Canton (China)
|
Canton / Guangzhou
tradicional: 廣州 e simplificat:广州 | |
|---|---|
 | |
| Geografia fisica | |
| Coordenadas | 23° 07′ 44″ N, 113° 15′ 32″ E |
| Superfícia | 7 434 km² |
| Altituds · Mejana |
8 m |
| Geografia politica | |
| País | China |
| Província | Guangdong |
| Geografia umana | |
| Populacion (?) |
12 600 000 ab. |
| Autras informacions | |
| Còde postal | 510000 |
Canton (del portugués Cantão o en chinés tradicional 廣州 e simplificat 广州 Guangzhou es la capitala de la província de Guangdong dins lo sud de China. La vila a un estatut administratiu de vila sosprovínciala de la Republica Populara de China. Amb prèp de 12 700 000 d'abitants (que 11 070 000 residents urbans sus un territòri de 3 843 km2)[1], es la tresena vila la mai poblada del país aprèp Shanghai e Pequin, e la primièra del Sud de China. Amb las vilas de Shenzhen, Foshan, Dongguan, Zhongshan, e Jiangmen, forma la megalopòli chinesa del dèlta del Fluvi de las Pèrlas, granda aglomeracion s'espandissent sus prèp de 20 000 km2 e avent prèp de 40 millions d'abitants.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]
Segon la legenda Canton es la vila de las cabras davaladas del cèl amb d'imortals, d'ont la perifrasa chinesa de « ciutat dels Cinc Arets » , arets que son de fach de cabras.
Canton, o Guangzhou, èra d'en primièr Panyu (番禺), nom que ven dels dos puèges situats a l'entorn de la vila actuala, Pan e Yu. La seuna istòria comença a la conquista de la region a l'epòca de la dinastia Qin. Panyu comencèt lo seu desvolopament quora la vila venguèt la capitala del reialme Nanyue (南越) en 206 AbC, aquel darrièr incluent a l'epòca çò que constituís uèi Vietnam. La dinastia Han annexèt lo Reialme Nanyue en -111 e Panyu venguèt una capitala de la província de Guangdong. En 226 ApC, Panyu venguèt lo sètge de la prefectura de Guang (广州; Guangzhou). Lo seu non foguèt cambiat Guangzhou (廣州) en 226.
Jos la dinastia Tang (618-907), la societat chinesa s'internacionalizava amb l'aflús de merças estragièras que seguèt lo restabliment del contraròtle chinés sus la rotas de la seda, aprèp las conquistas militaras de l'emperaire Taizong (626-649). Canton, coma d'autres grandas vilas coma Chang'an o Luoyang, accuelhiguèt de comunautats estrangièras. Originàrias gaireben totas de l'Asia Centrala, aquelas darrièras introduguèron de novèlas religions e d'autres novèlas tradicions culinàrias, musicala e artisticas. Al sègle IX, la populacion estrangièra de la vila de Canton es estimada a 100 000 personas.
De piratas arabis e pèrsas saquegèron Guangzhou (que nomenavan Sin-Kalan) en 758, segon un rapòrt del govérn local del 30 d'octobre de 758, (jornada Guisi (癸巳) del noven mes lunar dins lo primièr an de l'èra de l'emperaire Suzong Qianyuan de la dinastia Tang). Entre los sègles XX e XI, existiguèt a Guangzhou un quartièr d'estrangièrs, assostant entre autre d'abitants venguts del Golf Persic en seguida del sac de 758.
Penetracion europèa
[modificar | Modificar lo còdi]Los portugueses foguèron los primièrs europèus a arribar a Guangzhou per mar en 1514, constituissent un monopòli sul comerci exterior a partir de 1517. Foguèron mai tard forabandits de lor colonia a Guangzhou (Cantão en portugués), mas gardèron l'usatge de Macau coma basa comerciala en 1557. Gardèron pendent un sègle entièr un quasimonopòli sul comerci exterior de la region, fins a l'aribada dels olandeses al començament del sègle XVII.
Canton èra l'un dels cinc pòrts duberts pel Tractat de Nanquin, de 1842, marcant la fin de la primièra guérra de l'òpi.
La vila foguèrt bombardada pels Britanics e los Franceses en 1858, pendent la segonda gèrra de l'òpi. Lo palais del vicerei foguèt alara completament avalit.
