Pompièr

Un pompièr (var. -èir, -èr, -ier) es una persona preparada a combatre los incendis e porgir una gama de secors de diferentas naturas (aigadas, accidents, salvament, secors e assisténcia a las personas, etc). Sa mission màger es de protegir las personas, los bens e l'environament.

Etimologia

Utilizacion d'una pompa d'incendi al sègle XVII.

Lo tèrme « pompièr » designa d'en primièr lo mecanician especializat dins lo fonctionament de las pompas^[1].

Lo pompièr designa en seguida la persona prepausada per l'extinccion dels fuòc, escafant son sens primièr.

L'expression « soldat del fuòc » consacra lo ròtle de luta contra los incendis; se vei dins los mots fireman (anglés: « òme del fuòc »), firefighter (anglés: « combatent del fuòc ») e Feuerwehr (alemand: « defensa (contra lo) fuòc »).

Pasmens, la partida de la luta contre l'incendi dins las activitats dels pompièrs modèrnes es en regression, en rason de la melhoracion de las nòrmas de construccion, dels reglaments de seguretat et de la sensibilizacion de las populacions, per ocupar per exmple en França pas mai que 15 % des intervencions.

Istòria

Antiquitat

L'istòria de la luta organizada contra los incendis comença al temps de l'Egipte e de la Grècia ancianas, ont de gardas e rondas de nuèch se realizavan e ont de pompas manualas aurián estat utilizadas per atudar d'incendis. Mas, aqueles ensags èran pro limitats al comparars amb las grandas organizacions que se desvelopèron mai tard a Roma e dins d'autras vilas. La primièra brigada de pompièrs romans (los Vigiles urbani) foguèt fondada amb per mission de combatre lo fuòcs amb de ferrats e de pompas per portar l'aiga, mas tanben d'aisinas coma los siphonnes (pompas perfeccionadas per Ctesibios vèrs -130, aujòls de la pompa de braces) fins a de catapultas permetent de destruire los ostal abans l'arribada de las flamas per conténer lo fogal de l'incendi. Las còlas urbanas jos l'emperaire August son encargats de la prevencion e de la vigiléncia.

Roma patiguèt de fòrça incendis plan grands, coma aquel del Circus Maximus lo 9 de julhet de 64 e destruguèt los dos terces de la vila de Roma. Lo pòble que cercava un responsable per aquel desastre acusèt l'emperaire Neron qu'èra sospechat de voler imortalizar son tornanr nomenar Rome Neropolis. Aquel rebutèt fin finala la responsabilitat susuna pichona comunautat orientala, los crestians.

Se pòt mencionar la descobèrta d'una pompa idraulica amb piston de fusta a Periguers, e la mencion frequenta d'artisans amassat en collègi, nomenat centonarii, qu'èran o de fabricants de tela, o quei participavan a l'extinccion dels fuòcs amb aquelas. (Niça, Vaison, Lion etc)

Edat Mejana e temps modèrnes

Veicul de luta contra los incendis dins los ans 1670.

En Euròpa, la luta contra l'incendi èra a la cargada dels quita abitants o de còrs non especializats (monges e religioses puèi artisans e mercands e fin finala una corporacion del bastit), Clotari II fasent un edicte al sègle VI reglamentat lo servici dels gardas de nuèch, Carlesmanhe creant un servici obligatòri de velhaires de nuèch, multant aqueles qu'o complissavan pas.

Una ciutat de granda talha que coneguèt un tal besonh d'organizacion per lutar contra los incendis es la vila de Londres, que coneguèr de grands incendis en 798, 982 e 989 e lo grand incendi de Londres de 1666. Aquel incendi, que comencèt dins la boutica d'un fornièr brutlèt una suprfícia de gaireben 5 km² de la vila, fasent detz mila personas sens abitacions.

Las primièras marga d'incendis foguèron realizadas per l'inventor neerlandés Jan Van der Heiden en 1672. Èran fabricats de cuer sople e ligats cada 15 mètres amb de racòds de laton. La longor e los racòrds son a la basa de nòrmas d'uèi.

