Senat francés
| Senat francés | ||
| ||
_Logo.png){kind=logo}  | ||
| Donadas | ||
|---|---|---|
| Tipe | Cambra nauta del Parlament francés | |
| Creacion | 28 d'abril de 1859  | |
| País | França | |
| Activitat | ||
| Membres | 348 senators | |
| President | Gérard Larcher (LR) dempuèi lo 1 d'octobre de 2014 | |
| Lenga utilizada | Francés | |
| Site web | https://www.senat.fr/ | |
  | ||
| França
|
|
Divèrs |
Lo Senat (Sénat en francés) constituís la cambra nauta del Parlament francés segon lo sistèma delbicamerisme. A lo poder legislatiu amb l'Assemblada Nacionala. Segon l'Article 24 de la Constitucion de la Cinquena Republica francesa, es lo representant de las collectivitats territorialas e, amb l'Assemblada nacionala, dels franceses establits fòra de França. Ten sesilha al palais del Luxemborg.
La cambra nauta èra dominada per la drecha e del centre dempuèi lo commençament de la de la Cinquena Republica fins a 2011 que, pel primièr còp, l'esquèrra ganhèt la majoritat absoluda. Dempuèi lo 2 d'octobre de 2014, lo president del Senat francés es Gérard Larcher.
Lo Senat, que compta 348 senadors dempuèi lo renovelament de 2011, lo mòde d'eleccion evoluèt mai d'un còp. Dempuèi 2003, los senadors son elegits per 150 000 grands electors al sufragi universal indirècte, proporcional (52 %), o uninominal amb dos torns (48 %), per un mandat de sièis ans, renouvelable per mitat totes los tres ans dempuèi 2011[1].
Istòria[modificar | Modificar lo còdi]
L'istòria de França donèt de noms diferents a la Segonda Cambra (o Cambra nauta) :
- Jos la Constitution de l'an III (1795-1799) èra lo Conselh dels Ancians.
- Jol Consulat (1799 -1804) e lo Primièr Empèri venguèt lo Còs legislatiu,, lo Senat conservator avent de prerogativas constitucionalas (periòde 1799-1814).
- Jos la puis Restauracion e monarquia de Julhet èra la Cambra dels pars.
- Jol Second Empèri tornèt lo Senat.
- la Tresena Republica francesa instituiguèt lo Senat (1875-1940).
Lo 10 de julhet de 1940, los senators presents a Vichèi votèron los plans poders per Philippe Pétain (235 votants, 212 per, 23 contra).
- en 1946, jos la Quatrena Republica francesa, venguèt lo « Conselh de la Republica » fins a 1958 (aveniment de la Cinquena Republica francesa).
A l'origina, la lei del 14 de febrièr de 1875, que creèt lo Senat de la Tresena Republica, prescriviá que seriá compausat de 300 membres, que 225 elegits pels departaments e las colonias e 75 elegits a vida per l'Assemblada nacionala, lo Senators inamobles.
Sèti del Senat[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Sénat ten sesilha al palais del Luxemborg, dins lo 6n arrondiment de París. La gàrdia republicana assegura la vigiléncia dels luòcs, qu'incluson los jardins publics situats en fàcia (jardin del Luxemborg) e lo musèu del Luxemborg.
Foncions[modificar | Modificar lo còdi]
Adoptar lo budgèt e las leis[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Senat vòta lo budgèt e las leis: projèctes de lei presentats pel govèrn o proposicions de lei presentada par un parlementari. Un o mai senadors pòdon pausar una proposicion de lei al burèl del Senat, mas an cap de poder sus l'executiu, al contrari de l'Assemblada nacionale. E mai jos condicions, lo govèrn pòt s'opausar a une proposicion de lei.
Dempuèi 1958, lo mandat de senador es incompatible amb une foncion ministeriala. A sa nominacion al govèrn, l'elegit dispausa d'un delai d'un mes per causir entre lo mandat e la foncion. La meteissa règla s'aplica a un ministre elegit a un sèti de senador. Entretemps, lo ministre pòt pas participar als vòtes del Senat.
