Vejatz lo contengut

Retroença

Aqueste article es redigit en lengadocian.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

La retroença (nom occitan classic, retrouènso en mistralenc; retroensa, retroencha, retroncha en òc ancian[1]) o la rotrouenge (nom francés)[nt 1] es un genre de poesia lirica medieval (puslèu rar[nt 2]) dels trobadors e trouvères. E mai se cap de font existenta definís clarament lo genre, pòt èsser aparentat a las cançons de tela.

Los poèmas

[modificar | Modificar lo còdi]

Frederic Mistral (1830-1914) nos ditz que la retrouènso es "una pèça de vèrs ambe repic, compausada ordinàriament de cinc coblets, totes de rimas diferentas"[1].

Coneissèm quatre poèmas de trobadors etiquetats retronchas, totes amb repic, que tres apareisson amb lors melodias, dins lo cançonièr de Guiraud Riquièr. Sièis autres poèmas nomenats rotrouenges subrevivon, dont un amb sa melodia. Quatre d'eles son atribuits al meteis trouvère Gontier de Soignies[2]

Discussion

[modificar | Modificar lo còdi]

Segon los tractats occitan medievals, una "retroencha" a totjorn un repic, mas los erudits modèrnes an pas trobat cap d'autra caracteristica distintiva.

Alfred Jeanroy (1859-1953) es estat lo primièr de descriure e d'identificar las "retronchas".

Al sègle XX, los erudits alemands Friedrich Gennrich e Hans Spanke desvolopèron doas teorias distintas a prepaus de la forma textuala e melodica de la rotrouenge, suggerissent implicitament dins lo procès que qualques unes dels paucs exemplars de lirica etiquetats coma tals dins los manuscrits son en realitat mal etiquetats e representan pas la rotrouenge.

L'erudit francés Jean Frappier (1900-1974) soslinhèt que "sèm pas absoludament segurs qu'avèm cap d'exemplars autentics de la rotrouenge", indicant que pel moment que lo tèrme dintrèt en usatge a la fin del sègle XII èra pas mai qu'un arcaïsme ("un tèrme ancian sedusissent" dins los mots de Hendrik van der Werf[3]) e que lo genre original poiriá aver perdut son identitat distinta.[3]

Segon Gaston Paris (1839-1903)), apartenon a rotrouenge "gaireben totas las pèças liricas destinadas al cant apartenon pas a l'escòla provençala" (presque toutes les pièces lyriques destinées au chant qui n'appartiennent pas à l'école provençalisante[4]) Semblable a las cançons de dança dels sègles XII e XIII, aviá un repic e èra utilizat per dançar. En contengut èra essencialament una cançon d'amor, mas podiá de còps assumir un caractèr politic[4].

Segon Josèp Anglada (1868-1930), per çò qu'es de la lirica provençala dels trobadors, i a sièis retroenchas subreviventas, atribuïdas a quatre trobadors diferents, que tres son de segur de Guiraud Riquièr e una de Joan Estève de Besièrs, e mai se sembla plan probable que los exemples foguèsson mai nombroses.[5]

Las seguentas son las solas quatre retroenchas que subrevivon:

  • Si.m vai be ques eu non envei, per Joan Estève
  • Si chans me pogues valensa, per Guiraud Riquièr[6]
  • Pos astres no m'es donatz, per Guiraud Riquièr
  • No cugei mais d'esta razo chantar, per Guiraud Riquièr

De fonts italians descriveron lo poèma Ia nus hons pris ne dira sa raison coma la "retroença del presonièr".[cal referéncia]

Etimologia

[modificar | Modificar lo còdi]

L'origina e lo sens primitiu del mot son pas completament clars. Segon l'erudit alemand Suchier, lo mot retrouenge deriva del nom de l'eròi o dels eròis de la cançon, Rotrou. Aqueste nom foguèt portat als sègles XI e XII per una familha al servici dels comtes de Perche. Doncas, lo rotrouenge poiriá èsser estat a l'origina una cançon satirica o eroïca. Suchier evòca la possibilitat que poiriá aver pres son nom de l'inventor de la melodia, o del nòble de que lo poèta èra alara son servicial.[4]

Annèxas

[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. ↑ Noms franceses: retrouange, roteuenge en francés ancian; rotrouenge, retroenche en francés modèrne
  2. ↑ Lo tèrme s'aplica unicament a quatre cançons de trobadors e sièis de trouvères.

Referéncias

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. ↑ 1,0 et 1,1 Mistral, Frederic (1878–1886). Lou Tresor dóu Felibrige (TDF). Rafèla d'Arle: Cultura Provençala e Meridionala. 
  2. ↑ Jane Bellingham, « Rotrouenge », dans The Oxford Companion to Music. Ed. Alison Latham. Oxford Music Online (accès payant).
  3. ↑ 3,0 et 3,1 Hendrik van der Werf, « Rotrouenge », Grove Music Online. Oxford Music Online (accès payant).
  4. ↑ 4,0 4,1 et 4,2 Introduction to the Study..., op. cit.
  5. ↑ Anglada, Josèp (1973). Le troubadour Guiraut Riquier: étude sur la décadence de ... (en francés), p. 216. 
  6. ↑ Les trois titres figurent sur la page Guiraut Riquier, Languedoc - Étude des œuvres du site Coups de cœur poétiques.
  • (en) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en anglés intitolat « Rotrouenge ».
  • (fr) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en francés intitolat « Rotrouenge ».
  • (it) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en italian intitolat « Rotrouenge ».

Bibliografia

[modificar | Modificar lo còdi]

De Wikipèdia francesa:

  •  {{{títol}}}. . (Réimpression Franklin, New York 1968.)
  •  {{{títol}}}. .

De Wikipèdia italiana:

  • (en) Collectif, Karl Voretzsch, Introduction to the Study of Old French Literature, Slatkine, 1976, pag. 137

De Wikipèdia anglesa

La bibliografia seguenta es pres de Hendrik van der Werf:

  • P. Bec. La lyrique française au Moyen-Age (XIIe–XIIIe siècles): contribution à une typologie des genres poétiques médiévaux (Paris, 1977–8).
  • J. Frappier. La poésie lyrique en France aux XIIe et XIIIe siècles: les auteurs et les genres (Paris, 1960).
  • F. Gennrich. Die altfranzösiche Rotrouenge (Halle, 1925).
  • F. Gennrich. Grundriss einer Formenlehre des mittelalterlichen Liedes (Halle, 1932), 52ff.
  • H. Spanke. Eine altfranzösische Liedersammlung (Halle, 1925), 294ff.

Veire tanben

[modificar | Modificar lo còdi]
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Retroença&oldid=2454020 »