Vejatz lo contengut

Ipocrates

Modificar los ligams
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
bust de Peter Paul Rubens, 1638

Ipocrates de Kos o Ipocrates de Còs (en grèc : Ἱπποκράτης) èra un mètge de la Grècia antica del sègle de Pericles. Es considerat coma una personatge del mai important de l'istòria de la medecina, se dich d'aquel qu'es lo paire de la medecina[1][2][3] a causa de lors contribucions durablas a aquel art e coma fundadors de l'escòla que pòrta son nom. Aquela escòla intellectuala revolucionèt la medecina de la Grècia antica, l'establissent coma una disciplina separada dels autres camps amb que èra associada tradicionalament (subretot amb la teürgia e la filosofia), per que venga una vertadièra profession.[4][5]

Malgrat lo succès dels autors del corpus ipocratic, es dificil de destriar çò dels practicants de la medecina ipocratica e de las accions d'Ipòcrates el meteis; de fach, se sap fòrça pauc sus la pensada d'Ipocrates, sus çò qu'escriguèt o faguèt vertadierament. Pasmens Ipòcrates es representat sovent coma l'epitòm del mètge antic. Concretament, se li atribuís un gran progrès dins l'estudi sistematic de la medicina clinica, reüinssent las coneissenças medicalas d'escòlas precedentas, e sometent la practica dels mètges al jurament d'Ipocrates e d'autres òbras.[6][7]

Biografia

[modificar | Modificar lo còdi]
Asclepieion a Kos

Los istorians son d'acòrdi per dire qu'Ipocrates nasquèt a l'entorn de l'an 460 AbC dins l'illa grèga de Kos (Còs), e que venguèt un celèbre mètge e professor de medecina. Las autras donadas biograficas sus el son plan segur incorrèctas.[8] Soran d'Efès, un ginecològ grèc del sègle II, mai de cinc sègles aprép sa mòrt,[9] foguèt lo primièr biograf d'Ipocrates e es la font d'una granda partida de las donadas sus el, coma per exemple la data de sa naissença.[10] Tamben se pòt trobar d'informacion sus el dins los escriches d'Aristòtel, (s. IV AbC), de Suidas (~s. X) e a les obres de Joan Tzetzès (s. XII).[11][12]

Soran escriguèt que lo paire d'Ipocrates èra Eraclides Escolapi, tanben mètge; la maire èra Praxitela, filha de Tizane. Los dos filhs d'Ipocrates, Tessal e Dracon, e son gendre, Polibi, èran sos disciples. Segons Galen, un mètge posterior, Polibi èra l'autentic successor d'Ipocrates, pasmens que Tessal e Dracon aguèron cadun un filh nomenat Ipocrates.[13][14]

Segon Soran, Ipocrates aprenguèt la medicina del paire e del grand, e estudièt d'autres matèrias amb Democrit e Gorgias. Ipocrates estudièt plan segur a l'asclepieion de Kos, e rebèt de leçons del mètge tracian Erodic de Selimbria. La sola mencion contemporanèa d'Ipocrates es lo dialòg de Platon Protagoras, que lo filosòf descriu coma "Ipocrates de Còs, l'Asclepiada".[15][16] Ipocrates ensenhèt e practiquèt la medecina pendent tota sa vida, viatjant pel mens fins a Tessàlia, Tràcia e per la mar de Marmara.[17] Benlèu moriguèt a Larissa a 83 o 90 ans, encara que segon qualques autres fonts atenguèt mai de 100 ans; i a diferents recits sus sa mòrt.[18]

Teoria hipocràtica

[modificar | Modificar lo còdi]
«Es pas, doncas, nimai divina nimai mai sagrada que las autras malautiás, mas qu'a una causa naturala que l'origina, coma d'autras malautiás. Los òmes considèran lor natura e causa coma divinas per ignorància e estopor...»Sus la malautiá sagrada[19]

Ipocrates es considerat lo primièr mètge que rebutèt las supersticions, legendas e cresenças, manifestacions de las fòrças subrenaturals o divinas coma causa de las malautiás. Los disciples de Pitagores lo consideravan coma l'òme qu'unís la filosofia e la medecina.[20] Destria la disciplina de la medecina de la religion, cresent e argumentant que la malautiá èra pas un castig infligit pels dieus, mas la consequéncia de factors ambientals, la dièta e els abituds de vida. De fach, i a pas de mencion a cap de malautiá mistica dins tot lo Corpus ipocratic. Encara que, Ipocrates trebalhava amb fòrça conviccions basadas sus çò que uèi se sap èsser una anatomia e una fisiologia incorrèctas, coma per exemple la teoria dels quatre umors.[21][22][23]

