Lengònha

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi Langònha)
Vila d'Occitània
Lengònha
Langogne
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La plaça dels Monges a Lengònha.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 43′ 40″ N, 3° 51′ 21″ E
Superfícia 31,37 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
1 097 m
920 m
886 m
Geografia politica
País Gavaudan ( Lengadòc)
Estat Bandièra de França França
Region
76
Occitània , ancianament de Lengadòc-Rosselhon
Departament
48
Losera Armas deu Departament de Losera
Arrondiment
482
Arrondiment de Mende
Canton
4810
Lengònha (chapluòc, puèi burèu centralizator)
Intercom
200006930
Comunautat de comunes del Naut Alièr SIREN 200 006 930 (residéncia)
Cònsol Guy Malaval
(2014-2020)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
2 886 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

3 079 ab.
Densitat 93,85 ab./km²
Autras informacions
Gentilici lengònès, lengònesa
Còde postal 48300
Còde INSEE 48080

Lengònha[1][2] [leŋ'gwɔɲɔ] (Langogne en francés) es una comuna de Gevaudan a la termièra de Velai e Vivarés, situada dins lo departament de Losera e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.

Èra la pòrta del "comtat de Gavaudan".

Geografia[modificar | Modificar lo còdi]

La comuna es situada al nòrd èst de Losera e de Gavaudan. Langoiron, un riu que davala de Mercoira, un bòsc al sud, passa per la vila e se geta dins Alièr al nòrd de la comuna. Alièr es lo limit amb Vivarés. Es enrodada de montanhas : Marjarida, Mont Milan, volcan de Bonjorn. Es a un altitud enauçada (900 m), mès parada dels vents, amai foguèsse pas luènh de l'airal mediteranèu (60 km per rota per anar als Vans).

Èra sobre l'antic chamin de Regordana, que dempuèi l'auba de l'umanitat bota en relacion pòbles de Mediterranèa e los del reirepaís. Èra un vector important de romanizacion dels pòbles celtics e d'espandiment de la lenga latina.

La rota nacionala 88 (Lion-Tolosa) passa per Lengònha.

Comunas a l'entorn.

Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]

Lo nom ven del Gallés/celtic.

La prononciacion, relevada a relevada a Ròcla e a Sant Flor de Mercoira es [len'gwɔɲɔ].[3],[4]

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Antiquitat  : lo mont Milan (amont de la vila) èra un oppidum roman. Medalhas e monadas romanas i fogueron trobadas.

Nauta Edat Mejana : lo país fai partida de la Vigariá de Miliac, una de las uèit vigariás gavaudanesas.

998 :fondacion de la vila per los monges del Monestier.

1336 : la fièira de Sant Geli es instituïda. Lengònha es una granda plaça comerciala e un important centre de telariá. Lengònha es sobre lo chamin de Regordana, un de los pus grands axis de communicacion occitan de l'edat majana vers la Mediterranèa (que arribava al pòrt de Sant Geli).

1568 : la tropa uganauda del capitani Mèrle venguda d' Usès pilha e destrusís la vila

1754 : lo contrabandièr Lois Mandrin es a Lengònha

1764 : las tropas de "dragons" estationan a Lengònha per tracar la Bèstia de Gavaudan. La primièira ataca de la "bèstia" foguèt sobre una vachineira prèp de la vila. La dròlla foguèt pas plagada.

1870 : la "linha" París-Nimes (qu'es vengut "lo Cevenòl") es dubèrta. Desvelopament de l'industria (de la carn) e del torisme. Lengònha es la gara ont las locomotivas repausan apuèi la passada de las Cevenas.

1944 : la vila es liberada per la "Premièira DB"

Annadas setanta dètz : movement contra lo bastison de la paissièra de Naussac. Aqueste movement iniciat per los paisans de Naussac foguèt ajudat per qualques grops ecologistas e occitanistas. Manifestacion e acampada a Lengònha los 7 e 8 d'agost de 1976 amb los del Larzac e qualques figuras de l'occitanisme. L'eslogan èra "Gardarem Naussac: la Losera viurá" .

Administracion[modificar | Modificar lo còdi]

Lista dels cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
2020   Marc Oziòl PS  
2008 2020 Guy Malaval PS  
2005 2008 Madeleine Romeuf UMP, puèi Novèl Centre  
1995 2005 Robert Surjous UDF-PR, puèi UDF-DL, puèi RPR puèi UMP conselhièr general (1992-2004)
1989 1995 Georges Brunel PS  
1983 1989 René Aurand RPR  
1977 1983 Georges Brunel PS  
1959 1977 Félix Viallet RPF puèi RS puèi UNR puèi UDR abat, conselhièr general (1949-1967), deputat (1956-1962)
  1959      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • A la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna, qu'èra chapluòc del canton de Lengònha, i demorèt e ne venguèt lo burèu centralizator.

Demografia[modificar | Modificar lo còdi]

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 2944, totala: 3156

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
2 744 - -

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 3 611 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 3 919 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
4 184



Cercar
3 095
3 071
3 115
3 129
3 310
2009 2010
3 060
3 277
3 014
3 235
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


  • 2016 : 2886

Luòcs e monuments[modificar | Modificar lo còdi]

Lo mercat cobèrt (la hala) : un dels pus polits d' Occitània. Bastit en 1743. Monument istòric.Testimòni d'un temps ont los mercadièrs dels país "nauts" (Gavaudan, Vivarés, Velai) e "bas" (Provença, Lengadòc) negociavan lana, cuer, fromatges, vins, òli,....

La gleisa de St-Gervais-St Protais : romanic (Sègle XII). Foguèt sobre la primièira lista dels monuments istorics (1840).

Charrèira nauta : foguet de segur una via celtica. Fòrça ostaus dels sègle XVII e XVIII.

Lo pònt vièlh : sobre lo riu Langoiron, un "cagaire" i es escultat (Edat mejana).

La "charrèira nauta".

Personalitats ligadas amb la comuna[modificar | Modificar lo còdi]

  • Pèire Victor Galtièr nasquèt a Lengònha en 1846 : veterinari, professor de patologia animala a Lion. Sa candidatura per lo prèmi Nobel de medecina foguèt prepausada per sas recèrcas sobre lo vaccin contra la ràbia. Lo prèmi i foguèt pas atribuit que moriguèt l'annada del recebement (1908).
  • Robert Louis Stevenson : Son Viatge amb un ase per las Cevenas passava per Lengònha. L'escrivan arribèt sobre lo pònt d'Alièr lo 23 de Setembre de 1878. I encontrèt una vachineira. Curiosament, escriguèt pas res sobre la ciutat, amai foguèsse la pus importanta de sa chaminada.. Los especialistas de son òbra pensan qu'èra malaut.

Veire tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

  1. Toponims occitans de Losera
  2. Diccionari Ortografic, Gramatical e Morfologic del'Occitan de J. UBAUD Editions TRABUCAIRE, avril 2011
  3. Enquèsta Sivadon setembre 2019
  4. Lissandre Varena. Comentari sus https://quentinpeyras.wordpress.com/2022/08/07/quauques-problemas-a-lentorn-de-la-categoria-auvernhat/