Max Planck
| Max Planck | |
 | |
| Naissença | 23 d'abril de 1858 Kiel, Alemanha |
|---|---|
| Mòrt | 4 d'octobre de 1947 |
| País d'origina |  Alemanha |
| Distincions | Prèmi Nobel de Fisica 1918 |
| Signatura |  |
modificar  |
|
Max Karl Ernst Ludwig Planck (1858–1947) foguèt un fisician alemand creator de la teoria dels quanta. Recebèt lo Prèmi Nobel de Fisica en 1918.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Nascut dins la vila alemanda de Kiel lo 23 d'abril de 1858, Max Planck comencèt sos estudis de fisica a l'Universitat de Munic en 1874. Los acabèt en 1879 dins la vila de Berlin. Tornèt a Munic en 1880 per far de professor a l'universitat e en 1885 se mudèt a Kiel. En 1889 tornèt a Berlin, ont tre 1892 foguèt director de la catèdra de Fisica teorica. Entre 1905 e 1909 Planck foguèt lo cap de la Deutsche Physikalische Gesellschaft (Societat Alemanda de Fisica).
Recèrcas scientificas
[modificar | Modificar lo còdi]En 1894 entamenèt sas recèrcas scientificas a l'entorn de la radiacion del còs negre. Capitèt d'èsser emplegat per de companhiás electricas per tal de melhorar lo foncionament de l'ampola electrica e obtenir mai de lutz e una consomacion mendra d'energia. En 1899 descobriguèt una constanta fondamentala, la dicha Constanta de Planck, qu'amb ela se pòt calcular l'energia d'un foton. Aquesta meteissa annada descriguèt son pròpri grop d'unitats de mesura basadas sus las constantas fisicas fondamentalas, descobrissent un an mai tard la lei de radiacion de la calor, nomenada Lei de Planck, que explica l'espèctre d'emission d'un còs negre. Aquela lei venguèt una de las basas de la teoria quantica, qu'emergiguèt qualques annadas mai tard amb la collaboracion d'Albert Einstein e Niels Bohr.
Relacion amb Albert Einstein
[modificar | Modificar lo còdi]
Foguèt en 1905 que se publiquèron los primièrs estudis del desconegut Albert Einstein a l'entorn de la teoria de la relativitat. Planck foguèt uns dels escasses scientifics que encapèron immediatament la significacion d'aquesta teoria scientifica nòva.
Planck contribuiguèt tanben considerablament a desvolopar mai la teoria de la relativitat. L'ipotèsi d'Einstein a prepaus de la leugieretat del quantum (lo foton), basada sus la descobèrta de Philipp Lenard en 1902 sus l'efièch fotoelectric, foguèt rebutada a la debuta per Planck, coma tanben la teoria de James Clerk Maxwell sus l'electrodinamica.
En 1910 Einstein precisèt lo comportament anormal de la calor especifica a de temperaturas bassas coma un autre exemple d'un fenomèn que desfisa l'explicacion de la fisica classica. Planck e Walther Nernst per tal de clarificar las contradiccions que se vesián dins la fisica organizèron la primièra Conferéncia Solvay, que se debanèt a Brussèlas en 1911. Pendent aquesta reünion Einstein capitèt de convéncer Planck sus sas recèrcas e sos dobtes. Foguèt a partir d'aquel temps que se bastiguèt una granda amistat entre Planck e Einstein. Aqueste darrièr venguèt professor de fisica a l'universitat de Berlin mentre que Planck n'èra lo degan.
En 1918 recebèt lo Prèmi Nobel de Fisica pel ròtle jogat dins lo progrès de la fisica amb la descobèrta de la teoria quantica. Dempuèi 1930, e fins a 1937, Planck foguèt cap de la Kaiser-Wilhelm-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften (KWG, Societat de l'Emperador Guillem per lo Progrès de la Sciéncia).
Darrièras annadas
[modificar | Modificar lo còdi]Durant la Segonda Guèrra Mondiala Planck ensagèt de convéncer Adolf Hitler que secutèsse pas los scientifics jusieus. Erwin Planck, tresen filh de Max Planck, foguèt executat per nauta traïson lo 20 de julhet de 1944 per sa suposada collaboracion dins la temptativa d'assassinat d'Hitler. Per encausa de sa decepcion del regim nazi e la casuda constanta de bombas sus Berlin, sa vila de residéncia, partiguèt amb sa familha cap a Göttingen.
Max Planck moriguèt lo 4 d'octobre de 1947 dins la vila de Göttingen. Aprèp sa mort la KWG cambièt son nom e venguèt la Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften (MPG, Societat o Institut de Planck pel desvolopament de la sciéncia).
Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Liames extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (de) Max Planck (Deutsche Biographie)