Bascoat

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi País Basc)
Pagina d'ajuda sus l'omonimia Pels articles omonims, vejatz Bascoat (omonimia).
Bascoat
Flag of the Basque Country.svg
Euskal Herriko armarria.svg
Euskal Herria Europa.png
Administracion
País Bandièra d'Espanha Espanha
Bandièra de França França
Capitala Pampalona
Lengas basco, espanhòl, francés
Geografia
Gentilici Basco -a, Basc -a
Populacion 3 155 597 (2017)
Densitat 150,65 ab./km2
Superfícia 20 947 km2
Autras informacions
Domeni internet .eus
Fus orari UTC (estat +1)

Lo Bascoat,[1] País Basco o País Basc (Euskal Herria en basco) es lo país istoric del sudoèst d'Euròpa ont se parla la lenga basca. Se parteja entre los dos estats de França (part del departament dels Pirenèus Atlantics) e d'Espanha (part de la Comunautat Autonòma Basca e de la Comunautat Forala de Navarra).

Lo gentilici es basco -a o basc -a (o fòrça rarament bàscol basca).

Geografia politica[modificar | modificar la font]

Províncias[modificar | modificar la font]

Lo Bascoat a sèt províncias istoricas o tradicionalas (en basc lurraldeak), tres al nòrd e quatre al sud. a. Dins lo Nòrd (en basco Iparralde), partida situada en França, en sus la mapa

b. Dins lo Sud (en basco Hegoalde), partida situada en Espanha:

  • Comunautat Forala de Navarra (Nafarroako Foru Erkidegoa en basc) en rog sus la carta
  • dins la Comunautat Autonòma Basca:
    • Biscaia (en basco Bizkaia);
    • Guipuscoa (en basco Gipuzkoa);
    • Alaba (en basco Araba).
      • Treviño o Trebiñu es una enclava en Alaba qu'aperten oficialament a la region de Castelha e Leon e a la província de Burgos. Una part de la populacion e dels elegits locals e tanben los movements basquistas considèran qu'es una part del Bascoat, donc demandan son incorporacion a la província d'Alaba.
        Las sèt províncias tradicionalas del Bascoat, amb lors noms bascos

Vilas principalas[modificar | modificar la font]

Vilas principalas bascas

Bilbao
Bilbao
Vitoria-Gasteiz
Vitòria
Pamplona
Pampalona
Donostia-San Sebastián
St. Sebastian

Vila Herrialde (Region) Popolacion Vila Herrialde (Region) Popolazione

Barakaldo
Barakaldo
Getxo
Getxo
Irun
Irun
Portugalete
Portugalete

1 Bilbao Bizkaikobanderea.svg Biscaia 355.731   11 Basauri Bizkaikobanderea.svg Biscaia 42.657
2 Vitòria Flag of Álava.svg Alaba 239.562   12 Errenteri Flag of Guipúzcoa.svg Guiposcoa 39.315
3 Pampalona Bandera Navarra.svg Alaba 197.932   13 Anglet Flag of Lapurdi.svg Labord 37.934
4 St. Sebastian Flag of Guipúzcoa.svg Guiposcoa 186.185   14 Tudèla Bandera Navarra.svg Alaba 35.429
5 Barakaldo Bizkaikobanderea.svg Biscaia 100.061   15 Leioa Bizkaikobanderea.svg Biscaia 30.454
6 Getxo Bizkaikobanderea.svg Biscaia 80.770   16 Galdakao Bizkaikobanderea.svg Biscaia 29.049
7 Irun Flag of Guipúzcoa.svg Guiposcoa 61.006   17 Sestao Bizkaikobanderea.svg Biscaia 28.959
8 Portugalete Bizkaikobanderea.svg Biscaia 47.856   18 Durango Bizkaikobanderea.svg Biscaia 28.226
9 Santurtzi Bizkaikobanderea.svg Biscaia 47.076   19 Eibar Flag of Guipúzcoa.svg Guiposcoa 27.396
10 Baiona Flag of Lapurdi.svg Labord 44.506   20 Biàrritz Flag of Lapurdi.svg Labord 26.828

Lenga basca[modificar | modificar la font]

La lenga basca (autonim: euskara [aguts̺ˈkaɾa]) es una lenga paléoeuropèa parlada al País Basc, valent a dire dins de zònas geograficas situadas al nòrd d'Espanha (País basc espanhòl Hegoalde: region de Navarra e region autonòma Comunautat de País Basc) e dins l'extrèm sud-oèst de França (Iparralde, País Basc francés, dins lo departament de Pirenèus Atlantics).

Lo basc es una lenga ergative-absolutive e en aquò diferís de totas las lengas indoeuropèas, qu'an un alinhament nominatiu-acusatiu. La sola lenga amb la quala lo basc a una parentat establida es la lenga aquitana atudada. Los glottologues, pel mejan de la tecnica dicha de reconstruccion intèrna, an temptat de reconstituïr una lenga proto-basca, pasmens, puèi que las donadas actualament en possession an pas encara permés de descobrir l'origina d'aquelas lengas, lor grop lingüistic familial es considerat coma isolat e sens ligam amb cap d'autre grop lingüistic.

Lo lexic basc es compausat majoritàriament de mots d'origina desconeguda, mas tanben de manlèus de sos vesins: compòrta de mots derivats del latin, de l'espanhòl e del gascon.

Nòtas[modificar | modificar la font]

  1. Del latin *uasconicātus (cf. lo navarrés e l'espanhòl ancian bascongado).