Salvador Dalí
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
 |
|
| Domenis d'activitat: | pintura dessenh escultura fotografia design escritura |
|---|---|
| Escais | Avida Dollars |
| Data de naissença: | 11 de mai de 1904 |
| Luòc de naissença: | Figueres Catalonha |
| Data de decès: | 23 de genièr de 1989 |
| Luòc de decès: | Figueres Catalonha |
| Esposa: | Gala - 1932-1982 |
| Movements artistics: | Cubisme Dadaïsme Surrealisme |
| Òbras màgers: | Persisténcia de la memòria (1931) Construccion mòla amb mongetas bulidas (1936) La Gara de Perpinhan Lo torero allucinogèn |
Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech, marqués de Dalí de Púbols (Figueres, 11 de mai de 1904 - Figueres, 23 de genièr de 1989) foguèt un important pintre e escultor mas tot parièr dessenhaire e escrivan espanhòl ( de Catalonha... que n'escriguèt tanben - mai que tot dins sa joventut - dins la lenga d'en Joan Miró o'n Joan Salvat-Papasseit!!! ) del movement surrealista figuerenc, catalan, espanhòl e universal... inter... gala... ctic... sideral !!!
Faguèt amistat amb l'istorian e scientific n' Alexandre Deulofeu, tanben empordanés coma el. Dalí foguèt un personatge ambigú dins mantun aspècte coma lo financièr que son interès per la moneda li valguèt l'escais tirat d'una anagrama d'"Avida Dollars" e subretot per sa relacion de complicitat amb lo regim franquista.
Somari
Biografia[modificar | modificar la font]
Salvador Dalí nasquèt en 1904 a Figueres, la capitala del Naut Empordan, dins una familha de notables de la vila. Son paire, Salvador Dalí i Cusí, èra un notari e avocat originari de Cadaqués, sa maire Felipa Domènech i Ferrés èra sortida d'un mitan comerciant, son paire èra librari e sa grand teniá una botiga d'artesanat tradicional. Lo jove Dalí estudièt a l'Institut Ramon Muntaner de Figueres, ont participèt a l'elaboracion de la revista Studium. Foguèt ailà que recebèt sa primièra formacion artistica amb lo professor Juan Núñez. En 1916 descobriguèt la pintura modèrna del temps d'un sojorn estivenc a Cadaqués amb la familha de Ramon Pichot, un artista local que viatjava sovent a París. En 1919, Dalí expausèt pel primièr còp dins l'encastre d'una exposicion collectiva publica al Teatre Municipal de Figueres.
Òbra[modificar | modificar la font]
Òbras màgers[modificar | modificar la font]
Pintura[modificar | modificar la font]
Escultura[modificar | modificar la font]
Citacions[modificar | modificar la font]
- (...) es curiós, a ieu me n'interèssa fòrça mai parlar o èsser en contacte amb la gent que pensa çò contrari d'ailò que ieu pensi, que non pas d'aqueles que pensan çò meteis que ne pensi ieu.
- Las sagnosas osmòsis del sòmi e de l'amor se n'ocupan del tot la vida de l'òme.
- Te n'ocupes ges d'esser modèrne. Es l'unica causa que per malastre e qué que faguèsses, o te poiràs pas jamai defugir.
- M'emplegui los mots que m'as ensenhat. Se significan pas res, ensenha-me-ne d'autres. O daissa-me que me cale.
- Qual sap degustar ne beu jamai pus de vin mas se tasta un secret.
- Los bals melhor capitats son los dels que se ne parla mai sens pas cap lai èsser anats.
- Dormir es un biais de morir o d'almens morir a la realitat, e melhor encara es la mòrt de la realitat.
- Cada matin, tot bèl just davant me levar, sentissi un plaser extrèm: lo d'èsser Salvador Dalí.
- La gelosiá dels autres pintors n'es sempre estat lo termomètre de mos succèsses.
- Lo secret del miu prestigi ne demorarà un secret.
- Lo dessenh es la sinceritat dins l'art. I a pas cap possibilitat de lo s'enganar. O es bèl o lag qu'es.
- Crentetz pas de vos abastar Perfeccion, pas jamai o capitaretz.
