Topazi

Seleccion de talh del topazi

Lo topazi es una espècia de mineral, qu'aperten al grop dels silicats, compausat per idroxofluorosilicat de alumini e que cristalliza dins lo sistèma ortormbic. Se tròba en cristals complèxes de talh prismatic, transparents a translucids, que pòdon èsser incolors mas tanben amb de tonalitats de rosadas, rogencas e blavencas.

Etimologia

Lo nom "topazi" ven del latin topazus, e aquel, del grèc Τοπάζιος (Τοpáziοs) o Τοπάζιον (Τοpáziοn), de Τοπαζος, l'ancian nom de l'Isla de Sant Joan, dins la Mar Roja, qu'èra malaisida de trobar e que s'espeitava un mineral de color jauna (benlèu olivina jaunenca). Lo topazi coma mineral se coneguèt pas qu'après l'èra classica. Plini diguèt que Topazos èra una isla legendària de la Mar Roja e que lo topazi (mineral) s'espeitava alà. Alternativament, lo mot topazi es ligat al tèrme sanscrit तपस् (Tapas) que significa calor o fuòc.

Classificacion

Segon lo classificacion de Nickel-Strunz, lo topazi aperten a 9.AF.35: "Silicats nesosilicats amb anions addicionals; cations en coordinacion 4, 5 e o 6" amb los minerals seguent: sillimanita, andalusita, kanonaïta, cianita, mullita, krieselita, boromullita, yoderita, magnesioetaurolita, estaurolita, zincoestaurolita, norbergita, alleghanyita, chondrodita, reinhardbraunsita, kumtyubeïta, hidroxilchondrodita, humita, manganhumita, clinohumita, onolita, hidroxiclinohumita, leucophoenicita, ribbeïta, jerrygibbsita, franciscanita, örebroita, welinita, ellenbergerita, cloritoide, magnesiocloritoide, ottrélita, poldervaartita e olmiita. Segon lo classificacion de Dana lo topazi es un nesosilicat classificat dins lo grop 52.3.1.1: nesosilicats amb de grops insulars de SiO₄ e O,OH,F,H₂O.

Proprietats

Proprietats quimicas

Sa formula quimica es Al₂SiO₄(F,OH)₂. Los elements que se tròban dins son estructura son l"alumini, lo silici, l'oxigèn, lo fluor e l'idrogèn.<meta /> Un maxim de 30% del fluor pòt èsser substituit per OH dins lo topazis naturals, pasmens dins unes cases se descriu de topazis amb OH dominant (Unnamed OH-analogue Topaz). Dins d'estudis posteriors se podèt sintetisar de topazi amb OH dominant. D'autres autors prepausan tanben la formula Al₂SiO₄F₂ pel topazi, que, prenent en compte las substitucions que se produsisson entre fluor e OH demòra coma Al₂SiO₄F_2-xOH_x. D'autres autors defendon que la substitucion entre F e Oh es limitada per l'evitament entre dos protons, e prepausan que lo maxim teoric pel taus OH/(OH + F) es de 0,5.

Varietats

Se descriguèt tres varietats principalas de topazi. Lo topazi imperial èra una varietat de color iranja o jaune daurat amb dicroïsme roge; a l'ora d'ara la definicion s'espandiguèt fins comprene de topazis amb de coloracions ròsas, rojas, espic e "persèc", mas s'exclutz normalament lo jaune e lo marron. Se nomena a causa la exclusivitat del tsar suls topazis rosats quand èran descobèrts en Russia. Una autra varietat son los diamants de Killiecrankie, que se tròban près de Killiecrankie, dins l'Isla de Flinders, Tasmania. Los primièrs especimènsn foguèron venduts a Euròpa coma de diamants fins a 1800. Lo nom es encara en vigor, e la localitat es encara coneguda per la cerca de topazis. Fin finala, la pyknita, es una varietat de topazi de gran fin amb de coloracions que van dempuèi lo blanc al jaune citron. Dins aquel cas, lo topazi se presentar en agregats denses de cristals prismatics.

Color

Lo topazi es un mineral allocromatic; es a dire, que la color que presenta se dona per las impuretats, elements o decas dins lo malhum cristallin. Lo topazi tipic presenta una coloracion de vin roje, jaune, gris clar, irange regenc o blau castanh. Tanben existisson de topazis de color blanc, verd clar, blau, daurat, rosa, jaune rojenc o opacs. La presència de cròme dins l'estructura genera sovent de colors rosadas, rojencas o lilas. D'imperfeccions a nivèl atomic de l'estructura cristallina pòden donar de coloracions jaunas, marrons o blavas.

Jaces

Se tròba mai sovent en forma de cristals prismatics butats dins de vuègs ligats a la ròca maire. De mai, existís una varianta massiva o granuloa. Sovent, se tròba acompanhat de berilli, tormalina e apatita en ròcas acidas magmaticas coma las permatitas. Se tròba tanben en gneiss. Lo topazi es fòrça semblable a un mineral mai rare nomenat danburita.

Unes jaces mai importants se tròban al Brasil, Republica Chèca, Saxònia, Norvègia, Suècia, Japon, Mexic, Sri Lanka, Birmania, Pakistan e als Estats Units d'America.