Felip II de Macedònia
|
Felip II de Macedònia
| |
|---|---|
 | |
| Bust de Felip II datant dau periòde ellenic | |
| Biografia | |
| Naissença | 382 abC |
| Decès | 336 abC |
| País: | Reialme de Macedònia |
| Epòca: | Antiquitat |
| Règne: | 359 abC a 336 abC |
| Davancièr: | Perdiccas III |
| Successor: | Alexandre lo Grand |
Felip II de Macedònia (382, Pella - 336 avC, Aigai) foguèt rèi de Macedònia de 359 a 336 avC. Succediguèt a Perdiccas III (365-359 avC) e foguèt remplaçat per Alexandre lo Grand (336-323 avC). Durant son rèine, renforcèt son reiaume e reformèt son armada, d'inspiracion oplitica, per melhorar son armament, son organizacion e son comandament. Aquò li permetèt d'estendre son reiaume en sometent leis enemics tradicionaus de Macedònia. Puei, dirigiguèt seis ambicions vèrs lo sud. Gràcias a una diplomacia abila, poguèt intervenir per prendre lo contraròtle de plusors ciutats de Grècia Centrala. Aquò entraïnèt un conflicte amb Tebas e Atenas que foguèron batudas a la batalha de Queronèa en 338 avC. Après aqueu succès, organizèt la Liga de Corint que li permetèt d'establir son egemonia sus lei ciutats grègas tot en respectant formalament l'autonòmia dei vilas. Per mantenir unit aquel ensemble, organizèt una expedicion còntra Pèrsia, un enemic tradicionau de Grècia. Pasmens, foguèt assassinat avans lo començament d'aquela guèrra que foguèt menada per son fiu, lo futur Alexandre lo Grand.
Biografia[modificar | Modificar lo còdi]
Jovença e formacion[modificar | Modificar lo còdi]
Felip II es lo fiu dau rèi Amyntas III (393-370 avC) e d'Euridici. Son paire foguèt assassinat en 370 avC. Alexandre II, fraire ainat de Felip, venguèt rèi. Assaiant d'estendre son influéncia vèrs lo sud, intervenguèt dins una guèrra civila en Tessàlia. Installèt de garnisons dins plusors vilas, çò que suscitèt una reaccion militara de Tebas. Batut, Alexandre deguèt abandonar sei conquistas. Deguèt tanben mandar d'ostatges a Tebas. Felip ne'n faguèt partida e i demorèt de 368 de [[365 avC. De son caire, Alexandre foguèt rapidament assassinat après sa revirada. En Tebas, Felip foguèt ben tractat e aprenguèt l'art de la guèrra en observant lo generau Epaminondas.
Presa dau poder e reformas militaras[modificar | Modificar lo còdi]
Felip II prenguèt lo poder a la mòrt de Perdiccas III en 359 avC. Coma o demandava la tradicion, se maridèt amb sa veusa e foguèt designat coma tutor de son nebòt, lo rèi Amyntas IV (359-356 avC). Pasmens, Amyntas èra menor, çò que permetèt pauc a pauc a Felip de prendre lo poder. Aquela usurpacion foguèt confiermada en 356 avC per l'assemblada dau pòble macedonian[1].
A son aveniment, Felip II deguèt faciar una situacion malaisada car lo territòri macedonian èra dirèctament menaçat per leis Illirians. De mai, plusors poissanças localas (Atenas, Tràcia... etc.) avián d'interès a afeblir Macedònia. Felip comencèt en renfòrçant son poder amb l'eliminacion de plusors princes rivaus coma lo pretendent Argaios III. Puei, acceptèt la senhoriá de Bardilis, rèi deis Illirians. Se maridèt amb sa filha, Audata, e concluguèt un tractat de patz que li permetèt de se dirigir vèrs leis autrei frontieras de son reiaume.
En parallèl, Felip ordonèt la mesa en plaça d'una tiera de reformas per restaurar e modernizar l'armada macedoniana. L'armament defensiu foguèt aleujat per facilitar lei movements mai la longor de la lança foguèt aumentada. Aumentèt tanben lo nombre de rengs de sa falanja (16 còntra 8) per renfòrçar sa resisténcia ais atacas advèrsas. D'entraïnaments regulars foguèron organizats per melhorar l'eficacitat d'aquela infantariá sus lo prat batalhier e certaneis unitats venguèron permanentas. Enfin, Felip introduguèt doas innovacions importantas :
- renforcèt sa cavalariá e li donèt un ròtle novèu amb la realizacion de cargas còntra lei fantassins enemics[2].