- Me ne penhi pas jamai un retrach que semble lo modèl, es puslèu lo modèl que deuriá semblar lo retrach.
- La lei morala deu aver d'originas divinas, vist qu'abans las Taulas d'en Moses ja ne cabissián dins las espiralas geneticas.
- Es pas una molecula d'ADN garantida d'immortalitat? N'es ela - çò li'n disiá a Descartes un pauc abans de morir - la cellula monarquica per excelléncia. Cadascuna de sas doas mitats n'es exactament unida a l'autra mitat, de la meteissa manièra que Gala e ieu... Tot se dubrís e se tampa e s'entrerelaciona amb precision.L'eiretatge depen d'un mecanisme sobeiran e la vida es lo produch del poder absolut de l'acid desoxiribonucleïc.
- Picasso es pintor.Ieu tanben. Picasso es espanhòl. Ieu tanben. Picasso es comunista. Ieu tanpauc.
- L'unica causa que lo mond n'aurà pas jamai pro es l'exageracion.
- Val melhor petar per tuar lo temps que non pas malparlar, far de panflets o de vèrses marridasses.
- Lo que uèi vòl far carrièra deu èsser un pauc canibal.
- Lo que ne vòl interessar los autres los se deu sempre provocar.
- Cresi que ne soi melhor escrivan que pintor. Per aquò soi coma mon paire. Çò important dins mon escritura es pas cap l'estil ni la sintaxi ni los recorses discursius: çò important dins mon escritura es simplament çò que disi, e aquò s'escairà lo jorn que serà acceptat.
- Lo canibalisme es una de las manifestacions mai evidentas de la tendresa.
- Lo mal gost es creatiu.Es lo senhorejar d'aquò biologic subre ailò de l'intelligéncia.
- Aquela tragedia grandiosa que li ne disèm art modèrne.
- Lo pintor vertadièr es lo qu'es capable de pintar de scènas extraordinàrias en pel mièg d'un desèrt vuejàs.
- Lo pintor vertadièr es lo qu'es capable de pintar pacientosament una pera entornejat pels revolums de l'istòria.
- Uèi lo dia lo gost pel defaut es tal que solas ne semblan geniosas las imperfeccions e subretot laidetat. Quand una Vènus reverta un grapald, los semblaestètas contemporanèus se n'exclaman: Es fòrt, uman qu'es!
- Es evident qu'existisson d'autres monds, d'aquò segur; mas, e coma ja o diguèri mantun còp, aqueles autres monds son dintre lo nòstre, se n'estan sus tèrra e precisament en dil centre de la copola del Musèu Dalí, ont es tot lo novèl mond insospiechat e allucinant del surrealisme.
- Als mius sièis ans ne voliái èsser cosinièr. Als sèt voliái èsser Napoleon. Mon ambicion n'a puèi fach marrés que créisser, ara ne vòli èsser sonque Salvador Dalí e res pus. D'un autre band es plan dificil aquò, n'estant que, a mesura que me ne vau sarrant de Salvador Dalí se ne va el alunhant de ieu.
- Per se comprar mos quadres cal èsser criminalament ric coma los nòrdamericans.
- De cap biais ne tornarai ieu a Mexic. O me suporti ges èsser dins un país mai surrealista que mas pinturas.
- La Revolucion Russa es la Revolucion Francesa qu'arriba tard, per colpa del freg.
- L'anóncia de Watson e Crick subre l'ADN es per ieu la pròva reala de l'existéncia de Dieu.
- La geologia a una tristor espantosa que pas jamai se ne poirà ela desfar. Aquela tristor ne proven de l'idèa que lo temps trabalha contra se-meteis.
- Me ne consideri amor coma l'unica actitud digna de la vida de l'òme.
- Crengatz pas jamai de vos abastar perfeccion, pas jamai o capitaretz.
- Te n'ocupes pas d'èsser modèrne o n'èsser pas. Es l'unica causa que per malastre e qué que faguèsses, te ne poiràs pas jamai defugir d'èsser.
- Çò important es que parlen de tu, e mai ne siaga de ben.
- L'esnobisme çò ne consistís a se ne poder sempre engulhar dins los endreches que los autres los se pòdon pas jamai abastar.