Las missions estrangièras de París i establiguèron un vicariat apostolic d'en primièr confisat a Monsenhor Guillemin. Aquel i faguèt bastir la Catedrala del Còr Sacrat qu'encara existís.
Los autres pòrts dubèrt al meteis temps èran Fuzhou, Xiamen (Amoy), Ningbo e Shanghai.
Invasion japonesa
[modificar | Modificar lo còdi]Pendent l'invasion japonesa, la vila patiguèt dempuèi l'automne de 1937 de violents bombardaments estrategics sus d'objectius civils, provocant la redaccion d'una resolucion de blaime per la Societat de las Nacions contra Japon. L'armada imperiala i bastiguét tanban l'unitat de recerca bacteriologica 8604, una filiala de l'unitat 731, ont de mètges japoneses practicavan d'experimentacions sus des cobais umans.
Ara
[modificar | Modificar lo còdi]
Foguèt una de las primièras vilas a se dubrir als investiments estrangièrs al començament dels ans 1980. La proximitat d'Hong Kong favorizèt l'emergéncia de tot lo Guangdong.
La fièra internacionala de Canton, que se debana dos còps l'an (abril e octobre), es una de las mai grandas fièra comerciala del mond. S'i fan de negòcis de textil fins a l'electronica.
La populacion passèt de 7 126 000 abitants segon lo cens de 2001 a 10 500 000 segon lo recensament de 2003, e 15 000 000 en 2008.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]
Situada dins la partida centre sud du Guangdong, Guangzhou s'espandís de 112 ° 57 'à 114 ° 03' de longitud È e 22 ° 26 ' a 23 ° 56' de latitud nòrd. La vila fa partit de la megalopòli del Dèlta del fluvi de las Perlas e lo centre vila foguèt siruada a costat del mont Baiyun, qu'es localament momenat «lo palmon de la vila (市 肺)». La superfícia totala de l'entitat administrativa de la vila es de 7 434,4 quilomètres carrats, que 10 districtes osupan 3 843,43 quilomètres carrats (1,483.96 milles carrés), alara que dos ocupan lo rèsta. La nautor de la prefectura aumenta en general del sud-oèst al nord-èst, amb de monts formant l'espina dorsala de la vila, e l'ocean per davant.
La vila es situada a la broa del fluvi de las Pèrlas, a una centena de quilomètres de bòca del seu dèlta[2],[3].
Clima cantonés
[modificar | Modificar lo còdi]Lo clima cantonés es a l'origina del nom clima subtropical umid (dich tanben « clima chinés »), un tipe de clima localizat dins una partida de China, du Japon, dins lo sud dels Estats Units d'America, lo nòrd d'Argentina, l'èst de l'Africa del Sud e lo sud èst d'Austràlia. Se caracteriza per una umiditat granda amb una pluviometria anadièra de 1 682 mm, d'ivèrns doces amb una temperatura mensuala de 13,3 °C en genièr e d'estius cauds e moises amb una temperatura mensuala de 28,5 °C en julhet. Las precipitacions son abondantas tota l'anada. Canton es jos l'influéncia de la monson e la sason dels tifons s'espandís de junh a setembre. Sol l'automne, d'octobre a decembre, es luminós.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Canton es cap luòc dels districtes seguent: Yuexiu (fusionat amb Dongshan), Liwan, Haizhu, Tianhe, Baiyun, Huangpu, Fangcun, Huadu, Conghua, Zengcheng, Panyu.
Personalitats
[modificar | Modificar lo còdi]- L'escrivan Lu Xun demorèt a Canton; un musèu li es consacrat.
- Vila natala de John Woo, realisator de films d'accions
Cultura cantonesa
[modificar | Modificar lo còdi]
La vila de Canton es, d'entre las tres mai grandas vilas chimesas actualas que demòra mai alunhada geograficament de Pequin; la seuna integracion culturala e politica es tanben aquela que foguèt mai tardiva. Los cantoneses, pròche d'Hong Kong e plutôt influencés par l'Occident, gardan un sentiment d'independéncia.
Le clima subtropical du Guangdong inspira un biais devida miègjornal plan diferent de las províncias nòrd del Yangzi Jiang.
La coisina cantonesa es reputada.
Lo cantonés es un dels rares dialèctes chineses que benefica de caractèris pròpres, que l'utilizacion foguèt popularzat per l'utilizacion coma lenga oficiala a Hong Kong.