Las escòlas de medecina de la Grècia antica èran divididas sus cossí tractar las malautiás. D'una costat, l'escòla cnidiana se concentrava sul diagnostic. La medecina de l'epoca d'Ipocrates sabiá gaireben res de l'anatomia e la fisiologia umanas, a causa del tabó grèc qu'enebissiá la disseccion d'umans. Alara, l'escòla cnidiana capitava pas a se determinar quand una malautiá provocava fòrça ensems de símptòmas diferents.[24] D'un autre costat, l'escòla ipocratica aguèt mai de succés en aplicant de diagnostics generals e de tractaments passius. Se concentrava dins la cura del pacient e lo pronostic, pas sul diagnostic. Èra capable de tractar de malautiás de biais eficaç e permetèt un grans desvolopament de la practica clinica.[25][26]

La medecina ipocratica e sa filosofia s'alunhan pro de la medecina actuala, perque lo mètge cèrca un diagnostic especific e un tractament especialitzat, coma lo promoviá l'escòla cnidiana. Aquel cambi dins la pensada medicala dempuèi lo temps d'ipocrates provoquèt de criticas vivas tot lo long dels darrièrs dos millennis, es la passivitat del tractament ipocratic qu'es subretot l'objècte de las criticas; per exemple, lo mètge francés M. S. Houdart se referís al tractament ipocratic coma "una meditacion sus la mòrt".[27]

Teoria dels quatre umors e Crisi

[modificar | Modificar lo còdi]
Article detalhat: Teoria dels quatre umors.

L'escòla ipocratica sostengava que la malautiá èra lo resultat d'un desequilibri dins lo còs de las quatre umors, de fluids que en bona santat se trobavan naturalament en proporcion eguala.[28] Quand las quatre umors (la sang, la bila negra, la bila jauna e la flèuma) son desequilibradas ("discrasia", o mala mescla), l'individá ven malaut e lo demorava fins a que se recuperava l'equilibri. La terapia ipocratica se concentrava a restaurar aquel equilibri: per exemple, es creia que prene citrons èra benefic quand aviá un excès de flèuma.[29]

Un autre concèpte important de la medecina ipocratica es aquel de crisi, un moment pendent la malautiá que o ben la malautiá començava a triomfar e lo pacient sucombava a la mòrt, o ben passava tot lo contrari, e los processes naturals permetavan la garison del pacient. Després d'una crisi es podia produir una recaiguda, e aprèp una nòva crisi decisiva. Segon aquela doctrina, las crisis avián tendencia a se produire en jorns critics, que se pensava èsser un temps fixe aprèp aver de contractat la malautiá. Se la crisi se produsiá alunhat d'un jorn critic, se podava esperar un recabús. Galen pensava qu'aquela idèa comencèt amb Ipòcrates, alara qu'es possible qu'èra davancièra.[30]

Dessenh d'un banc d'Ipocrates, d'una edicion bizantina del sègle II ApC de l'òbra de Galen.

La medecina ipocratica èra umil e passiva. L'apròcha terapeutica se basava sul poder curatiu de la natura (vis medicatrix naturae en latin). Segon aquela doctrina, lo còs conten en se lo poder de tornar a equilibrar las quatre umors e se guerir a d'esperel.[31] La terapia ipocratica se concentrava simplament a facilitar aquel processús natural. Per çò far, Ipocrates pensava que lo repaus e l'immobilizacion èran d'una granda importància.[32] En general, la medecina ipocratica era fòrça doça amb lo pacient; lo tractament èra suau e soslinhava l'importància de mantenir lo client pròre e esteril. Per exemple, alara que s'utilizava d'aiga pura o vin per les ferides, un tractament sec seriá estat preferible. De còps qu'i a utilizava de liniments balsamics.[33]

Ipocrates èra contra administrar de drògas e prene un tractament especializat que se poiriá revelar marrit; alara, un diagnostic generalizat èra seguit per una terapia generalizada.[34][35] Pasmens, dins ocasions precisas utilizava de drògas poderosas.[36] Aquel apròcha passiva aviá fòrça succés a l'ora de tractar de malautiás simplas, coma los òsses trencats, que demanda una traccion per estirar lo sistema esqueletic e aleugir la pression de la zona damatjada. S'utilizava lo banc d'Ipocrates e d'autres maquinas amb aquelas fins.

Un dels punts fòrts de la medecina ipocratica es l'importància que se donava al pronostic. Als temps d' Ipocrates, la terapia medecinala èra pro imatura, e sovent lo melhor que podava far lo mètges èra d'evaluar una malautiá e de'n deduire lo cors mai probable, se basant sus las informacions reculhidas dins l'anamnèsi.[37][38]Garrison 1966p=97</ref>

Professionalisme

[modificar | Modificar lo còdi]
Una seria d'aisinas cirurgicalas de la Grècia antica. A l'esquèrra i a un trepan e a la drecha un ensems d'escalpèls. La medecina ipocratica fasiá un bon usatge d'aquelas aisinas.[39]

