Ferrat de Vièlha Tolosa

Lo ferrat de Vièlha Tolosa

Lo ferrat de Vièlha Tolosa es un artefact arqueologic descobèrt en Lengadòc, a Vièlha Tolosa près deTolosa e conservat al Musèu de San Ramond jol numèro d'inventari D 78 3 2.

Contèxte arqueologic

Lo ferrat foguèt descobèrt en 1972 pendent d'escavacions de salvament del site arqueologic de VièlhaTolosa, site de La Planho (Baulaguet), en Lengadòc. Aqueste emporium foguèt realizats suls bauces mollassics que dominan Garona al sud de Tolosa. Donèt fòrça rèstes arqueologics.

Ven d'un potz funerari o depaus d'ofrendas, lo potz 26, caracterizat per sa fòrça granda prigondor (17,10 m), per son cofratge en pòsts de garric sus mai de 10 m de naut, pel nombre important de vases pausats en ofrenda mas tanben per la disparitat de las nòus sisas estratigraficas constituissent son remblatge. En efièch, los vases se trobavan dins las sisas mai prigondas del potz e essent separadas de las sisas libatòrias per un sòl orizontal de fusta de garric a 12 m de prigodor.

Pausat a la verticala, èra virat contra le cofratge del potz, a 15,4 m de prigondor, près de dos situlas.

Descripcion

Lo ferrat es de fusta bois de tuèis (Taxus baccata). Mesura 24 cm de nautor, son diamètre es de 16,8 cm al nivèl del fons de 16 cm a la dobertura. L'espaissor de las parets varia entre 0,9 e 1,1 cm. Repausa sus 3 pés redonds de 2,8 cm, aquestes pés fan partit del fons.

Es drech, es compausat de 8 bendas (doèlas) de tuèis, d'inegalas largors, mantenguda entre elas per 5 fuèlhas de tòla de bronze. Las fuèlhas an estat dintradas de fòrça; sol aquel del fons, esquiçat, tornèt èsser ligat per una restauracion antica.

Aquestas decoran lo ferrat d'una frisa, son alternativament lisas o descoradas (3 lisas e 2 descoradas). Las fuèlhas descoradas mòstran un motiu vegetal (entrelaç) tipic de l'art cèlta, mostran una frisa de 2 fulhatges d'enròtlament espiralats separats entre eles, son ligats per una espirala comuna e ponctuats al centre de cada tija per un pichon S vertical. Un relèu arredondit marca los tèrmes de cada element. Aqueste meteis tipe de relèu separa las sequéncias decorativas sus cada fuèlha, coma per imitar las fixacions de bronze. aqueste relèu son al nombre de 3 sus cada fuèlha.

Lo decors es trabalhat a la tecnica del repoussat.

Una sola ansa demora sul ferrat. Es mantenguda per dos ligams en bronze qui l'agafan a la paret. Representa un cap d'animal (singlar?) estilizada en bronze. A l'origina, èran al nombre de dos, de cada costat del ferrat.

Datacion

Lo site arqueologic de La Planho donèt fòrça rèstes que cobrisson tota la durada de la Tène III, sembla pasmens, que l'ocupacion aja estat mai intensa pendnet de la segonda mitat del sègle I AbC.

Lo ferrat, el, es datat del segond quart del sègle I AbC.

Comparasons

Se conéis pas mai d'un decenat d'exemplars gaireben plan conservats d'aqueste tipe d'objècte, totes de fusta de tuèis. Foguèron descobèrts en contèxte funerari o ritual, sus de sites arqueologics en Alemanha, en Anglatèrra, en França e al Luxemborg.

Foncion(s)

Pasmens se lo nombre d'aquestes ferrats ajan estat descobèrts en contèxte funerari o ritual, sembla que lor(s) foncion(s) ajan podut èsser diferentas. En efièch, unes an podut èsser emplegats coma urnas cineràrias alara que d'autres an estat pausats dins los poses en ofrenda. Pasmens, es tanben possible qu'ajan servit dins l'encastre de la vida videnta, per la teleta o lo repais.

L'ipotèsi mai espandida es aquesta que supausa que los ferrats èran utilizats dins la consomaion de vin, per realizar la mescla de l'aiga e del vin pels Galleses coma en Grècia o a Roma pendent l'Antiquitat.

Exposicions

• Au temps des Gaulois, l'Aquitaine avant César, Musée San Telmo, Saint-Sébastien (Espagne), 2014
• Au temps des Gaulois, l'Aquitaine avant César, Musée d'Aquitaine, Bordeaux, 2012 - 2013
• Gaulois des pays de Garonne, Musée Saint-Raymond, Musée des Antiques de Toulouse, 22 mai 2004 - 9 janvier 2005, musée des Beaux-Arts d'Agen, église du couvent des Jacobins, 31 mars - 26 septembre 2005
• L'âme du vin, musée d'Aquitaine, Bordeaux, 20 juin - 20 octobre 2009