Lo simbòl de la vila es una estatua representant cin cabras, que se pòt veire dins lo pargue Yuexiu.
Universitats
[modificar | Modificar lo còdi]Universitats nacionalas
- Universitat Jinan (暨南大學) (creada en 1906)
- Universitat Sun Yat-sen (中山大學) (creada en 1924)
- Universitat de tecnologia de China miègjornala (華南理工大學)
- Universitat Normala de China del Sud (華南師範大學)
- Universitat agricòla de China miègjornala (華南農業大學)
- Universitat d'estudis estrangièrs du Guangdong (廣東外語外貿大學)
Universitats e grandas escòlas publicas
- Institut agrotecnic Zhongkai (仲愷農業技術學院) (creada en 1927)
- Institut medical de Guangzhou (廣州醫學院)
- Facultat de farmacia del Guangdong (廣東藥學院)
- Universitat de tecnologia del Guangdong (廣東工業大學)
- Universitat de Canton (廣州大學)
- Escòla de comerci del Guangdong (廣東商學院)
- Conservatòri de musica Xinghai (星海音樂學院)
- Politecnica del Guangdong (廣東技術師範學院)
- Institut d'educacion fisica de Canton (廣州體育學院)
Economia
[modificar | Modificar lo còdi]
Canton es la tresena mai granda vila de China continentala, aprèp Shanghai e pequin. Capitala de la provícia del Guangdong, la província de China continentala mai rica en tèrme de PIB, contribuís fórça a la produccion de riquesa dels país. Per Guangzhou passa la mai granda partida dels produchs manufacturats de dèlta de la Riu de las Perlas, es una de las principalas agglomeracion comerciala de China continentala. En 2009, lo PIB nominal de la vila atenh 911 000 000 000 yuans, o 1 108 000 000 000 €, aquel per abitant es de 89 498 yuans o 10 886 €. La Fièra de china a Canton es organizada cada an en abril e en octobre es organizada pel ministre del comerci chinés. Inaugurada a la prima de 1957, la Fièra es un evenement major per la vila. Dempuèi la 104a edicion, l'ancian site de Liuhua Complex es pas mai utilizat la fièra foguèt transferida a Pazhou Complex.
Grandas entrepresas
[modificar | Modificar lo còdi]Torisme
[modificar | Modificar lo còdi]
Existís mai de 180 000 ostelarias, restaurants e entrepresas de servici. 40 % del pargue chinés de taxis roges circulan a Canton.
A Canton i a fòrça pargues fòrças espandits e plan consebuts e dos zòos.
Transpòrts
[modificar | Modificar lo còdi]- Linha ferroviari « Express de la China populara » cap a la gara de Kowloon a Hong Kong, a doas oras de tran (182 km).
- L'aeropòrt internacional de Guangzhou Baiyun, qu'es un dels mai grands de China dubriguèt lo 5 d'agost de 2004. i es basada la China Southern Airlines. Aquel aeropòrt deuriá venir un concurrent dirècte de l'aeropòrt internacional d'Hong Kong. Son trafec es de 40 975 673 passatgièrs per l'an 2010, es lo tresen aeropòrt de China aprèp Pequin e Hong Kong e lo dètz-e-noven del mond[4].
- Lo mètro de Canton dubriguèt en 1999. Actualament, compta cinc linhas en servici. La linha 2 desservervís la gara principala, e las linhs 1 e 3 la gara de l'èst (Dong) que permet de jònher Shenzhen en una ora (Gara de Luo Hu).
- Dempuèi 2010 fonciona lo GBRT, Guangzhou Bus Rapid Transit (System).
- Un grand projet d'interconnexion de totes los sistèmas de transpòrt del Dèlta de la Riu de las Perlas avança.
Luòcs d'interèst
[modificar | Modificar lo còdi]
Guangzhou, una de las cinc mai granda agglomeracion del país, es una vila reputada per tota China per la gastonomia. S'i trapa la Citic Plaza, l'una de la dètz mai nautas torres del mond, amb 391 mètres, sus l'illòta de 沙面Shamian, consèrva una remarcable arquitectura coloniala datant de la fin del sègle XIX. Lo musèu de la tomba dels Yue del Sud presenta una fòrça bèla colleccion d'objèctes arqueologics descobèrts en 1983.
- Musèu provincial du Guangdong
- Catedrala del Còr Sacrat de Canton, catedrala gotica.