La medecina ipocratica se carcteriza per son estricte professionalisme, la disciplina e la practica rigorosa.[40] L'òbra ipocratica Sul mètge recomanda que los mètges totjorn sián plan polits, onestes, suaus, comprensius e serioses. Lo mètge ipocratic donava una atencion especiala totes los aspèctes de sa practica: seguissiá de precèptes detalhats per «l'esclairatge, lo personal, los instruments, lo posicionament del pacient e las tecnicas de bendatge e cicatrizacion» dins l'antiga sala d'operacions.[41] Encara, se copava las onglas a una longor precisa.[42]

L'escòla ipocratica donava importància a las doctrinas clinicas de l'observacion e documentacion. Aquelas doctrinas indictan que los mètges an de registrar sas descobèrtas e metòdes medicinals de biais fòrça clar e objectiu, de mena qu'aqueles registres pòscan èsser transmeses e èsser utilizats per d'autres mètges.[43] Ipocrates notava regularament e precisamant fòrça simptòmas, i encluissent la complexion, lo pols, la fèbre, la dolor, los movements e l'excrecion.[44] Se ditz que la presa del pols dels pacients pendent que s'escotava l'istòria del cas servissiá a saber se lo pacient mentissiá.[45] Ipocrates espandissiá las observacions clinicas a l'istòria familhara e l'ambient.[46] Garrison fa remarcar que la medecina deu a Ipocrates l'art de l'inspeccion e l'observacion clinicas.[47] Per aquò, seriá mai corrècte de lo nomenar "Paire de la Medecina Clinica".[48]

Dietetica

[modificar | Modificar lo còdi]

Ipocrates dubriguèt lo camin de la dietetica, promòuent la consumacion de legums e fruches.

A l'epòca, la dietetica se basava en quatre idèas simples:

  • la digestion es una coseson dels aliments
  • es preferible de menjar d'aliments cuèches per facilitat la digestion
  • lo còs es compausat d'elements, umors que determinan lo temperament
  • es recomanable de menjar d'aliments equilibrats, es a dire, aliments que correspondon al temperament de l'individú

Dins la dietètica ipocratica, los aliments se classificavan en funcion de sa correspondéncia amb un o autre dels quatre elements: l'aiga, la tèrra, l'aire e lo fuòc, que correspondon a quatre temperaments definits per la teoria de la umors: limfatic, melancolic, sanguin e coleric.[49] Cada aliment èra classificat segon sas qualitats, que s'esclonan en quatre gras entre dos axes principals caud-freg e sec-humid (o, segondariament, en axes dolç-amar e cru-cuèch). Aquelas qualitats influisson de mena que l'aliment se transfòrma dins lo còs e la qualitat e la consisténcia de las humors produchas per l'organisme. La calor de la digestion transfòrma los aliments en linfa, que, a son torn, se transfòrma en umors o agís sus la qualitat e l'equilibri de las umors presentas. Per conservar la bona santat dins lo temps, cal tenir una dièta equilibrada. Atal, los mètges que se basavan sus la tradicion ipocratica recomanadavan a sos pacients de consumir d'aliments que correspondon amb son temperament, per corregir l'desequilibri de las umors predominantas a cada temperament.[50] Atal doncas, lo vin roge (caud e sec) e la carn (cauda e seca) son recomanadas a las gents grandas, los flematics e los melancolics, de natura freja. En cambi, lo peis fresc (freg e umid) e los fruches o legums (freges e umids) convenon mai als colerics e optimistas, e tanben als joves, de temperament caud.

L'alimentacion tanben a de variar segon lo clima e las sasons, qu'influisson las umors. L'ivern, un periòde que domina lo flematic freg e umid, es preferible de consumir carns amb salsa, cosinejats amb espècia caudas; a la prima, quand domina lo sanguin caud e umid, se conselha passar a pauc a pauc dels bolhits als rostits e començar a menjar mai de legums verds; l'estiu, quand domina lo colèric caud e sec, es lo moment de menjar carns e peixos grsilhats, mai leugièrs, e de preferir d'aliments freds e umids coma lo melon, la pruna o lo cereison; a la tardor, un periòde que domina lo melancolic sec e freg, cal menjar aliments apetissents e leugièrament acids per avalir la malenconia, e reduire la consumacion de vin e fruches.[51][52]

Paln segur actualament aqueles principis son obsolèts, aqueles concèptes que dominavan la medecina d'Occident pendent mai de mil ans daissèron de traças dins la cultura populara. Los tèrmes "linfatic", "fleumatic", "melancolic" o "coleric" sevisson encara per se referir a de caractèrs, alara que lor sens precís sovent s'oblièron.

Contribucions dirèctas a la medecina

[modificar | Modificar lo còdi]
Dets amb acropatia d'un pacient amb sindròma d'Eisenmenger; descrit pel primèr còp per Ipocrates, l'acropatia tanben es coneguda jol nom de "dets ipocratics".

