Zheng He
Zheng He (1371, Kunming - 1433 ò 1435), nascut Mǎ Sānbǎo (馬 三保, en chinés simplificat: 马 三保) es un amirau, un diplomata e un explorator chinés dau periòde Ming. Nascut dins una familha de Yunnan au servici d'un prince mongòl fidèu ai Yuan, foguèt en 1471 e castrat per venir un eunuc de la cort dau prince Zhu Di. Dispausant ansin d'una educacion avançada, venguèt conselhier de son senhor e participèt dins son camp a la guèrra civila que li permetèt de venir emperaire sota lo nom de Yongle (1402-1424).
Zheng foguèt recompensat per un pòste important au sen dau palais imperiau e encargat de l'organizacion d'una importanta flòta militara dins lo pòrt de Nanquin. De 1405 a 1422, menèt sièis expedicions lòng dei rotas marchandas situadas entre lo Sud-Èst Asiatic e l'Africa Orientala. Gràcias a una politica mesclant establiment de relacions diplomatas e operacions militaras per securizar lei ponchs pus estrategics (Malacca, Ceilan...), permetèt ai Ming d'estendre son influéncia dins tota la mitat nòrd de l'Ocean Indian. Après una pausa durant lo rèine de Hongxi (1424-1425), Zheng He recebèt l'òrdre de realizar un seten viatge durant lo rèine de Xuande (1425-1435).
Pasmens, en despiech dau succès de sa mission, son òbra foguèt rapidament annulada per la politica deis emperaires que succediguèron a Xuande. Obligats de se concentrar sus la defensa dei províncias dau nòrd de l'Empèri qu'èran menaçadas per d'incursions mongòlas, s'interessèron pas ai questions navalas e la flòta creada per Zheng He e Yongle dispareguèt pauc a pauc. En partida oblidadas en China, leis expedicions de Zheng He foguèron tornadas descubrir durant leis ans 1950. Son regularament citadas coma un exemple de la superioritat tecnologica e scientifica chinesa a la fin de l'Edat Mejana.
Biografia[modificar | modificar la font]
Jovença e intrada a la Cort dau prince Zhu Di[modificar | modificar la font]
Zheng He nasquèt, sota lo nom de Ma He, en 1371 dins una familha musulmana de la region de Yunnan. Fasiá partida d'una familha d'aristocratas eissida d'Ajall Shams al-Din Omar (1211-1279) que foguèt governador de Yunnan de 1274 a 1279 durant lo periòde mongòl. Pasmens, a sa naissença, lei Mongòls de la dinastia Yuan èran a perdre lo poder en fàcia dei rebèls menats per lei Ming. En despiech d'una viva resisténcia de part dei Yuan, lei Ming, sostenguts per la populacion chinesa, prenguèron pauc a pauc l'avantatge e conquistèron la màger part dei províncias tradicionalas de l'Empèri Chinés. Dins aquò, aquela avançada foguèt lenta e mai d'una region demorèt lòngtemps en defòra dau domeni imperiau.
En 1381, Ma He foguèt capturat per de soudats Ming durant una campanha chinesa en Yunnan per reversar lo prince mongòl Basalawarmi. Lei combats s'acabèron en 1382 per una victòria dei Ming que laissèron una importanta garnison dins la region. Lo paire de Zheng He combateguèt dins lo camp mongòl e foguèt tuat durant la campanha. Amb d'autrei presoniers importants, Ma He foguèt castrat e afectat au servici de l'Ostau de Zhu Di, prince de Yan, que venguèt pus tard l'emperaire Yongle (1402-1424). Lo prince capitèt d'obtenir la fisança de seis eunucs e, tre 1390, He l'acompanhèt dins d'expedicions militaras organizadas sus la frontiera septentrionala de l'Empèri Ming.
L'integracion de Ma He au sen de l'Ostau dau prince li permetèt d'obtenir una educacion avançada dins mai d'una disciplina. Venguèt ansin un conselhier important de Zhu Di, ròtle que gardèt durant la campanha Jingnan (1399-1402) que permetèt au prince de reversar son nebòt e de venir emperaire de China. Après aqueu succès, Ma He foguèt nomat « Grand Director dau Directòri dei servitors dau palais ». Recebèt tanben lo subrenom de « Zheng » per sa participacion decisiva a un combat de 1399 ò de 1402[1].
Rèine de Yongle[modificar | modificar la font]
Nominacion coma amirau[modificar | modificar la font]
Tresen sobeiran de la Dinastia Ming, l'emperaire Yongle reinèt de 1402 a 1424. Es considerat coma un sobeiran major de la dinastia car aprofichèt la prosperitat economica de son periòde per establir un Estat centralizat poderós capable d'empedir tot retorn dei Mongòls. Leis aisses pus coneguts d'aquela politica foguèron lo transferiment de la capitala de Nanquin a Pequin, la restauracion d'una partida de la Granda Muralha, lo renfòrçament dei defensas de la frontiera septentrionala e la mesa en plaça de cambis amb lei reiaumes estrangiers d'Asia[2].
