Decameron

Decameron, 1492

Decameron, pintura de Sandro Boticelli

Lo Decameron es un recuelh de novèlas escrich en italian toscan per Giovanni Boccaccio entre 1349 e 1353. Òbra famosa de la literatura italiana, lo Decameron es mai que mai un recuelh de novèlas que Boccaccio botèt dins un encastre precís, aqueu de la Pèsta Negra que devastèt Florença en 1348.

Sinòpsi

Per fin de fugir l’epidemia de Pèsta Negra que devasta la ciutat de Florença, dètz jovents (sèt fremas e tres òmes) se recaptan au campèstre pendent quauquei jorns. Per s’espaçar, establisson per règla que cadun deurà contar cada jorn una istòria aprochant un tèma qu’aqueu que serà estat nomenat rei (ò rèina) dau jorn aurà chausit. Ansinta, dètz jovents que còntan cadun una novèla pendent dètz jorns produirà un totau de cent novèlas. Lo títol de l’òbra mòstra d’alhors aquela preeminéncia dau nombre «dètz» qu’es çò que significa « deca » en grèc. En realitat, lo sejorn dei jovents au campèstre es pus lòng que dètz jorns, estent que s’acòrdan quauquei jorns de pausa per fin de s’espaçar en d’autrei causas. Lei noveletas viran subretot alentorn de l’amor tan cortés coma vulgar. Boccaccio pren soventei fes la defensa dei fremas que lei tròba oprimidas de son temps. Mòstra que la melhora arma dei fremas es la paraula que sabon manejar just. Empacha pas que demòra un òme de son temps Boccaccio, estacat en de valors medievalas coma la necessitat per la frema de cercar proteccion en cò deis òmes, la separacion deis òrdres e l’excepcionalitat dau pur amor. Pasmens, la tradicion populara faguèt dau Decameron un recuelh de novèlas pistachieras mai que mai. En 1964 encara, un editor francés publiquèt de novèlas tiradas dau Decameron sota lo títol de Contes gaillards

Anecdòtas

La novena novèla de la quatrena jornada dau Decameron, contada per Filostrato (lo rei dau jorn) repren l'istòria dau còr manjat de Guilhem de Cabestanh, trobador que son còr foguèt derrabat per Guilhem de Rosselhon, gelós de la relacion que Cabestanh entreteniá ambé sa molher. Guilhem de Rosselhon obliguèt puei aquesta de manjar lo còr de Guilhem de Cabestanh per la castigar.

Influéncias

Literatura

Divèrs autors, de lengas variadas, s’inspirèron d’aquela òbra de Boccaccio. L'Eptameron de Margarida de Navarra n’es la reproduccion mai fisèla en literatura de lenga francesa. Jean de la Fontaine se n'inspirèt tanben largament quant a sei faulas. Musset ne’n faguèt dos còntes tragics au sègle XIX.

Per quant a la literatura occitana, Robèrt Lafont escriguèt en 1983 un Decameronet, omenatge luenchenc a la tradicion boccaciana, onte una acampada d'escriveires aclapats sota un castèu abalit fan parlar sei fantasiás personalas.

Pintura

L’iconografia aguent per basa lo recuelh de novèlas de Boccaccio es d’una riquessa dei bèlas. Segon lo trabalh de Vittore Branca, Boccaccio visualizzato, serián mai de 7000 illustracions de manuscrits e de centenaus de tablèus que foguèron fachs entre l’Edat Mejana e la Renaissença en rapòrt dau Decameron. En Itàlia, de pintors coma Botticelli, Pisanello, Ghirlandaio o encara Signorelli illustrèron de scènas dau libre. Pus recentament, Marc Chagall e subretot Salvador Dalí ne’n donèron una interpretacion picturala.

Cinèma

Lo Decameron foguèt adaptat despuei lo començament dau cinèma per d’italians (Decamerone en 1911, Boccaccesca en 1924) mai tanben per d’alemands (Dekameron Nächte en 1924, Boccaccio en 1936) e d’americans (Decameron Nights en 1953). En 1962, quatre cineastas italians (Mario Monicelli, Federico Fellini, Luchino Visconti e Vittorio Da Sica donaràn una version nòva dau Decameron dins Bocacce 70 que repren quatre istòrias de fremas temptatritz levadas de l'òbra de Bocacci e asatadas ai temps modèrnes. L’adaptacion mai famosa es aquela de Pier Paolo Pasolini, Decamerone en 1971 que son succès farà venir de nombrosei produccions de qualitat marrida que privilegiaràn una lectura pistachiera dei novèlas dau Decameron.

Bibliografia

Tèxtes

• En italian
  • BOCCACCIO G., Decamerone, a cura di V. Branca, Torino, Einaudi, 1992.
• En francés
  • BOCCACE, Le Décaméron, trad. F. Reynard, introd. et notes de V. Branca, Paris, Club français du livre, 1953.
  • BOCCACE, Le Décaméron, trad. collective, introd. et notes de Christian Bec, Paris, Le Livre de Poche.

Estudis critics

• En italian
  • BRANCA V., Boccaccio, medievale, Firenze, Sansoni, 1986.
• En francés
  • BEC C., « Boccace », in ID., précis de littérature italienne, Paris PUF, 1982.