Interim de la presidéncia de la Republica[modificar | Modificar lo còdi]
La Constitucion francesa de 1958 autreja al president del Senat la carga d'assegurar l'interim de la presidéncia de la Republica dins lo cas que le Conselh Constitucional n'auriá constatat la vacança temporària o definitiva: decès, malautiá, demission, o d'autres cases.
Lo President del Senat Alain Poher venguèt per dos còps al palais de l'Elisèu per assegurar aquel interim: en 1969, aprèp la demission de Charles de Gaulle, puèi en 1974, aprèp la mòrt de Jòrdi Pompidor.
Revision constitucionala[modificar | Modificar lo còdi]
La Constitucion de 1958 prevei, dins learticle 89, l'adopcion de revisions constitucionalas de dos biais:
- per las doas cambras del Parlament (Assemblada Nacionala e Senat), que lo vòte de la proposicion (venent del Parlament) o del projècte (venent del govèrn) de revision constitucionala deu se far en biais identics. La revision es definitiva aprèp que lo pòble l'aprovèt per referendum.
- pel Parlament reünit en Congrès sus la decision del President de la Republica, que lo projècte de revision deu obtenir 3/5n dels vòtes exprimits.
Sola la primièra revision de l'article 6 en 1962, sul biais d'eleccion del President de la Republica passant d'un vòte per un collègi electoral de 80 000 grands electors, al sufragi universal dirècte seguèt pas la via tradicionala. Le general de Gaulle, savent lo Senat encontra, utilizèt l'Article 11 de la Constitucion definissent le referendum. Pasmens, aquel biais de revision èra pas previst per la Constitucion francesa e lo Conselh Constitucional siá sasit. Mas se declarèt pas incompetent a jutjar la conformitat de la lei referendària a la Constitucion, estimant que lo pòble, detenaire de la sobeiranetat, s'èra exprimit.
Las autras revisions de la Constitucion seguèron la procedura de l'article 89, coma aquela pel cinquenat, aprobat per via referendària en 2000.
Especificitats[modificar | Modificar lo còdi]
En applicacion de l'article 26 de la Constitucion, lo senador, coma lo deputat, beneficia d'un regim d'immunitat parlementària.
«Lo Senat assegura la representacion de las collectivitats territorialas de la Republica»Lo Senat francés patroniza lo Prèmi del Senat del libre d'istòria.
Las reladions entre l'executiu e los Senadors[modificar | Modificar lo còdi]
Tradicionalament, los ministres son èissits mai de l'Assemblada nacionala que del Senat. Aquò pòt explicar que lo mandat de senador es mens expausat mediaticament qu'aquel del deputat.
Eleccions[modificar | Modificar lo còdi]
Composicion dels collègis electorals[modificar | Modificar lo còdi]
Los senadors son elegits pels grands electors, reünits dins cada departament dins un collègi electoral que se compausa atal:
- de representants dels conselhs municipals. Representan 95 % del collègi electoral.
- dels conselhièrs generals, de las conselhièrs regionals e dels deputats. Representon 5 % del collègi electoral.
Los senadors son doncas d'elegits d'elegits, perque designats pel sufragi universal indirècte, a saber pels grands electors, qu'els meteisses foguèron elegits al sufragi dirècte. Lo collègi electoral compren prèp de 150 000 personas:
- 577 deputats;
- 1 870 conselhèrs regionals;
- 4 000 conselhèrs generaux;
- 142 000 delegats dels conselhs municipals.
Mòde d'eleccion[modificar | Modificar lo còdi]
Dempuèi la mesa en aplicacion de la lei n°2003-697 del 30 de julhet de 2003 :
- 180 senadors (o 52 %) son elegits a la proporcionala dins los 30 departaments elisent 4 senadors o mai. Los senadors representant los franceses establits fòra de França son tanben elegits per aquel mòde d'escrutenh. Cada lista electorala deu comportar dos noms de mai qu’i a de sètis a provesir e èsser compausat alternativament d’un candidat de cada sèxe.
- 168 senadors (o 48 %) son elegits per escrutinh uninominal majoritari amb dos torns dins los 70 departaments elisent 3 senadors o mens e tanben Nòva Caledònia e las quatre collectivitats d’otramar.