- creèt una resèrva destinada a menar una ataca decisiva après lo començament de la batalha.
Lo renfòrçament de Macedònia[modificar | Modificar lo còdi]
Lei reformas de Felip II mostrèron rapidament son eficacitat amb una represa de la guèrra còntra Illíria. A la prima de 358 avC, ganhèt una importanta batalha còntra Bardilis que foguèt tuat dins la vau d'Erigon. Aquò permetèt ai Macedonians d'estendre son territòri fins au lac d'Ohrid. Puei, se dirigiguèt vèrs Tessàlia per ajudar la ciutat de Larissa qu'èra atacada per la vila de Fèras. Se maridèt un tresen còp amb una nobla de Larissa e capitèt de restablir la patz entre lei doas ciutats.
Aquelei succès avián entraïnat l'isolament de Calcidica. Aprofichant l'abséncia de reaccion militara d'Atenas, prenguèt lei vilas de la region coma Amfipòlis en 357 avC e Pidna e Potidèa en 356 avC. Aquò creèt de tensions amb Atenas ont un partit antimacedonian se formèt a l'entorn de personalitats coma Demostèn. Pasmens, d'un biais generau, leis Atenencs menacèron gaire lei projèctes macedonians. De mai, Felip capitèt d'i formar un partit favorable a seis interès. En 354 avC, poguèt ansin ocupar l'illa de Tassos e sei minas d'aur e enregistrar plusors succès en Tràcia maugrat la resisténcia de Bizanci.
L'expansionisme vèrs lo sud[modificar | Modificar lo còdi]
A l'eissida dei combats en Calcidica e en Tràcia, Felip II aviá pres lo contraròtle de la mitat nòrd de Grècia e somés ò vencut leis enemics tradicionaus de son reiaume. S'interessèt donc tornarmai a la Grècia Centrala. L'ocasion d'intervenir foguèt la Tresena Guèrra Sacrada, un conflicte fòrça complèx centrat sus Focida entraïnat per de conflictes politics e religiós liats au contraròtle dau santuari de Dèlfes. En 352 avC, Felip II i ganhèt una batalha decisiva que li permetèt d'anientar una partida de l'armada focidiana (3 000 presoniers executats) e de prendre Fèras. En consequéncia, foguèt elegit cap de la Liga Tessaliana. Pasmens, foguèt arrestat ai Termopilas per una coalicion menada per Atenas e Esparta.
La meteissa annada, decidèt de tornar prendre son expansion vèrs lo nòrd-èst. Afeblida, Tràcia èra devesida entre tres reiaumes rivaus. A la demanda d'un de sei rèis, lei Macedonians intervenguèron e prenguèron plusors fortalesas. Aquò menaçava dirèctament lei regions agricòlas necessàrias a l'avitalhament d'Atenas. Aquò renforcèt li partits antimacedonians grècs mai entraïnèt totjorn pas de reaccion d'amplor. Felip II decidèt donc de completar son contraròtle de Calcidica amb la presa d'Olinta que menaçava de s'aliar amb Atenas. Pasmens, leis Atenencs mandèron unicament un còrs expedicionari simbolic e la vila foguèt presa sensa dificultat en 348 avC. Dos ans pus tard, una ambaissada atenenca menada per Eubulus permetèt de restaurar la patz entre lei dos estats (patz de Filocrates).
Aprofichant aquela patz, Felip annexèt formalament Tràcia onte fondèt plusors colonias. Aquò causèt un conflicte novèu amb Bizanci, totjorn sostenguda per de naviris atenencs. Gràcias a sei defensas, Bizanci capitèt de resistir mai l'opinion publica atenenca comencèt de se raliar a Demostèn e ais antimacedonians.
L'egemonia macedoniana[modificar | Modificar lo còdi]
En 340 avC, un conflicte se debanèt au conseu amfictionic entre Atenas, Tebas e divèrsei ciutats-estats grègas. Menèt a la condamancion d'Amfissa per aver cultivat de tèrras sacradas dau santuari de Dèlfes. Felip II foguèt cargat de sometre lei sacrilègis dins lo quadre de la Quatrena Guèrra Sacrada. Pasmens, la presa d'Amfissa menaçava lo territòri de Tebas e inquietava Atenas. Lei doas ciutats decidèron donc de s'aliar per expulsar lei Macedonians vèrs lo nòrd. Pasmens, foguèron durament batudas a la batalha de Queronèa en 338 avC. En particular, Tebas perdiguèt l'elèit de son armada e deguèt acceptar l'installacion d'una garnison macedoniana. Atenas, pus malaisada de prendre, foguèt esparnhada e Felip li acordèt de condicions relativament favorablas (mantenement de la democracia, respècte de son independéncia, mantenement de sa flòta... etc.). Dins aquò, Atenas deguèt integrar la Liga de Corint.