Ipocrates e els seus seguidors foguèron los primièrs a descriure fòrça malautias e trebolum medicals. Se li atribuís la primièra descripcion de l'acropatia, un signe diagnostic important de la malautiá palmonara supurativa cronica, lo càncer de palmon e la cardiopatia cianotica.[53] Ipocrates tanben foguèt lo primièr mètge a descriure la cara ipocratica dins Pronostic: lo cambi que se fa dins la car al moment de la mòrt, o pendent una longa malautiá. L'allusion de Shakespeare a aquela descripció es celèbre quan escriu sus la mòrt de Falstaff a l'Acte II, Scèna iii de l'òbra Enric V.[54][55][56]

Ipocrates comencèt a classificar las malautias en agudas, cronicas, endemicas e epidemicas, e a utilizar de termes coma "exacerbacion", "recabús", "resolucion", "crisi", "paroxisme", "pic" e "convalescéncia", tèrmes qu'encara son d'usatge comuns.[57][58]. Una autra granda contribucions d'Ipocrates son sa descripcions de la simptomatologia, las descobèrtas fisicas, lo tractament cirurgical e lo pronostic de l'empiema toracica (una supuracion del revestiment de la cavitat toracica). Sos ensenhaments encara son pertinets pels estudiants de pulmonologia e cirurgia d'uèi.[59]. Ipocrates foguèt lo primièr cirurgian cardiotoracic conegut, e sas descobèrtas encara son validas.[60]

L'escòla ipocratica de medecina descriviá plan las malautiás del cular uman e son tractament. Per exemple, les emorroïdas, pasmens que se cresiá qu'èran provocadas per un excès de bilas e flèuma, èran tractadas pels mètges ipocratics de biais pro avançat.[61][62] La cauterizacion e l'excision son descrichas dins lo corpus ipocratic, amb los metodes preferits: ligar las emorroïdas e las secar amb una placa cauda. Tanben se suggerís d'autres tractaments, coma l'aplicacion de diverses enguents.[63][64] Ara, lo tractament encara inclusís crèmas, estrangulacion e excision.[65]. Qualques concèptes fonamentals de la proctoscopia descriches dins lo corpus encara podon servir;[66][67] per exemple, l'usatge de l'especulum rectal son explicats dins lo corpus ipocratic.[68]. Es la referéncia mai vièlha coneguda a l'endoscopia.[69][70]

Corpus ipocratic

[modificar | Modificar lo còdi]
Article detalhat: Corpus ipocratic.
Manuscrit bizantin del Jurament en forma de crotz (s. XII).

Lo corpus ipocratic (en latin, Corpus Hippocraticum) es una recuelh de qualques setanta òbras medicalas primitivas de la Grècia antica escrichas en grèc ionian. Es pas definitivament establit que l'autor del corpus es vertadièrament Ipocrates,[71] mas es probable que los volums sián estats creats pels seus estudiants e disciples.[72] A causa de la varietat del tèmas, d'estils d'escritura e data aparenta de creacion, los savents pensan que lo corpus ipocratic poiriá pas aver èsser escrich per una sola persona. Dinsz l'antiquitat, lo Corpus èra atribuït a Ipocrates, e los ensenhaments seguissián generalament los principis del mètge grèc, de biais que lo Corpus fin finala portèt son nom. En realitat, poirián èsser las rèstas d'una biblioteca de Kos o una colleccion compilada del sègle III AbC a Alexàndria.[73][74]

Lo corpus ipocratic conten de libres de textes, leiçons, recercas, notas e ensags filosofics sus divèrses temas medicals, en cap d'ordre concrèt.[75][76] Aquelas òbras foguèron escrichas per de publics diferents, especialistas o non, e de còps qu'i a èran redactats amb de punts de vista oposats.[77] Dins los tractats del corpus se trapa lo Lo jurament d'Ipocrates, Lo libre dels pronostics, Sul regim dins las malautiás agudas, Aforismas, Suls aires, las aigas e los luòcs, Instruments de reduccion, Sus la malautiá sagrada, etc.[78]

Jurament d'Ipocrat

[modificar | Modificar lo còdi]
Article detalhat: Jurament d'Ipocrat.

Lo jurament d'Ipocrat, un document fondator de l'etica de la prectica medicala, foguèt atribuït a Ipocrates a l'antiquitat, alara que de nòvas informacions indican que poiriá aver èsser escrich aprèp sa mòrt. Es probablament lo document mai celèbre del corpus ipocratic. Ara lo jurament s'utiliza rarament dins sa version original, servís de basa a d'autres juraments e leis similars que definisson las bonas practicas e moralas medicalas. Los doctorants en medecina abans de començar lor practica medicala fan aquel jurament.[79][80]

Eretatge

[modificar | Modificar lo còdi]
Pintura murala representant Galen e Ipocrates. Sègle XII, Anagni (Itàlia).[81]