Critèris de candidatura e durada del mandat[modificar | Modificar lo còdi]
Dempuèi 2011, cal aver 24 ans revoluts per èsser candidat[2]. De 2004 a 2011, la limita èra de 30 ans minimum e 35 ans abans de 2004.
Fins a 2004, los senadors èran elegits per nòu ans e renovelats per tèrç totes los tres ans (serias A, B e C, segon le classament alfabetic dels departaments).
Dempuèi lo renovelament de setembre de 2004, la durada del mandat es progressivament redusida a sièis ans, lo renovelament se ferá en doas serias cada tres ans. Una partida dels senadors elegits en 2004 lo foguèron per 7 ans, l'autre, per 9 ans.
Senador onorari[modificar | Modificar lo còdi]
Aprèp 18 ans de mandat, lo senador sortent a drech al títol de « senador onorari ».
Organizacion fonccionala[modificar | Modificar lo còdi]
Efectiu e origina geografica dels elegits[modificar | Modificar lo còdi]
Nomenat tanben Nauta assemblada, lo Senat se compausa de 348 senadors elegits. La reparticion dels sètis dels senadors par departament foguèron modificats per rebalar las evolucions de la populacion francesa.
| Origina geografica | Sèti | ||
|---|---|---|---|
| 2004 | 2008 | 2011 | |
| Departaments de metròpola e d'otramar[3] | 313 | 322 | 326 |
| Nòva Caledònia | 1 | 1 | 2 |
| Polinesia francesa | 1 | 2 | 2 |
| Maiòta | 2 | 2 | 2 |
| Sant Bartomieu | 1 | 1 | |
| Saint-Martin | 1 | 1 | |
| Sant Pèire e Miquelon | 1 | 1 | 1 |
| Wallis e Futuna | 1 | 1 | 1 |
| Franceses establits fòra de França | 12 | 12 | 12 |
| Total | 331 | 343 | 348 |
Presidéncia del Senat[modificar | Modificar lo còdi]
A cada renovelament parcial lo Senat elegit son burèl, e son president.
Lo president del Senat en 2014 es Gérard Larcher, elegit lo 2 d'octobre de 2014 aprèp la victòria de la drecha a las senatorialas, succedís a Jean-Pierre Bel.
Lo ròtle del president es de representar lo Senat e de dirigir los debats de l'assemblada. Deu èsser consultat pel president de la Republica quand aquel darrièr vòl dissòlvre l'Assemblada nacionala o exercir los poders excepcionals autrejat per l'article 16 de la Constitucion. Lo president del Senat assegura l'interim en cas de vacança de la Presidéncia de la Republica (mas sens lo drech de recorir al referendum, de dissòlvre l'Assemblada nacionala o de demandar una revision de la Constitucion). Aquò arribèt dos còps, aprèp la demission du general de Gaulle (1969) e aprèp la mòrt de Jòrdi Pompidor (1974), Ambedos còps l'interim foguèt assegurat per Alain Poher.
Dins l’òrdre de presesilha definit pel decret del 13 de septembre de 1989[4], lo president del Senat ven en tresena posicion (aprèp le President de la Republica e lo Primièr ministre). Es doncas lo tresen personatge de l’Estat.
Lo president del Senat designa tres dels nòus membres del Conselh constitucional e l'una de las tres personalitats qualificadas al Consemlh superior de la magistratura mas tanben de membres d'autras autoritats de regulacion: dos dels membres de l'Autoritat de regulacion de las comunicacions electronicas e de las pòstas, l'una de las tres personnalitats qualificadas de l'Autoritat dels mercats financièrs e tres dels membres del Conselh superior de l'audiovisual.
Lo president del Senat dispausa dempuèi 1825 del Pichon Luxemborg, òstal tocant lo palais del Luxemborg.