La Liga de Corint èra una organizacion gropant Macedònia e totei lei ciutats-estats grègas franc d'Esparta, de Creta e de la Granda Grècia. Felip II assegurèt cada ciutat dau respècte de seis institucions e enebiguèt lei guèrras entre ciutats. De mai, lo sistèma de decision au sen de la Liga permetiá ai Macedonians de gardar la majoritat au sen de l'organizacion gràcias au sostèn de seis aliats. Quauquei garnisons installadas dins d'endrenchs estrategics completèron aqueu dispositiu.
La preparacion de l'expedicion de Pèrsia e l'assassinat[modificar | Modificar lo còdi]
La Liga de Corint se transformèt rapidament en aliança militara destinada a atacar Pèrsia. Lo pretèxte oficiau de l'invasion èra de venjar la profanacion dei santuaris grècs durant lei Guèrras Medicas e de liberar lei Grècs d'Ionia e de Lidia. Lei rasons vertadieras son mens conegudas mai èran probablament destinadas a mantenir l'unitat dau pòble grèc unificat per Macedònia. Lo contèxte èra tanben favorable en causa de la mòrt recenta d'Artaxerxès III. Un premier còrs expedicionari de 10 000 òmes comandats per lo generau Parmenion ganhèt plusors combats en Asia Menora. Dins aquò, poguèt pas conquistar de vilas importantas e lei caps locaus demorèron fidèus ais Aquemenidas.
Felip II foguèt assassinat durant l'estiu de 336 avC dins lo teatre d'Aigai. Lei rasons de sa mòrt son desconegudas. Son murtrier èra un noble qu'èra estat publicament umiliat per lo rèi (viòl ?). Auriá benlèu vougut se venjar. Una segonda teoria depinta un complòt menat per sa frema e son fiu Alexandre per prendre lo poder mai i a ges de pròva. Enfin, Alexandre auriá denonciat un assassinat organizat per Pèrsia per empedir la guèrra en preparacion, çò que li permetèt precisament de justificar aquela guèrra.
La mòrt de Felip cambièt pas lei plans d'invasion e son fiu Alexandre recebèt rapidament lei juraments de fidelitat dei generaus macedonians. Felip II foguèt probablament enterrat dins la necropòli reiala de Vergina[3].
Òbra e eiretatge[modificar | Modificar lo còdi]
Felip IV es una personalitat majora de la segonda mitat dau sègle IV avC. Transformèt lo Reiaume de Macedònia, una poissança segondària dau nòrd de Grècia, en poissança regionala majora dispausant d'una armada modèrna e d'una administracion eficaça. Aquò li permetèt d'unificar la màger part de Grècia per lo premier còp de l'Istòria e de gardar lo contraròtle de sei conquistas. De mai, preparèt l'expedicion que permetèt a son fiu, Alexandre lo Grand, de conquistar Egipte e Pèrsia.
Annèxs[modificar | Modificar lo còdi]
Liames intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]
- (en) John Buckler, Philip II and the sacred war, Brill, 1989.
- (fr) Pierre Carlier, Le IVe siècle grec, Points, 1995.
- (en) Robert E. Gaebel, Cavalry operations in the ancient greek world, University of Oklahoma Press, 2002.
- (fr) Miltiade Hatzopoulos, L’organisation de l'armée macédonienne, problèmes anciens, documents nouveaux, Centre de Recherche de l'Antiquité grecque et romaine, 2001.
Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ D'efiech, lo Reiaume de Macedònia èra en teoria una monarquia limitada car la sobeiranetat èra tenguda per l'Assemblada dei Macedonians. Pasmens, l'estenduda vertadiera dau poder d'aquela assemblada es encara l'objècte de debats.
- ↑ Avans lei reformas de Felip II, la cavalariá grèga tradicionala èra una fòrça reducha qu'aviá generalament mission de protegir leis alas de la falanja. Dins l'armada macedoniana, son nombre passèt de 300 a 3 000 cavaliers. De mai, son armament foguèt renfòrçat per li permetre de renfòrçar sei capacitats de combat. Ansin, la cavalariá èra benlèu capabla de menar una carga dirècta còntra una falanja.
- ↑ L'identificacion de sa tomba es totjorn l'objècte de debats entre especialistas.