La vision d'Ipocrates coma "Paire de la Medecina" es fòrça comuna.[82] Sas contribucions revolucionèron la practica de la medecina. Mas, aprèp de sa mòrt lo progrès s'arrestèt.[83] Ipocrates èra tan venerat que sos ensenhaments fogueron considerats tròp grandioses per èsser melhorats e pendent longtemps se faguèt cap d'avançada significativa de sos metòdes.[84][85] Los sègles aprèp la mòrt d'Ipocrates èran marcats tan per de progresses que de reculada. Per exemple, aprép el periòde d'Ipocrates, la practica de far l'istòria clinica de cases desapareguèt, segon Fielding Garrison.[86]

Aprèp Ipocrates, lo seguent mètge d'imprtància foguèt Galen, un grèc que visquèt entre 129 e 200. Galen perpetuiguèt la medicina ipocratica, en i donant importància.[87] A l'Edat Mejana, los arabis adoptèron los metòdes ipocratics.[88] Aprèp la Renaissença, los metòdes ipocratics foguèron reviudats en Euròpa e tot lo long del sègle XIX. Dentre los mètges utilizant las tecnicas clinicas rigorosas d'Ipocrates marcants son Sydenham, Heberden, Charcot e Osler.

Noms

[modificar | Modificar lo còdi]

Qualques simptòmas e signes clinics foguèron nomenats en onor a Ipocrates, perque se crei qu'èra lo primièr a los desciure. La cara ipocratica es lo cambi que es produís al visatge, causat per la mòrt, las malautiás longas. L'acropatia, una diformitat dels dets e las ongles, tanben es coneguda coma l'ipocratisme digital. La sucussion ipocratica es lo son de las projeccions intèrnas de l'idropneumotorax o piopneumotorax. Lo banc d'Ipocrates (un aparelh que utiliza la tension per ajudar a corregir la posicion dels òssos) e lo bendatge ipocratic son dos dessenhs nomenats en onor a Ipocrates.[89] Lo corpus ipocratic e lo Jurament d'Ipocrates tanben pòrtan son nom. Se pensa qu'Ipocrates tanben inventèt la bevenda ipocràs. Lo risus sardonicus, un espasme prolongat dels muscles facials, tanben se nomena "sorire ipocratic".

Un cratèri lunar foguèt nomenat Ipocrates. Hippocrates Project es un programa del New York University Medical Center per melhorar l'educacion mejans l'usatge de la tecnologia. Lo Project Hippocrates (acrònim de HIgh PerfOrmance Computing for Robot-AssisTEd Surgery)[90] s una tentativa del Carnegie Mellon School of Computer Science e Shadyside Medical Center, per desvolopar las tecnologias avançadas de planificacion, simulacion e execucion per la generacion seguenta de robòts cirurgicals assistits per ordinador.[91] Coma lo Canadian Hippocratic Registry; l'American Hippocratic Registry son d'organizacions de mètges que defendon los principis del Jurament d'Ipocrates original coma inviolables dins lo temps.

Imatge

[modificar | Modificar lo còdi]

Segons lo testimòni d'Aristòtel, Ipocrates èra conegut coma "lo grand Ipocrates".[92] Ipocrates foguèt representat d'enprimièr coma un mètge rural vièlh amable e digne, e mai tard coma sevèr e escur.[93] Sens dobte èra considerat savi, amb un grand intellècte, e subretot com una persona fòrça pragmatica. Francis Adams lo descriu coma «estrictament lo mètge de l'experiéncia e del sens comun".[94]

L'imatge del doctor vièlh e savi es renforçat pels bustes, que lo presentan amb de barbas espessas e una cara rugada. Fòrça mètges de l'epòca arenjavan los pels segon l'estil de Jupitèr e Asclepi. En consequéncias, los bustes d'Ipocrates que se coneisson poirian èsser en realitat de versions de retraches d'aquelas deïtats.[95] Ipocrates e las cresenças que simbolizava son considerats coma ideals medicals. Fielding Garrison, una autoritat de l'istòria de la medecina, afirma: «Es, en dessús de tot, lo modèl d'aquel estat mental flexible, critica e ben preparat, totjorn a la recerca de fonts d'errors, qu'es quitament l'esséncia de l'esperit cientific».[96] «Sa figura... s'auça per totjorn mai coma aquela del mètge ideal», segon A Short History of Medicine, inspirant la profession medicala dempuèi sa mòrt.[97]

Legendas

La majoria dels recits de la vida d'Ipocrates son plan segur erronèas per manca de pròvas istoricas, o perque existisson de recits similars sus Avicena e Socrates (çò que suggerís una origina legendària). Fin finala pendent sa vida, Ipocrates èra fòrça celèbre, e venon de recits de garisons miraculosas. Per exemple, se ditz qu'Ipocrates ajudèt a garir los atenencs penda la plaga d'Atenas, faguent de grands fuòcs per desinfectar e aplicant d'autres tractaments. Una istòria ditz qu'Ipocrates sonhèt lo rei Perdicas de Macedònia del "mal d'amor". Cap d'aqueles recits son atetats istoriacament.[98][99]