Dins aqueu quadre, Yongle s'interessèt a l'afiermacion de la poissança chinesa lòng dei rotas comercialas utilizadas per lo comèrci de l'Empèri. Ansin, encarguèt Zheng He de preparar d'expedicions maritimas per i establir de relacions diplomaticas e mòstrar la poissança dei Ming. A partir dau pòrt de Nanquin, Zheng He dispausèt donc de mejans importants per organizar una flòta que gropèt per son premier viatge 317 naviris e 28 000 òmes[3]. Segon certanei tèxtes, certanei vaissèus agantèron de talhas impressionantas (fins a 138 m e 9 masts). Dins aquò, aquelei valors son uei consideradas amb prudéncia[4].
Leis expedicions maritimas de 1405-1422[modificar | modificar la font]
De 1405 a 1422, Zheng He dirigiguèt sièis expedicions maritimas d'amplor lòng dei rotas comercialas maritimas situadas entre Insulíndia, dins la mitat de l'Ocean Indian e en Mar Roja. Lo racònte d'aquelei viatges es relativament ben conegut gràcias ai tèxtes laissats per de participants coma l'interprèt Ma Huan que participèt a tres dei sèt expedicions de l'amirau. Lei regions principalas visitadas per la flòta Ming foguèron Champa, leis illas principalas d'Indonesia (Java, Sumatra...), la region dau Destrech de Malacca, Ceilan, lo sud d'Índia, Oman, Iemèn, Somalia e la region de La Mèca. Zheng He establiguèt ges de relacion comerciala amb leis estats d'aquelei regions mai establiguèt de relacions diplomaticas amb lei sobeirans loaus gràcias a de presents. En cambi, obtenguèt d'autrei presents e plusors ambaissadas foguèron mandats en China, çò que renforcèt efectivament lo prestigi e l'influéncia dei Ming.
Pasmens, quand èra necessari, Zheng He esitèt pas d'utilizar la fòrça militara. Ansin, luchèt còntra lei piratas dau Sud-Èst Asiatic, especialament dins la region dau Destrech de Malacca. En 1407, ganhèt una batalha importanta còntra lo pirata Chen Zuyi qu'utilizava la vila de Palembang per atacar leis itineraris marchands passant a l'entorn de Sumatra. Capturats, lo pirata e sei luòctenents foguèron executats a Nanquin. Puei, en 1411-1412, Zheng He ataquèt lo Reiaume de Kotte, situat au sud-oèst de Ceilan, en causa de sa politica ostila a divèrseis aliats regionaus de China. Reversèt lo rèi Alakeshvara e someteguèt la region. Enfin, realizèt diferentei demonstracions de fòrça en Africa Orientala e au sud de la Peninsula Aràbia per redurre l'ostilitat de certanei senhors locaus.
Rèine de Hongxi[modificar | modificar la font]
A partir de 1421, lo prince Zhu Gaochi venguèt regent dau reiaume en causa dei problemas de santat de l'emperaire. Venguèt la mòrt de Yongle, venguèt emperaire sota lo nom de Hongxi. Reinèt brèvament de setembre de 1424 a mai de 1425. Pasmens, maugrat aquela durada febla, aqueu sobeiran capitèt d'impausar de reformas importantas. Entre lei pus importantas, demeniguèt leis impòsts, enebiguèt l'usatge dau papier moneda qu'èra a l'origina de problemas economics grèus, restabliguèt lei foncionaris partisans dau confucianisme que son paire aviá marginalizat e reorganizèt l'administracion. Regardant leis expedicions maritmas de Zheng He, Hongxi ordonèt sa suspension en 1421 en causa de son còst. Après son accession au tròne, leis annulèt totalament tre setembre de 1424. Zheng He foguèt nomat cap dei defensas de Nanquin e sa flòta foguèt integrada ai fòrças cargadas de protegir la vila.
Rèine de Xuande e fin de vida[modificar | modificar la font]
L'emperaire Hongxi foguèt remplaçat per son fiu Xuande que reinèt de 1425 a 1435. Son rèine foguèt marcat per una prosperitat economica importanta que li permetèt de perseguir lei reduccions d'impòsts iniciadas per son paire e la reorganizacion de l'administracion ò de l'armada. Pasmens, sa politica generala èra relativament d'aquela de Yongle e ordonèt una represa deis expedicions navalas. De 1430 a 1433, l'amirau menèt ansin un seten viatge dins lo nòrd de l'Ocean Indian e en Africa de l'Èst. Lei resultats foguèron similars ais operacions precedentas amb lo mandadís de plusors ambaissadas en China de part d'estats locaus, compres La Mèca.
