Jabrun

Aqueste article es redigit en auvernhat.
Aqueste article es redigit en lengadocian.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Vilatge d'Occitània
Jabrun
Jabrun
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Lo borg de Jabrun
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 48′ 31″ N, 2° 57′ 42″ E
Superfícia 34,03 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
1 285 m
1 031 m
710 m
Geografia politica
País  Auvèrnhe
Estat Bandièra de França França
Region
84
Auvèrnhe-Ròse-Aups, ancianament d'Auvèrnhe
Departament
15
Cantal Armas del Departament deCantal
Arrondiment
153
Sant Flor
Canton
1505
de Nòvaglèisa, ancianament de Chaldasaigas
Intercom
241501097
Sant Flor Comunautat 200 066 660
Cònsol Louis Navech
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
152 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

154 ab.
Densitat 4,64 ab./km²
Autras informacions
Còde postal 15110
Còde INSEE 15078

Jabrun (Jabrun en francés) z-es 'na comuna auvernhata, situada dins lo departament del Cantal e la region d'Auvèrnhe-Ròse-Aups, ancianament d'Auvèrnhe.

Segon Joan Francés Blanc, la comuna es paretjat entre parlars lengadocians e auvernhats[1].

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

Perimètre delh territòri[modificar | Modificar lo còdi]

Comunas confrontantas de Jabrun
Liautadés Espinassa Chaldasaigas
Jabrun Las Vèrjas
Sent Remise
La Calm
(Avairon) com. nov. d'Argences-en-Aubrac
La Trinitat Sent Urcisi

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

  • Jabrun. Las fòrmas ancianas son Jabru, al sègle XIV, Jabrun en 1662.[2] Jabrun vendriá d'un nom gallés d'òme, Gabros (tirat de gabros, « chabra, chabròl »), e de dunum, « fortalesa ».[3], solucion que Xavier Delamarre refusa, en prepausant gabrunon, mas sense explicitar sos compausants [4]. La posicion de Jabrun es idonèa per un fòrt, mas òm pòt argumentar que lo d- de dunon se consèrva generalament, al prètz de la sincòpa de la vocala que lo precedís, encara que darrèir un grope consonantic fòrt coma -br-, qu'empacha l'amudiment de la vocala que precedís -d-, sa disparicion se puèscha concebre. La prononciacion es [ʒa'bry] a Jabrun, a Liutadés e a Las Vèrjas [5].
  • Aulhac, vialatge situat a pauc de distància al sud de Jabrun. Las fòrmas ancianas son Aulhac, en 1508, Auliac, en 1662, Auliat, en 1784 [6]. L'evolucion de la prononciacion (que s'escriu pas) -ac > [-at] es regulara e explica lo derivat Aulhadet (luòc dispareissut). L'origina deu èsser la meima que la d'Aulhac, lo nom latin d'òme Aulius, amel sufixe -acum, latinizacion del sufixe gallés -āco(n). Aulhac èra donc probablament una anciana granda proprietat antica qu'aviá per mèstre Aulius. La proximitat de Jabrun e d'Aulhac, noms supausats d'origina antica, pòt estonar; mas los dos luòcs son separats per una comba, qu'empachava los dos vialatges de ne faire un sol e se Jabrun es una anciana fortalesa (dunum), èra benleu pas una villa.
  • Aulhadet, luòc dispareissut, diminutiu d'Aulhac (prononciat Aulhat). Las fòrmas ancianas son La métharie d'Aulhadet, en 1508, Aulhiadet, en 1662, Auliadet, en 1686 [7].
  • Les Eguyrans, les Ygrans (en francés), vialatge dispareissut situat a 1186 m. Las fòrmas ancianas son Les Aguirans, en 1508, Eguirans, les Eyguirans, en 1662, Les Esguirans, en 1686, Les Equirans (mapa de Cassini), Les Esquivaux, en 1784 o sense data, Esquirans, en 1784 o sense data, les Esguirand, en 1784 o sense data, les Anciray, en 1784, Les Eguirants (mapa d'Estat major, al sègle XIX), Les Eguyrans, en 1855 [8]. Lo nom es una varianta delh misteriós toponime « Aiguranda » [9]. I a tanben un riu nommat en francés Les Eygurandes (dont Les Eguyrans sembla una fòrma masculina) definit coma afluent delh Lévandès [10], riu de 14 km afluent de Truèire [11], dit tanben la Chevande [12]; mas sembla que i aja una interversion entre lo riu e son afluent. En efècte, la particularitat de Lévandès es de faire orada sus tot son cors entre de comunas (respectivament entre Jabrun e Chaldasaigas e entre Espinassa e Lieutadès), çò que conven per la nocion de fronteira (aicí, pusleu de pagus que de pòble gallés) contenguda dins los Aiguranda. Levandès èra probablament les Eygurandes passat-temps. E dins aquela varietat de fòrmas, la Chevande, Le Lévandés, l'element -and- fai sospeitar un liam amb Eygurandes. I a tanben un autre riu Tailladès, afluent de Lévandès, que saguèt apelat Yronde, que poiriá venir d'un nom de riu (I-cor-ona ?) sovent associat a las aglomeracions nommadas Aiguranda (I-cor-anda ?) [13],[14].
  • Réquistat (pas senhalat coma paròcha per Cassini, mas qu'a una gleisa pasmens, la d'un priorat de l'abadiá de Pebrac). Las fòrmas ancianas son Requistail, en 1628, Recuistal, en 1662, Recristal, en 1686, Requistal, en 1784 [15]. Se l'aspècte grafic correspond a la prononciacion, es lo mesme cas que Requistar : Ric Estar > Requistar (metatèsi),[16] e la grafia es identica. Mas las fòrmas ancianas, que pasmens van pas delai lo sègle XVII, menan pas en aparéncia a una finala -ar. La grafia en -al d'unas atestacions pòt èsser una fòrma ipercorrècta se la finala -al (coma dins « ostal ») se pronóncia localament [-ar], mas per -ail (-alh) de 1628 ? Chaldriá puslèu pensar a una evolucion analogica *Requistar > *Requistal > *Requistalh (lo darrèir amb -lh coma tant de finalas -l etimologicas prononciadas -lh en occitan auvernhat, mas benleu en polimorfisme e temporàriament). La prononciacion actuala es diferenta : [rekis'ta] cèrtas a Sent Urcisi, mas [rekis'tat] a Jabrun, dins la comuna, e a Las Vèrjas [5].

