Pargue Natural Regional dels Pirenèus Ariegeses
  | |
 Logotipe | |
| Tipe | Pargue natural regional e airal protegit |
|---|---|
| Localizacion | |
| Estat | França |
| Unitat administrativa | Arièja |
 | |
| Donadas | |
| Superfícia | 245 973,1181 ha |
| parc-pyrenees-ariegeoises.fr | |
Lo Pargue Natural Regional dels Pirenèus Ariegeses es un pargue natural regional creat en 2009, que l'airal ocupa prèp de 40% de la superfícia del departament d'Arièja. Amb prèp de 2468 km2, conten 142 comunas e 43 000 abitants.
Projècte[modificar | Modificar lo còdi]
Projècte de territòri conciliant proteccion del mejan e desvolopament mestrejat, lo pargue natural regional es plaçat jos la competéncia partejada entre l’Estat francés e la Region de Miègjorn-Pirenèus.
Istòria[modificar | Modificar lo còdi]
Lo decret de creacion del 46n pargue natural regional de França foguèt signat lo 28 de mai de 2009. Lo Pargue Natural Regional dels Pirenèus Ariegeses es lo quatren pargue natural regional de la region de Miègjorn-Pirenèus.
Geografia[modificar | Modificar lo còdi]
Lo Pargue Natural Regional dels Pirenèus Ariegeses se situa dins los Pirenèus. Del nòrd al sud, s'espandís del Piemont pirenenc a la frontièra entre Espanha e Andòrra.
Lo territòri del PNR s'espandís sus 2 468 km² o la mitat de la superfícia del sud-oèst del departament, amb 142 comunas; 13 cantons, 3 «païses», 14 comunautats de comunas. Sa populacion es de 43 000 abitants, prèp de 30% de la populacion d'Arièja. Sa densitat es de 17 abitants al quilomètre carrat.
L'airal del PNR compren las partidas «naturalas» seguentas :
- al nòrd, la partida arigesa de Volvèstre e la mitat oèst de la cadena del Plantaurel, limitada pel lo riu d'Arièja.
- als 2/3 nòrd, Seronés, Coserans e lo Bas Salat.
- al sud e al centre, zonas de caractèr montanhòl fòrça marcat, amb las vals de:
- la val de Vic de Sòs e son afluent, lo Siguèr;
- las vals de Saurat e de Corbièra, del pas de Pòrt e del massís dels Tres Senhors a Tarascon d'Arièja;
- la val de la Barguilhèra del pòrt dels Marros e del pòt del Boich a Fois;
- la val d'Arac;
- lo Naut Salat;
- Castilhonés.
Clima[modificar | Modificar lo còdi]
Lo territòri del pargue es a la confluéncia de tres influéncias climaticas: oceanica, mediterranèa, montanhòla segon l'altitud, l'exposicion o la situacion.
Idrografia[modificar | Modificar lo còdi]
Rius majors:
Arièja travèrsa pas lo pargue, mas sa riba esquèrra ne constituís lo limit èst.
Conten 69 lacs e estanhs d'altitud, 33 torbièras e 133 pesquièrs. Las fonts sosterranhas son tanben importantas.
En general, sus gaireben tot lo territòri l'aiga es d'excellenta qualitat, abrigant fòrças espècias.
Economia[modificar | Modificar lo còdi]
Tot lo terriòri es en zona d'economia montanhòla e 39 comunas son en zona de nauta montanha.
1% del territòri en zonas urbanas, industrialas o comercialas per 51% de selvas que 39% de fulhoses, subretot de faus utilizats per la silvicultura.
13% de tepas e pasturals d'altitud; 12,4% de pradas de pèmont; 10% de tèrras cultivadas; 8% de ròcas.
13,9% dels actius trabalhan dins lo sector agricòla e silvèstre; 15,8% son dins lo sector industrial l; 7,9% son dins la construccion; 62,3% trabalhan dins lo terciari public e privat.
- Agricultura e pastora
La pastora i es encara fòrça present, pasmens, en 20 ans lo territòri del pargue a perdut 51,8% de sas expleitacions agricòlas. Lo territòri compta fòrça raças localas domesticas adaptadas a las condicions del territòri.
- Artisanat e industria
Son dins lo sector agroalimentari, la produccion de papièr e l'energia idroelectrica (57 500 MW/an).
- Torisme
- 202 km de camins GR sus 1668 km de camins PR
- 2 estacions d'esquí alpin e 2 domenis per l'esquí d'escorreguda
Relèu[modificar | Modificar lo còdi]
Lo punt culminant es:
- La Pica d'Estats 3 143 mètres
Autres trescòls principals:
- Pic de Canalbona 2 914 mètres
- Pic de Medecorba 2 914 mètres
- Pica del Montcalm 3 077 mètres
- Pic del pòrt de Sullo 3 072 mètres
- Mont Valièr 2 838 mètres
Fauna e flòra[modificar | Modificar lo còdi]
Fauna[modificar | Modificar lo còdi]
- Lista de las principalas espècias remarcablas
- l'Isard
- lo desman dels Pirenèus (Talpidae)
- l'Ors dels Pirenèus
- l'Urodela, (Euproctus platycephalus)
- la Cernalha de Pirenèus (Iberolacerta bonnali)
- lo Pollambèrt
- la Perdritz grisa (Perdix perdix)
- la Perdritz blanca (Lagopus muta)
- lo Gipaèt (Gypaetus barbatus)
Flòra[modificar | Modificar lo còdi]
- Lista de las principalas flors protegidas
- Lo Liri de Pirenèus - (Lilium pyrenaicum)
Patrimòni[modificar | Modificar lo còdi]
Lo patrimòni uman es fòrça ric, amb las caumas preïstoricas de Nhaus, Vedelhac e del Mas d'Asilh, ciutat antica de Sent Líser, etc.
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
