Archidiocèsi de Tolosa

L'archidiocèsi de Tolosa (en latin : Archidioecesis Tolosana) es una archidiocèsi metropolitana de la Glèisa Catolica, creada al sègle III coma diocèsi e erigida en archidiocèsi en 1317. Dempuèi 1822, cuèrp lo departament de Nauta Garona.

Istòria

Las originas

Sent Sarnin, Saturninus, seriá le primièr avesque de Tolosa, mòrt martir en 1257^[1]^,^[2]. La diocèsi èra sufraganta de l'archidiocèsi de Narbona ^[1].

Le desmembrament de la diocèsi als sègles XIII e XIV

Per tal d'escantir l'eretgia catara, les papas de la fin del sègle XIII e del començament del sègle XIV trocegèron las diocèsis immensas de Tolosa e de Narbona (e tanben la diocèsi d'Albi) que permetián pas un enquadrament dels fidèls, çò qu'èra dejà l'idèa de Folquet de Marselha per la de Tolosa.
Per la diocèsi de Tolosa, le desmembrament se faguèt en dos tempses :

en 1295, la diocèsi de Pàmias foguèt creada a partir de la de Tolosa; en 1317, lo papa desmembrèt tanben aquela diocèsi e erigiguèt la diocèsi de Mirapeis^[3], la de Rius^[4] e la de Sant Pàpol ^[5];
en 1317, lo papa Joan XXII desmembrèt encara la diocèsi de Tolosa e erigiguèt las diocèsis de La Vaur^[6], Lombèrs^[7] e de Montalban, aquesta ambe una partida venguda de la diocèsi de Caors, sonque la vila episcopala ^[8].

Es estat sovent considerat qu'un dels motius d'aquela multiplicacion de las diocèsis foguèt la rapacitat plan coneguda de Joan XXII e mai que mai sa volontat de recompensar de clients en lor autrejant la mitra episcopala, mes la refòrma èra pas irracionala ^[9].
Per compensacion, la diocèsi de Tolosa foguèt anauçada al reng d'archidiocèsi metropolitana en 1317 ^[1].

L'Edat Contemporanèa

A la revolucion, l'archidiocèsi de Tolosa foguèt conservada e agrandida. En mai de la totalitat de la Nauta Garona, recebèt una partida de la diocèsi de Montalban e, pr'amor de la supression de las diocèsis de Pàmias, Mirapeis e de Coserans, son territòri s'espandissiá tanben sus l'Arièja. Aquela situacion foguèt acceptada pel papa Piu VII a la seguida del Concordat de 1801 per la bulla Qui Christi Domini del 29 de novembre de 1801 ^[10]. Çaquelà, après la creacion del departament de Tarn e Garona per Napoleon, la diocèsi de Montalban (correspondent a aquel departament) e la de Pàmias (le departament d'Arièja, levat le canton de Quergut foguèron restablidas lo 6 d'octobre de 1822 per la bulla Paternae charitatis ^[11]. Per consequent, l'archidiocèsi de Tolosa demorèt limitada al departament de Nauta Garona.
Per la bulla Paternae caritatis del 6 d'octobre de 1822, l'arquevesque de Tolosa foguèt autorizat a relevar lo títol d'arquevesque de Narbona; çaquelà, le 14 de junh de 2006, le títol de la residéncia suprimida de Narbona foguèt transferida a la diocèsi de Carcassona que prenguèt son nom actual de [[diocèsi de Carcassona e Narbona. Dempuèi 1935, los títols de las diocèsis suprimidas de Rius e de Comenge son relevats per l'archidiocèsi de Tolosa : Archidioecesis Tolosana (–Convenarum–Rivensis).
Per un decret del 8 de decembre de 2002, per tal d'associar las províncias eclesiasticas ambe las realitats regionalas, la Congregacion pels avesques faguèt correspondre la província eclesiastica de Tolosa a la region de Miègjorn-Pirenèus. L'archidiocèsi de Tolosa a donc per sufragantas las archidiocèsis d'Albi e d'Aush (que gardan lor títol onorific) e las diocèsis de Caors, Montalban, Pàmias, Rodés e Tarba e Lorda.

Catedralas e basilicas

La catedrala Sent Estève de Tolosa es la catedrala de la diocèsi.
I a autras doás catedralas dins le departament e donc dins la diocèsi : la catedrala Nòstra Dòna de Sent Bertran de Comenge e la catedrala de la Nativitat de Maria de Rius (Volvèstre) : son las de diocèsis desparegudas, la diocèsi de Comenge e la de Rius.
I a tanben quatre basilicas menoras : la Basilica Sant Sarnin e la Daurada a Tolosa, la basilica Senta Germana a Pibrac e la basilica Sent Just de Vathcrabèra.