- Las errors an sempre un caractèr sagrat. Ensagetz pas jamai de las corregir.
- La critica es quicòm sublim.Es digna sonque dels gènis.
- La desgràcia màger de la joventut actuala es de çò ne far tu pus cap partida d'ela.
- Las doas astradas que ne pòt aver un pintor son d'èsser espanhòl e de se ne dire en Dalí. Ambedoas astradas aquelas aguèri.
- Lo temps es una de las paucas causas importantas que nos sòbran.
- Entre los cinc senses n'es l'odorat, l'olfacte, lo que pus absoludament te ne dona maita idèa d'immortalitat.
- Moltas personas se n'abastan pas cap los ochanta ans per çò que n'assajan tostemps de se demorar als quaranta.
- Çò mendre que li ne podèm demandar a una escultura es que se bolegue cap.
- Serai un gèni e me n 'admiraràn lo mond. Benlèu serai mespresat e incomprés mas serai un gèni, un grand gèni, per çò que ne soi segur d'aquò. [2]
Bibliografia[modificar | modificar la font]
Catalòg rasonat de las òbras[modificar | modificar la font]
Òbras literàrias d'en Salvador Dalí[modificar | modificar la font]
-
- Òbras complètas editadas per las edicions Destino e la Fondacion Gala-Salvador Dalí:
-
A l'entorn de l'artista e de l'òbra[modificar | modificar la font]
- Ignacio Gomez de Llano: Dali... Albin Michel 1983 (en francés)
- Robert Descharnes: Dali.L'oeuvre et l'homme... Edita sa - Éditions des Trois Continents Lausana Soïssa 1984 (idem)
- Robert Descharnes & Gilles Néret: Salvador Dalí 1904-1989... ed. Taschen 1998, 2004, 2006... (id)
- Gilles Néret: Dali... Taschen 2000 (id)
- Robert Descharnes & Gilles Néret: Dali: l'oeuvre peint Coffret 2 volumes Tome 1: 1904-1946. Tome 2: 1946-1989... ed. Taschen 2001, 2004... (id)
- Robert Descharnes: Dali.L'héritage infernal... 2002 (id)
- Robert Descharnes & Nicolas Descharnes: Dali.Le dur et le mou.Sortilège et magie des formes Sculptures et Objets... Eccart 2003 (id)
- Amanda Lear: Mon Dali... éd. Michel Lafon 2004 (id)
- Michel Nuridsany: Dali... éd. Flammarion 2004 (id)
- Jean-Christophe Argillet:Le Siècle de Dalí... éd. Timée 2004 (id)
- Catherine Millet: Dali et moi... 2005 (id)
- Jordi Puig & Sebastià Roig: Dali, le triangle de l'Ampourdan... Triangle Postals 2004 (id)
- Mark Planellas-Witzsch: Dalí Silenciat DUX Barcelona 2005 (en catalan)
- Jean-Gabriel Jonin: Jours intimes chez Dali... Rafael de Surtis-Editinter 2006 (en francés)
- Astrid Ruffa, Philippe Kaenel & Danielle Chaperon: Salvador Dali à la croisée des savoirs... Éditions Desjonquères París 2007 (idem)
- Jean-Pierre Thiollet: Carré d'Art (Salvador Dali)... Annagramme Ed. 2008 (idem) ISBN 2-35035-189-6
Vejatz tanben[modificar | modificar la font]
Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]
- (ca) (es) (en) (fr) Lo Musèu de Salvador Dalí a Figueres
- (en) (fr) (nl) Lo Musèu Salvador Dalí de Brojas Belgica
- (en) Lo Musèu Salvador Dalí de Sant Petersburg Florida EUA
- (fr) Entrevistas amb en Salvador Dalí subre la television francesa
.jpg)
Ligams videografics[modificar | modificar la font]
-
- sus YouTube... mai de 11 500 documents subre en Salvador Dalí en picar coma clau Salvador Dali
Nòtas & referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ o (?!!?) L'unica diferéncia entre un fòl e ieu, es que lo fòl crei que n'es pas cap, mentre ieu o me sabi plan que ne soi.
- ↑ Escrich als sius 15 ans...
- ↑ Quand los de París lo s'expulsèron d'al movement surrealista...