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista delhs cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març 2014 2020 Louis Navech divèrs dreita agricultor
març 2008 2014 Gabriel Franc    
març 2001 2008 Pierre Skrzypczak    
  2008      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Davant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra delh canton de Chaldasaigas; es ara delh canton de Nòvaglèisa.

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 158, totala: 162

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
541 272 527 583 513 545 570 565 541

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
548 522 457 445 413 388 430 409 374

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
342 320 313 315 297 323 272 272 302

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
299
276
214
183
172
178
159
157
154
164
2009 2010
150
160
147
158
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Luòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | Modificar lo còdi]

Veire tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Langues_en_Auvergne-Rh%C3%B4ne-Alpes.svg
  2. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496859ycmtG5
  3. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 365
  4. Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 154 e 351
  5. 5,0 et 5,1 enquèsta Sivadon junh 2018
  6. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a0113514968543OtTLM
  7. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496854rv6v44
  8. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496857y6dtFb
  9. Xavier Delamarre, Dictionnaire de la Langue gauloise, ed. Errance, 2na edicion, 2008, p. 164
  10. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496857CbWQs6
  11. https://web.archive.org/web/20160303213126/http://services.sandre.eaufrance.fr/Courdo/Fiche/client/fiche_courdo.php?CdSandre=O7650500
  12. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496855whw9sC
  13. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496862Q5gFU3
  14. Ferdinand Lot, Encore Iguoranda, in Revue des Études Anciennes, Annada 1924, Volume 26, N° 2 p. 125-129 http://www.persee.fr/doc/rea_0035-2004_1924_num_26_2_2308
  15. http://archives.cantal.fr/ark:/16075/a011351496861WqL9Tu
  16. Bénédicte Boyrie-Fénié, Jean-Jacques Fénié, Toponymie des Pays Occitans, edicions Sud-Ouest, 2007, p. 304