Kos: Lo platana d'Ipocrates, jol que se ditz que trebalhava lo mètge.[100]

Una autra legenda explica cossí Ipocrates refusèt una demanda formala de visitar la cort d'Artaxerxès, Rei de Pèrsia.[101] Aquel recit es validat per de fonts anticas mas refutada per qualques fonts modèrnas, alara es objècte de controvèrsia.[102] Una autra istòria conta que Democrit èra considerat un fòl perque se risiá de tot, e foguèt enviat cap a Ipocrates perque lo sonhe. Ipocrates diagnostiquèt que simplament avia una personalitat gaujosa. Dempuèi, Demòcrit foguèt conegut coma "lo filosof risolièr".[103]

«La vida es corta, l'art long, l'ocasion efemèra, l'experiénça traïdora, lo jutjament dificil» Totas las istòrias sus Ipocrates lo presentan pas de biais positiu. Una legenda, ditz qu'Ipocrates fugiguèt aprèp averincendiat un temple de suènh en Grècia. Soran d'Efès, la font d'aquela istòria, indica qu'es lo temple de Cnidos. Mas, segles mai tard, lo gramatician grèc bizantin Joan Tzetzès escriguèt qu'Ipocrates incedièt son pròpi temple, lo Temple de Cos, especulant que lo faguèt per mantenir un monopòli de la coneissença medicala. Aquel recit correspond gaire amb çò que se pensa tradicionalment de la personalitat d'Ipocrates. D'autres legendes contan la resurreccion que faguèt del nebot d'August; aquò foguèt celebrat amb l'ereccion d'una estatua d'Ipocrates e la creacion d'una catèdra en son onor a Roma.[104][105][106][107] Se crei que fin finala la mèl d'un bornat situat sus sa tomba aviá poders de garison.[108][109]

Las legendas sus Ipocrates se fan tanben sus sa genealogia, que remota del costat pairal dirèctament a Asclepi, e del costat mairal a Eracles.[110]

1. Ipocrates II. "Lo paire de la medecina"
2. Eraclides
4. Ipocrates I.
8. Gnosidic
16. Nebre
32. Sostrat III.
64. Teodor II.
128. Sostrat, II.
256. Teodor
512. Cleomitades
1024. Crisamis
2048. Dardan
4096. Sostat
8192. Ipolòc
16384. Podaliri
32768. Asclepi

