecha, a la 667. A Alex, al centre, correspond doncas la 666, lo nombre de la Bèsta.

David Prowse, que joga lo ròtle dels servicial de l'escrivan, interpreterá mai tard Darth Vador dins Star Wars mercé a sa talha impausanta.

Luòcs de filmatge

Lo passatge sosterren a Wandsworth, Londres, ont Alex e los droggies tabasan lo vagabond.

Fòrça luòcs del fimatge se sitan dins Londres e a l'entorn, de biais que Kubrick pòsca i anar lèu, son ostal essent situada a Barnett Lane a Elstree. Los qualques scènas que se filmèron dins de luòcs non ja exitissent son aqueles del Korova Milkbar, la partida interiora de la prison, Alex dins un banh de l'ostal Alexander e las doas scènas dins lo corredor. Aqueles postams de filmatge foguèron bastits dins una vièlha usina sus Bullhead Road a Borehamwood. Èra tanben lo site de la produccion.

La musica dins lo filme

La benda origina del filme es plan particulara, veire « experimentala » per l'epòca.

Kubrick mai sovent preferava utilizar de musica classica ja existantentat pluslèu qu'emplegar de compositors hollywoodians, incapables segon el de rivalizar amb los grands classics (per exemple, la particion prevista per 2001, una odissèa de l'espaci, acabada, la refusèt e remplacèt per Richard Strauss, Johann Strauss, Ligeti e Khatchaturian).

Soscava alara, lo filme essent en cors de montatge, cossí d'accomodar Beethoven, necessáriament present dins la benda originala en rason del culte que li vodava lo jove sacramand protagonista, quand recebèt una proposicion d'un ingenhaire del son e compositor, que faguèt un succès imens de l'una de las produccions classicas ardidas de l'epòca: Wendy Carlos (ancianament Walter Carlos) e son Switched on Bach, un album de musica barròca jogada amb un instrument alara revolucionári, lo sintetizor modular de Robert Moog. Carlos aviá ausit que Kubrick trabalhava sus una adaptacion de Clockwork Orange, li envièt de maquètas e foguèt sedusit. Cal saber que Stanley Kubrick aviá d'en primièr demandat al grop Pink Floyd d'utilizat lor album Atom Heart Mother, mas Roger Waters, improvizat líder del grop après que Syd Barrett s'èra anat, neguèt la proposicion.

A la fin dels ans 1960, los sintetizors èran d'instruments d'avantgarda, delssons inedits, nòus, que creavan a atmosfèra estranha. Wendy Carlos adaptèt la sinfonia nº 9 de Beethoven utilisant los primièrs vocoders, l'obertura de Guillaume Tell de Rossini, lo filme començant amb una pèça fòrça sinistra, plaçan subte l'espectator dins l'ambiant d'un mond futur inquietant: Musica per las Funeralhas de la Reina Maria (Music for the Funeral of Queen Mary) d'Henry Purcell, transformada mejans de flangers e mai efèctes modèrnes.

Benda originala del filme

• 1.Title Music from A Clockwork Orange (tèma principal) - Wendy Carlos
• 2.The Thieving Magpie (Obertura de l'opèra L'agaça raubaira - La gazza ladra - de Rossini, enregistrament de la Deutsche Grammophon Gesellschaft)
• 3.Theme from A Clockwork Orange (Beethoven) (tèma de Clockwork Orange, Beethoven - Wendy Carlos)
• 4.Ninth Symphony, Second Movement (Abridged) (Novena Sinfonia, segond movement - (extrach) - enregistrament de la Deutsche Grammophon)
• 5.March from A Clockwork Orange (Marcha per A Clockwork Orange - novena sinfonia, quatren movement) - Wendy Carlos e Rachel Elkind
• 6.William Tell Overture (Obertura de Guillaume Tell (opéra) de Rossini) - Wendy Carlos
• 7.Pomp and Circumstance March No. 1 - Sir Edward Elgar
• 8.Pomp and Circumstance March No. 4 (extrach), Edward Elgar
• 9.Timesteps (Extrait) - Wendy Carlos
• 10.Overture to the Sun - Sunforest, Terry Tucker
• 11.I Want to Marry a Lighthouse Keeper - Sunforest, Erike Eigen}} (la version del filme es diferenta)
• 12.William Tell Overture (extrach) - enregistrament de la Deutsche Grammophon
• 13.Suicide Scherzo (Novena Sinfonia, Segond movement), (extrach) - Wendy Carlos
• 14.Novena sinfonia, Quatren Movement, (extrach), enregistrament de la Deutsche Grammophon
• 15.Singin' in the Rain (cantem dins la pluèja), Gene Kelly, paraulas d'Arthur Freed, musica de Herb Brown
• 16.Music for the Funeral of Queen Mary, musica d'Henry Purcell

En mai, Carlos fa intervenir dos còps lo començament del Dies irae liturgic jogat al sintetisor (dins lo generic e dins Country lane).