Los presidents del Senat jos la Cinquena Republica[modificar | Modificar lo còdi]
Jos la Cinquena Republica, lo Senat cenguèt sièis presidents :
- Gaston Monnerville (1958-1968)
- Alain Poher (8 mandats de tres ans, 1968-1992)
- René Monory (1992-1998)
- Christian Poncelet (1998-2008)
- Gérard Larcher (2008-2011)
- Jean-Pierre Bel (2011-2014)
- Gérard Larcher (2014-)
Burèl del Senat[modificar | Modificar lo còdi]
Lo burèl del Senat se compausa de 22 membres: lo president, 6 vicepresidents, 3 questaires e 12 secretaris. Renovelat cada tres ans. Totes los grops politics i son obligatòriament representats. Lo president, los vicepresidents e los questaires son elegits per escrutinh secret, a la tribuna del Senat. Mas los secretaris son designats pel president sus proposicion consensuala dels presidents dels grops parlamentaris.
Le burèl a totes los poderes per presidar a las deliberacions e organizar e dirigir totes los servicis d'aquela assemblada[5].
Commissions[modificar | Modificar lo còdi]
Budgèt e remuneracion dels senadors[modificar | Modificar lo còdi]
Lo budgèt del Senat es de 321 900 000 € en 2007, que 11 400 000 € pel manteniment del Jardin del Luxemborg e 1 200 000 € pel Musèu del Luxemborg[6].
Los senadors percevon, al 1èr de genièr de 2011, una indemnitat mensuala de 7 100,15 €[7] bruts, calculada segon lo tractament dels fonccionaris ocupant los emplecs mai naut de l'Estat. S'apond l'indemnitat representativa de còsts del mandat de 6 412 € per la locacion d'un luòcs de permanéncia per exemple, eca. Lo senador pòt s'adjundre de 1 a 3 collaborators salariats pel Senat. Dispausa per aquò de 7 548 € per mes. Les atacats parlamentaris an un salari minimum brut de 2 500 € per un temps plan[8]. La règla vòl qu'un senador pòt emplegar pas qu'un sol membre de sa familha. S'es son esposa, lo salari deu pas depassar 2 500 € e de 3 800 € per un autre membre. Los senadors an deavantatges en natura equivalents a aqueles dels deputats[9].
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ (fr) [1] tipe d'escrutenh del Senat francés
- ↑ Lei organica n° 2011-410 del 14 d'abril de 2011 relativa a l'election dels deputats e senadors, (fr)[2]
- ↑ Cada departament dispausas d'al mens un senador
- ↑ (fr)Décret n°89-655 du 13 septembre 1989 relatif aux cérémonies publiques, préséances, honneurs civils et militaires
- ↑ Lo burèl del Senat.
- ↑ "rapport_senat_p12"(fr) {[3] Rapport d'information de la commission spéciale chargée de vérifier et d'apurer les comptes du Sénat de l'exercice 2007; Marc Massion; 21 de mai de 2008; ed. Sénat français
- ↑ www.senat.fr
- ↑ "statut_senateurs" (fr) [4] Le statut des sénateurs et de l'exercice du mandat; 2008; ed. Sénat français
- ↑ "statut_senateurs"
Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- (fr)Yvan Stefanovitch, Enquête sur les super-privilégiés de la République, amb Robert Colonna d'Istria, Éditions du Rocher, 2008, 294 p.
- (fr)Jean Garrigues (dir), Histoire du Parlement, de 1789 à nos jours, Armand Colin, 2007, 515 p.
- (fr)Presses Universitaires de France; Que sais-je ?; Jacques Baguenard; Le Sénat; París; 1997
- (fr)Le Sénat dans la société française; Jean Cluzel; Economica; París
- (fr)Le Parlement de la Ve République; Pascal Jan; Ellipses Marketing; 1999
- (fr)Le président des assemblées parlementaires sous la Ve République; LGDJ; Arnaud Martin; París; 1996
- (fr)Le Parlement sous le Ve République; Didier Maus; Presses Universitaires de France; Que sais-je ?; París
- (de) Das politische System Frankreichs; Hans J. Tümmer; ed. C. H. Beck; Munic
- (en) Senates: Bicameralism in the Contemporary World; Samuel C. Patterson, Anthony Mughan; ed. Ohio State University; 1999
- (en) Bicameral Negotiations: The Navette System in France; George Tsebelis, Jeanette Money; ed. British Journal of Political
- Lo site internet del Senat conten tanben una biblografia.