Referéncias

  1. ↑ (en)Useful known and unknown views of the father of modern medicine, Hippocrates and his teacher Democritus., U.S. National Library of Medicine
  2. ↑ (en)Hippocrates, Microsoft Encarta Online Encyclopedia 2006. Microsoft Corporation.
  3. ↑ last = W.F. Strong & John A. Cook, Reviving the Dead Greek Guys, in jornal: Global Media journal, Indian Edition, Julhet de 2007 [1]
  4. ↑ "garrison92-93 Garrison 1966 p=92–93
  5. ↑ "nuland5" Nuland 1988 p=5}}
  6. ↑ "garrison9293" Garrison 1966 p=92–93
  7. ↑ Garrison 1966 p=96}}
  8. ↑ "nuland4"> Nuland 1988 p=4
  9. ↑ "BCE" Britannica 2006}}
  10. ↑ Soran cita un Istomac (Istomachus, Ἰστόμαχος) coma autor d'una òbra titulada Ἱπποκράτους αἵρεσις ("L'Escòla d'Ipocrates") ont ditz que lo famos mètge nasquèt a l'an de l'olimpiada 80 (Soranus, Vit. Hippocr.).
  11. ↑ "garrison9293" Garrison 1966|p=92–93
  12. ↑ "nuland7" Nuland 1988 p=7}}
  13. ↑ "adams19" Adams 1891 p=19
  14. ↑ "mar66"> Margotta 1968 p=66
  15. ↑ "marti86"Martí-Ibáñez 1961 p=86–87
  16. ↑ "platon"> Platon 380 AbC
  17. ↑ "mar66"Margotta 1968 p=66}}
  18. ↑ "mar66" Margotta 1968 p=66
  19. ↑ Platon 400 AbC
  20. ↑ "philosophy" Adams 1891 p=4}}
  21. ↑ "jones11" Jones 1868 p=11
  22. ↑ "nuland8" Nuland 1988 p=8–9}}
  23. ↑ "garrison9394" Garrison 1966 p=93–94}}
  24. ↑ "adams15" Adams 1891 p=15
  25. ↑ "margotta67"|Margotta 1968 p=67
  26. ↑ Leff 956 p=51}}
  27. ↑ ="jones1213" Jones 1868 p=12–13}}
  28. ↑ "garrison99"> Garrison 1966 p=99
  29. ↑ "boylan" Boylan 2006}}
  30. ↑ "jones464859" Jones 1868 p=46,48,59
  31. ↑ garrison99
  32. ↑ "margotta73" Margotta 1968 p=73}}
  33. ↑ "garrison98" Garrison 1966 p=98
  34. ↑ "garrison98"
  35. ↑ "sing35" Singer Underwood 1962 p=35}}
  36. ↑ "britannica" Encyclopedia Britannica 1911
  37. ↑ "garrison9394"
  38. ↑ "garrison97"
  39. ↑ "adams17" Adams 1891 p=17
  40. ↑ "garrison" Garrison 1966
  41. ↑ "margotta64" Margotta 1968 p=64
  42. ↑ "rutkow24" Rutkow 1993 p=24–25
  43. ↑ "margotta66" Margotta 1968 p=66
  44. ↑ "garrison97"
  45. ↑ "marti88" Martí-Ibáñez 1961 p=88
  46. ↑ "margotta68" Margotta 1968 p=68
  47. ↑ "garrison9394"
  48. ↑ Leff| Leff 1956 p=45}}
  49. ↑ (fr)Diététique hippocratique.
  50. ↑ "Dieta"
  51. ↑ "Dieta"
  52. ↑ Per mai detalhs, vejatz (es) Salas-Salvadó J., García-Lorda, P. i Sánchez Ripollés, J. M.; La alimentación y la nutrición a través de la historia; ed:Glosa; 2005, isbn9788474292572
  53. ↑ "schwartz" Schwartz Richards Goyal 2006
  54. ↑ La citacion exacta es (...) «for his nose was as sharp as a pen» (...), "perque son nas èra aprimat coma una pluma". A l'epòca de Shakespeare, las plumes d'escritura devián èsser mantenguda plan aprimada, e aquò es una curiòsa metafòra per descriure l'aspècte d'una persona amb cara ipocratica.
  55. ↑ "sing40" Singer Underwood 1962 p=40
  56. ↑ "margotta70" Margotta 1968 p=70
  57. ↑ "garrison97"
  58. ↑ "mart90" Martí-Ibáñez 1961 p=90
  59. ↑ "major" Major 1965
  60. ↑ "major" Major 1965
  61. ↑ "johann11" Jóhannsson 2005 p=11}}
  62. ↑ "jani" Jani 2005 p=24–25}}
  63. ↑ "johann12" Jóhannsson 2005 p=12
  64. ↑ "book" Mann 2002 p=1, 173
  65. ↑ "johann11"
  66. ↑ "johann11"
  67. ↑ "jani"
  68. ↑ "jani"
  69. ↑ Shah 2002 p=645}}
  70. ↑ NCEPOD 2004 p=4}}
  71. ↑ "singer27" Singer Underwood 1962 p=27}}
  72. ↑ "hanson" Hanson 2006
  73. ↑ "marti86"
  74. ↑ "margotta64"
  75. ↑ "singer27"
  76. ↑ "rutkow23" Rutkow p=23
  77. ↑ "sing28" Singer Underwood 1962 p=28
  78. ↑ "britannica"
  79. ↑ "marti86"
  80. ↑ "jones217" Jones 1868 p=217
  81. ↑ (en)The Many Faces of Hippocrates: The Effects of Culture on a Classical Image, HumaneHealthcare.com.
  82. ↑ "hanson"
  83. ↑ "garrison100" Garrison 1966 p=100
  84. ↑ "marti86" Martí-Ibáñez 1961 p=86–87
  85. ↑ "margotta73" Margotta 1968 p=73
  86. ↑ "garrison95" Garrison 1966 p=95
  87. ↑ "jones35" Jones 1868 p=35
  88. ↑ Leff Leff 1956 p=102
  89. ↑ "Fishchenko" Fishchenko Khimich 1986
  90. ↑ En anglés, Informatica de Naut Rendement per Cirurgia Assistida per Robòt.
  91. ↑ "project" Project Hippocrates 1995
  92. ↑ "jones38" Jones 1868 p=38
  93. ↑ "marti86"
  94. ↑ "adams15" Adams 1891 p=15
  95. ↑ "garrison100" Garrison 1966 p=100}}
  96. ↑ "garrison934" Garrison 1966 p=94}}
  97. ↑ "sing29" Singer Underwood 1962 p=29}}
  98. ↑ "adams1011"
  99. ↑ "dictionary" Smith 1870 p=483
  100. ↑ "NHLtree"> National Library of Medicine 2000}}
  101. ↑ "pinault" Pinault 1992 p=1}}
  102. ↑ "adams1213" Adams 1891 p=12–13}}
  103. ↑ Internet Encyclopedia of Philosophy 2006}}
  104. ↑ "dictionary"
  105. ↑ "adams1011" Adams 1891 p=10–11
  106. ↑ "margotta66" Margotta 1968 p=66
  107. ↑ "jones24" Jones 1868 p=24
  108. ↑ "marti86" Martí-Ibáñez 1961 p=86–87
  109. ↑ "margotta73" Margotta 1968 p=73
  110. ↑ "britannica"