Acuèlh del filme

Controvèrsia e reconeissença

Amb qualques filmes de l'epòca A Clockwork Orange fa partit d'aqueles que liberèt l'expression de la violéncia al cinèma e que la censura, maimai sovent, limitèt son accion. Al Reialme Unit, A Clockwork Orange foguèt un grand subjècte de controvèrsia e lo quite Kubrick faguèt de resèrvas sus las reaccions del public.

Acuèlh e censura al Reialme Unit

Après la sortida del filme de delinquents britanics que faguèron de violéncias gratuitats declaréron aver pres exemple sul filme. De letras de protesta, mèsme de menaças, empliguèron alara la bòstia de letras de Stanley Kubrick e de mescontents s'amassèron a çò d'el. Per aparar sa familha, demandèt a Warner Bros. de retirar lo filme de las salas de cinèma britanicas malgrat lo vam del filme. Plan inabitualament, la societat de pproduccion retirèt lo filme après 61 setmanas de projeccion en salas. La censura durerèt 27 ans e s'acabèt sonqu'après la mòrt de Stanley Kubrick lo 7 de març de 1999, amb una sortida VHS e DVD. Sonque en 2010, lo filme foguèt de nòu projectat al Reialme Unit.

Prèmis

• Prix Hugo 1972 de la melhora òbra dramatica: Stanley Kubrick e Andrew Burgess
• NYFCC Award 1972 del melhor realizator
• NYFCC Award 1972 del melhor film
• Nastro D'Argento al regista del miglior film straniero 1972
• Mòstra de Venècia 1972: Prèmi Pasinetti

Nominacions

• Oscars 1972 :
  • nominacion pel melhor filme
  • nominacion pel melhor realizator (Stanley Kubrick)
  • nominacion pel melhor montatge (Bill Butler)
  • nominacion pel melhor scenari (Stanley Kubrick)
• Golden Globes 1972
  • melhor filme dramatic
  • melhor realisator: Stanley Kubrick
  • melhor actor dins una òbra dramatica: Malcom McDowell
• BAFTA 1973
  • Melhor filme
  • Melhor realizator]], Stanley Kubrick
  • Melhor scenari, Stanley Kubrick
  • Melhora fotografia, John Alcott
  • Melhor montatge, Bill Butler
  • Melhora direccion artistica, John Barry
  • Melhora benda-son, Brian Blamey-John Jordan-Bill Rowe

Analisi

Tèmas del filme

Morala

La question de la morala es un tèma central del filme (coma dins fòrça libres de Burgess), sustot la definicion del « ben » e del « juste » e quines metòdes utilizats per arrestar los comportaments imoral.

En 1971, pendent una entrevista per l'ebdomadari american Saturday Review, Stanley Kubrick descrich lo filme coma: «[…] una satira sociala pausant la question de saber se la psicologia comportamentala e lo condicionament psicologic son de nòvas armas dangierosas per un govèrn totalitari que cercariá a impausar un vast contraròtle suls seus ciutadans e los transformariá en pas gaire mai que des robòts.» De mèsma mena, sus una ficha de l'script del filme, Kubrick escrich: «Es l'istòria d'una redempcion dobtosa d'un adolescent delinquent per una terapia de reflèxes condicionats. Es al meteis temps un debat sul liure-arbitre.»

Après aver subit la terapia de l'aversion, Alex se compòrta tal un òme onèste dins la societat. Sa bona volontat e onestat son involontaires, fonciona tal una irange mecanica, organic a l'exterior e mecanic a l'interior. En prison, aprèp aver assistit a la tecnica Ludovico sus Alex, l’almoinièr la critca, consideran qu'es artificiala e falsa afirmissent que la vertadièra bontat e onestat deu venir de la seuna volontat. Aquela reflexion mèna a se questionar sus la restriccion de las libertats fondamentalas, que sián personalas, governamentalas o civilas mejans Alex, que ven lo subjècte de l'experiencia Ludivico. Mejans aquel experiéncia, s'afrontan doas fòrças politicas, aquela del Govèrn (conservator) e aquela (liberala) dels Dissidents, ambedoas manipulant Alex per de fins pas que politicas. L'escrivan Frank Alexander, victima d'Alex et de sa banda, vòl a l'encòp se venjar d'el, mas tanben utiliza son suicidi per levar la populacion contra lo govèrn .

De l'autre costat, lo ministre de l'Interior (lo Govèrn) emprisona M. Alexander (l'intellectual dissident) jos pretèxte que metèt en dangièr Alex (simbolisant lo pòple), pasmens sens tornar sus las responsabilitats del regime totalitari del govèrn (descrich per M. Alexander).

Kubrick voluèt soslinhar que l'imoralitat d'Alex se rebat dins la societat ont viu. L'amor de la « dama dels cats » per l'art pornografic es comparablels gosts d'Alex pel sèxe e la violéncia. D'objèctes o elements avent per inspiracion una porpornofia son presents dins l'ostal dels parents d'Alex. Dins una de las darrièras scènas, quand Alex se desrevelha de son coma a l'espital, una infirmièra e un doctor son en plen acte sexual.