- Parc Yue Xiu越秀
- Novèla torre de television de Canton
- Torre de television de Canton
- Lo Baiyun Shan (« mont du nívol blanc », 白雲山), lo jardin calligrafic e la vista sus Canton a l'alba
- Green Walk, passetjada nòrd-sud, a l'entorn del pichon riu, tresplombada per doas carrièras enclausas en tresplomb.
Esport
[modificar | Modificar lo còdi]
L'Estadi Olimpic de Guangdong foguèt bastit pels des Jòcs Olimpics d'estiu de Pequin de 2008. Aquel estadi olimpic omniesports pòt abrigar 80 000 spectators foguèt inaugurat l'11 de novembre de 2001 per la dubertura dels 9n Jòcs nacionals de la Republica populara de China.
Embessonatge
[modificar | Modificar lo còdi]| Pays | Ville | Région | Date |
|---|---|---|---|
 Japon
|
Fukuoka | Fukuoka | 1979 |
 Itàlia
|
Milan | Lombardia | 1979 |
 Estats Units
|
Los Angeles | Califòrnia | 1982 |
 Filipinas
|
Manila | Grand Manila | 1982 |
 Canadà
|
Vancouver | Colómbia Britanica | 1985[5] |
| Itàlia
|
Bari | Bari | 1986 |
 Austràlia
|
Sydney | Nòva Galas del Sud | 1986 |
 Chile
|
Viña del Mar | Valparaíso | 1986 |
 Alemanha
|
Francfòrt de Men | Èssa | 1988 |
 França
|
Lion | Ròse-Aups | 1988 |
 Nòva Zelanda
|
Auckland | Auckland | 1989 |
 Corèa del Sud
|
Gwangju | Jeolla du Sud | 1996 |
| Japon
|
Ōita | Ōita | 1997 |
 Suècia
|
Linköping | Östergötland | 1997 |
 Sud-Africa
|
Durban | KwaZulu-Natal | 2000 |
.svg){kind=small} Reialme Unit
|
Bristol | Angletatèrra | 2001[6] |
 Russia
|
Iekaterinborg | Sverdlovsk | 2002 |
 Peró
|
Arequipa | Arequipa | 2004 |
| Reialme Unit
|
Birmingham | Anglatèrra | 2006 |
 Emirats Arabis Units
|
Dubai | Dubai | 2005 |
 Indonesia
|
Surabaya | Java oriental | 2005 |
 Brasil
|
Recife | Pernamboc | 2007 |
 Malàisia
|
Kota Kinabalu | Sabah | 2009 |
Subdivisions administratives
[modificar | Modificar lo còdi]La vila sosprovinciala del Canton exercís la seuna jurisdiccion sus dotze subdivisions - dètz districtes e deux vilas districtes .
| Nom | Chinés simpificat |
Populacion 2006 |
Superfícia km² | |
|---|---|---|---|---|
.svg)
| ||||
| Centre vila | ||||
| Districte de Yuexiu | 越秀区 | 1,151,481 | 32.82 | |
| Districte de Liwan | 荔湾区 | 705,262 | 62.40 | |
| Districte de Haizhu | 海珠区 | 890,512 | 90.4 | |
| Districte de Tianhe | 天河区 | 645,453 | 141 | |
| Rèsta de la vila sos provinciala | ||||
| Districte de Baiyun | 白云区 | 767,688 | 825 | |
| Districte de Huangpu | 黄埔区 | 193,641 | 122 | |
| Districte de Huadu | 花都区 | 636,706 | 961 | |
| Districte de Panyu | 番禺区 | 947 607 | 662 | |
| Districte de Nansha | 南沙区 | 147 579 | 544 12 | |
| Districte de Luogang | 萝岗区 | 167 360 | 389 | |
| Vila de Zengcheng | 增城市 | 810,554 | 1741 | |
| Vila de Conghua | 从化市 | 543 377 | 1975 | |
Notas referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ https://web.archive.org/web/20110720104913/http://www.gzstats.gov.cn/tjgb/glpcgb/201105/t20110517_25227.htm
- ↑ Plan de la vila sur VbGood, en chinés
- ↑ Plan de la vila en anglés, Chinatourist maps
- ↑ ACI Airports Council International 2010
- ↑ (en) Vancouver Twinning Relationships
- ↑ (en) Bristol City - Town twinning