Bibliografia

Generala

.
  • (en) Francis Adams, The Genuine Works of Hippocrates, 1891, ed:William Wood and Company Nòva York
  • (en) Francis Adams, 1891 reed 1994, ed: Daniel C. Stevenson, Web Atomics © 1994–2000Works by Hippocrates [2].
  • (en) Michael Boylan, Hippocrates, in Internet Encyclopedia of Philosophy, 2006 [3].
  • (en) Britannica Concise Encyclopedia, Soranus of Ephesus, 2006, ed:Encyclopædia Britannica, Inc.[4].
  • (en)Encyclopedia Britannica, 1911, HIPPOCRATES, Encyclopedia Britannica, Inc.[5].
  • (en)Fielding H. Garrison, History of Medicine, 1966; ed: W.B. Saunders Company, Filadèlfia».
  • (en)AIa Fishchenko & SD Khimich; Modification of the Hippocratic cap-shaped bandage in Klin Khir; 1986
  • (en)Ann Ellis Hanson; Hippocrates: The "Greek Miracle" in Medicine; [6]; ed: Lee T. Pearcy, The Episcopal Academy, Merion, EUA
  • (en) Internet Encyclopedia of Philosophy; Democritus; 2006; ed: The University of Tennessee at Martin[7].
  • (en) P.G. Jani; Management of Haemorrhoids: A Personal Experience; 2005 in East and Central African journal of Surgery.
  • (en) Helgi Örn Jóhannsson; Haemorrhoids: Aspects of Symptoms and Results after Surgery; 2005; Uppsala University;ISBN 91-554-6399-1.
  • (en) W. H. S. Jones, Hippocrates Collected Works I; 1868; Cambridge Harvard University Press; [8]].
  • (it) Alberto Jori; Medicina e medici nell'antica Grecia. Saggio sul 'Perì téchnes' ippocratico, ed:Il Mulino; Bolonha (Itàlia).
  • (en) M. D. Kalopothakes; An essay on Hippocrates; 1857; ed:King and Baird Printers; Filadèlfia[9].
  • (en) Samuel & Vera Leff; From Witchcraft to World Health| first1; 1956|; ed: Camelot Press Ltd.; Londres e Southampton}}.
  • (it) Francesco Lopez; Il pensiero olistico di Ippocrate. Percorsi di ragionamento e testimonianze. Vol. I, 2004; Edizioni Pubblisfera, Cosenza (Itàlia).
  • (en) Charles V. Mann, Surgical Treatment of Haemorrhoids, 2002; Springer; ISBN 1852334967.
  • (en) Ralph H. Major; Classic Descriptions of Disease, 1965; Springfield (Illinois).
  • (en) Roberto Margotta; The Story of Medicine; 1968; ed:Golden Press; Nòva York.
  • (en) Félix Martí-Ibáñez; A Prelude to Medical History, 1961, ed:MD Publications, Inc., Nòva York.
  • (en) National Library of Medicine; Images from the History of Medicine; 2006; ed:National Institutes of Health[10].
  • (en) National Library of Medicine; Objects of Art: Tree of Hippocrates; 2000; ed: National Institutes of Health [11].
  • (en)NCEPOD, Scoping our practice; 2004; ed: National Confidential Enquiry into Patient Outcome and Death, Londres; ISBN0953924933.
  • (en) Sherwin B. Nuland, Doctors; 1988; Knopf; ISBN 0394551303.
  • (en) Jody Robin Pinault; Hippocratic Lives and Legends; 1992; ed:Brill Academic publishers; Leiden,Nòva York, Colònia; ISBN 9004095748.
  • Platon, Protagoras; Internet Classics Archive: The University of Adelaide Library 2006 [12].
  • Plini lo Vièlh, Istòria naturala, libre XXIX; trad (en):John Bostock. Perseus program..
  • (en)Project Hippocrates; 1995; ed;Center for Medical Robotics and Computer Assisted Surgery, Carnegie Mellon School of Computer Science; [13].
  • (en)Ira M. Rutkow; Surgery: An Illustrated History; 1993; ed:Elsevier Science Health Science div; Londres e Southampton; ISBN 0801660785.
  • (en)Robert A. Schwartz, Gregory M. Richards, Supriya Goyal, Clubbing of the Nails; 2006; ed:WebMD {http://www.emedicine.com/derm/topic780.htm].
  • (en) J. Shah; Endoscopy through the ages, 2002 in BJU International; ed: Academic Surgical Unit and Department of Urology, Imperial College School of Medicine, St. Mary's Hospital; Londres.
  • (en)Charles Singer & E. Ashworth Underwood; A Short History of Medicine; 1962; ed:Oxford University Press;Nòva York e Oxford
  • (en) William Smith; Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology; 1870; ed:Little, Brown, and Company; Boston[14]
  • (en) Wesley D. Smith, Hippocratic Tradition, 1979; ed; Cornell University Press, ISBN 0801412099

Complementària

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Ipocrates.

Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Ipocrates&oldid=2371721 »