La data precisa dau decès de Zheng He es mau coneguda. Segon certanei versions, moriguèt en 1433 durant lo viatge de retorn de sa flòta. Segon d'autrei tèxtes, auriá tornarmai ocupat lo comandament dei fòrças encargadas de la defensa de Nanquin. Seriá mòrt dins aquela vila en 1435 ont un cenotafi foguèt bastit en son onor. Pasmens, per una rason desconeguda, la localizacion de sa tomba es pas coneguda.
Òbra[modificar | modificar la font]
Leis expedicions de Zheng He permetèron a China d'estendre son esfèra d'influéncia en Insulíndia, au nòrd de l'Ocean Indian, en Africa Orientala e a l'entorn de la Peninsula Aràbia. Conjugat amb la talha, lo modernisme de sa flòta e sei succès còntra lei piratas, aquò donèt a l'Empèri una influéncia sensa precedents sus lo comèrci maritim eurasiatic dau periòde. De mai, lei cartas maritimas chinesas foguèron fòrça melhoradas per lei relevats realizats. En particular, un membre de l'expedicion, Mao Yuanyi, foguèt l'autor de la premiera carta chinesa representant corrèctament lo traçat dei litoraus entre lo Sud-Èst Asiatic e l'Africa Orientala.
Dins aquò, aqueu bilanç foguèt rapidament annulat per l'abandon de la politica maritima de Yongle e de Xuande per sei successors. Lei rasons d'aquela decision foguèron variadas. Lo projècte èra contrari a l'isolacionisme tradicionau dau país e se turtèt donc regularament ai partisans pus conservators dau confucianisme. Lo retorn ofensiu dei Mongòls, que capturèron l'emperaire Zhengtong en 1449, necessitèt tanben de dirigir mai de mejans vers la frontiera nòrd. La flòta militara foguèt donc plus una prioritat e lo conservatisme i remplacèt rapidament l'inovacion amb de consequéncias negativas dins la lucha còntra lei piratas qu'atacavan lei naviris marchands.
Influéncia e posteritat[modificar | modificar la font]
Leis expedicions de Zheng He aguèron una posteritat variabla. Dins mai d'una illa dau Sud-Èst Asiatic, es encara l'objècte d'un culte organizat a l'entorn de temples generalament bastits per lei comunautats chinesas localas. Per lei musulmans, Zheng He es de còps creditat de la difusion de l'islam dins certaneis illas d'Insulíndia. En revènge, en China, sei viatges foguèron en partida oblidats e lei cronicas oficialas son geinadas per lei justificar. La màger part deis informacions conegudas sus aqueleis operacions son ansin eissidas de racòntes redigits per d'oficiers ò d'interprèts.
La « redescubèrta » dei viatges de Zheng He se debanèt dins lo corrent deis ans 1950 gràcias a d'istorians coma John K. Fairbank (1907-1991) ò Joseph Needham (1900-1995) que s'interessèron a l'evolucion dei sciéncias e dei tecnologias dins l'Empèri Chinés. Dempuei aqueu trabalh, la flòta de Zheng He es regularament citada coma un exemple de la superioritat tecnica de la China Medievala a respècte dei país europèus e arabs. Amb la renaissença de la poissança chinesa a la fin dau sègle XX, leis expedicions de Zheng He son tanben vengudas un simbòl politic utilizat per lo poder chinés per afiermar lo caractèr pacific de son imperialisme.
Annèxas[modificar | modificar la font]
Liames intèrnes[modificar | modificar la font]
Bibliografia[modificar | modificar la font]
- (en) Edward L. Dreyer, Zheng He : China and the oceans in the early Ming dynasty, 1405-1433, Pearson Longman, 2007.
Nòtas e referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ Lei batalhas citadas son la defensa d'una sèrva d'aiga durant un sètge de Beiping per l'armada imperiala en 1399 ò una accion aguent permés la presa de Nanquin, la capitala imperiala, en 1402.
- ↑ Aquela dubertura de l'Empèri vers lo rèsta dau mond èra un eiretatge du periòde mongòl qu'aviá permés ai Chinés de prendre consciéncia de l'importància e de la complexitat dei regions eurasiaticas.
- ↑ Poguèt tanben crear un centre d'estudis lingüistics a Nanquin per dispausar de traductors.
- ↑ Leis istorians an doas rasons principalas per se maufisar d'aquelei chifras. La premiera es la quantitat de fusta necessària a de naviris d'una tala talha. Auriá normalament degut laissar de traças dins leis archius administratius chinés (existéncia de seuvas, copas deis aubres, logistica de transpòrt...). Òr, aquelei documents mencionan pas de trabalhs importants dins aqueu domeni. D'autra part, lei joncs chinés an una estructura intèrna que limita sa longor per melhorar sa flotabilitat. Ansin, maugrat l'avança tecnologica de la China Medievala a respècte d'Euròpa, es susprenent de trobar de naviris d'aqueu tipe amb de longors superioras ai naviris de vapor europèus dau sègle XIX.