Psicologia

Una autra cibla del filme es lo behaviourisme (psicologie behaviourista) difisat pels psicològs John B. Watson e B. F. Skinner. Burgess desaprovèt lo behaviourisme, qualificant un dels libres mai celèbres sul subjècte escrich per un dels behaviouristes mai conegut B. F. Skinner, Beyond Freedom and Dignity, sortit en 1971, « un dels libres mai dangeirós escrich ».

Alara que las limitas del behaviourisme avián estat enonciats per son principal fondator J. B. Watson, Skinner afirmava que la modificacion comportementala, subretot lo condicionament operant (condicionament que s'efectua mejans de tecnicas alternant recompenças/punicions), mai que lo condicionament Watsonian « classic », es la clau d'una societat ideala. La tecnica Ludovico del filme es percebuda coma una parodia coma cal de la terapia per aversion mai qu'un condicionament classic e normal.

La tecnica Ludovico que tend a condicionar Alex a aver de reaccions de sofrénças fisicas fácia a la violéncia paréis al projècte MKULTRA desvolopat per la CIA dins los ans 1950.

Tipe de societat

La societat descricha dins lo filme es a vegada percebuda coma essent comunista (cossí o remarca Michel Ciment dins una entrevista amb Kubrick) a causa de l'evocacion de contunh de cultura russa. L'argòt dels adolescents s'inspira fòrça del vocabulari rus, qu'es atribuit a Burgess. De pròvas suggerisson que la societat es de tendéncas socialista, o mai segurament una societat d'esquèrra en descasença anant cap a una societat drechenca, de tendéncia faissista. Dins lo roman, las carrièras son pintas de trabalhadors dins l'estil neoclassic bolchevic e dins lo filme, d'òbras d'art d'estil socialista son representadas amb d'obscenitats pintas per dessús coma per afirmar la deliquescéncia de la societa. Coma Malcom McDowell l'explica dins los comentaris del DVD, lo luòc de residéncia d'Alex, que tanben lo nom « Lo blòt municipal 18A granda cencha nòrd », s'inspira d'un abitat social de paure qualitat inspirat pels arquitèctas del partit trabalhista anglés.

Mai tard, dins lo filme, quand lo nòu govèrn de drecha prend lo poder, l'atmosfèra es mai autoritari que l'atmosfèra d'anarquia del començament. La responsa de Kubrick a la question de Ciment sus la natura exacta de la societat descricha demòra ambigüa. Pr'amor, Kubrick, reconéis que faguèt de comparasons dins lo filme entre la drecha e l'esquèrra e estima qu'i a pauc de diferéncias entre ambedoas. Kubrick explica: «Lo ministre, jogat par lang, es de segur una figura de drecha. L'escrivan, jogat per Patrick Magee, es un lunatic d'esquèrra. [...] sonque diferisson dins lors dògmas. Lors mejans e lors tòcas finals son gaireben los meteisses.»

Diferéncias entre lo filme e lo libre

A Clockwork Orange foguèt escrich per Anthony Burgess en 1962 e adaptat al cinèma per Stanley Kubrick nòus ans mai tard, en 1971. Kubrick utilizèt la version americana del libre, censurada dins lo darrièr capítol. Informat par l'autor pendent filmatge, Kubrick volguèt pas prendre aquó en compte, o jutjant tròp diferent de çò que volgava mostrar dins lo filme. Dins aquel darrièr capítol, Alex torna formar una banda amb tres droogs, puèis torna veire Pete un ser. Aquel, vièlh de vint ans, es ara maridat, çò qu'estabosís Alex. I soscant, decidís de venir seriós, sermona los seus droogs sur lors accions e fin finaa pensa a fondar una familha.

Levat aquela diferéncia importanta mas plan localizada, lo filme es fòrça pròche del libre. De replicas son dirèctament inspiradas dels dialògs del libre; las diferéncias que demòran son subretot: l'edat d'Alex, lo nom dels seus droogs, l'edat de las doas filhas al discaire, lo luòc de l'agression de la devotchka. De detalhs son aportats per Kubrick: la preséncia de la sèrp domestica d'Alex, l'escultura en forma de fallus, de l'escultor Herman Makkink, qu'utiliza Alex per tuar la femnna dels cats, la scèna ont Alex arriba en prison, los rapòrts sexuals entre lo doctor e l'infirmièra al desrevelh d'Alex a l'espital. La cançonon Singin' in the Rain es una improvisatcion de l'actor Malcolm MacDowell. D'elements del libre foguèron suprimits per l'adaptacion en filme, tals l'assassinat comés per Alex en prison o l'agression del vièlh a la bibliotèca.

I una diferéncia sus la quantitat del girgon utilizat dins lo filme, qu'es mendre que dins lo libre e amb modificacions. Aqueles cambiaments s'explican per la necessitat per un espectator n'avent pas legit lo libre de s'adaptar sul còp a l'univèrs particular de Burgess.

Los costumes dels droogs del filme son totalament diferents d'aqueles del libre.