Mentretant, als Estats Units d'America, la vila de Jamestown, en Virgínia, foguèt complètament destruida per un incendi en genièr de 1608. Un sistèma de « vigilis » d'incendis s'organizèt dins la vila de Nòva York en 1648. Los vigilis aviá per mission de patrolhar per la vila en inspectant las chiminèas dels bastits. Los toern de garda èran realizats per uièt personas, que desrevelhavan lo abitants per combatre l'incendi, se cal amb de simples ferrats d'aiga. A Boston, los importants incendis que se debanèron en 1653 e 1676 incitèron la vila a prene d'importantas mesuras per lutar contra los incendis.

A la fin del sègle XVII apareis la pompa de braces ipomibila o tirat per de pompièrs, los abitants devent organizar una cadena umana per provesir la pompa dempuèi un punt d'aiga (riu, font, potz).

Revolucion industriala

La pompa d'incendie foguèt desvolopada per le londonian Richard Newsham en 1725. Menadas amb de carris fins al luòc de l'incendi, aquelas pompas manualas èran servidas per d'equipas d'òmes e podent liurar fins a 12 litres d'aiga per segonda e aquò fins a una nautor de 40 mètres.

Benjamin Franklin creèt en 1736 a Filadèlfia la Union Fire Company, primièra companhia de volontaris en America. I aguèt pas de pompièrs salariats a plen temps en America abans los ans 1850. Quitament après la formacion de companhias de pompièrs professionals als EUA, los problèmas de desaccòrdis e de mestresa de la reparticion dels territòris demraan encara. De combats existissián couramment entre las companias de pompièrs correspondentas, per aver lo drech de combatre lo fuòc e, tanben, d'obtener l'argent qu'èra donat a la companhia qu'aviá combatut l'incendi.

Après l'incendi de l'ambassada d'Àustria a París de 1810^[3], Napoleon Ièr creèt lo primièr còrs professional de pompièrs. Organiza los pompièrs de París jos la forma d'un còrs militar pel decret del 18 de setembre de 1811.

Al Reialme-Unit, la primièra companhia organizada de pompièrs fuguèt creada a Edimborg, Escòcia^[4], pendent la fondacion dels establiments Edinburgh Fire Engine Establishment en 1824 per James Braidwood. Londres seguís en 1832 amb los establiments London Fire Engine Establishment.

Lo primièr camion de vapor ipomobil pel combat contra l'incendi foguèt inventat en 1829, mas foguèt pas acceptat dins la luta contre los incendis aban l'an 1860, puèi foguèt encora obliat pendent dos ans mai. Las pompas d'incendi de motor de combustion intèrne arribèron en 1907. Bastidas als EUA, nenan al declin e despareisson dels motors de vapor vèrs 1925.

Epòca actuala

Ara, lo combat contra lo fuòc demora l'atribucion dels pompièrs, que sián militars, professionals, volontaris o emplegats per de societats privadas. Sovent, los servicis del fuòc dels sectors rurals o de fèble densitat de populacion se compausan de volontaris alara que los pompièrs professionals son dans las vilas e sectors urbans.

Missions

Los pompièrs realizan diferents tipes de missions que la mai coneguda demora la luta contra l'incendi (mas que representa sonque 8% de las intervencions en França). Se pòt far la lista seguenta de missions realizant pels pompièrs, que pòdon variar segon los païses:

L'ajuda medicala urgenta
La luta contra los incendis
Los salvaments d'èssers umans e d'animals
Las intervencions per catastròfas naturalas (inondacions, tempèstas…)
Los diferents tipes de pollucions urgentas e dangierosas
La prevencion en matèria d'incendi o d'accidents
Lo desencombrament de la via publica après un sinistre o un accident

Organizacion

Los servicis des pompièrs sont disponibles 24 oras sus 24, 7 jorns sus 7. Los òmes del fuòc servisson lor material dins de casèrnas. Aquelas se compausan o de professionals, o de volontaris, o ambedos. Pòdon èsser abitadas o non pels agents.

Ierarquia

Dins de païses los grades se pòrtan tanben sul casco, coma aquel d'un capitani, en Belgica.

Los pompièrs adoptèron lo sistèma de grades, sovent al biais militar amb òmes del reng, sosoficièrs e oficièrs.