Fatah
فتح (ar)  | |
 | |
| Donadas | |
|---|---|
| Tipe | organizacion laïca e nacionalista palestiniana |
| Ideologia | nacionalisme palestí (ca)  secularisme (ca) |
| Afiliacion | Internacionala Socialista |
| Administracion | |
| President | Mahmud Abbas (ca) |
| Secretari | Jibril Rajoub (ca) |
| Istòria | |
| Fondacion | 1959 |
| Fondator | Yasser Arafat Khalil al-Wazir (ca) Adel Abdel Karim Yassin (ca) Abdullah Al-Danan (ca) |
| Site web | fatehmedia.ps |
Fatah (arabi: فتح); es l'acronim al revèrs del nom arabi Harakat al-Tahrir al-Watani al-Filastini (literalament: "Movement de Liberacion Nacional Palestinian) es una de las principalas faccions palestianas e lo constituissent màger de l'Organizacion de Liberacion de Palestina, una confederacion multipartita.
L'acronim "FATAH" foguèt creat amb lo nom arabi complèt: HArakat al-TAhrir al-Watani al-Filastini, "HATAF" que, atal significa "mòrt subta" en arabi, foguèt capvirat per venir "FATAH" que vòl dire "conquèsta" o "obertura".
Fatah se definís coma una organizacion laïca e nacionalista palestiniana. Es membre consultiu de l'Internacionala Socialista,
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Lo movement foguèt fondat en 1958 o 1959 a Kowait, e aderiguèt a l'ideologia nacionalista palestiniana per que Palestina se libèra dels fachs dels palestins. Los seus fondators èran membres de la diaspora palestinina, subretot estudiants e professionals trabalhant dins los Estats del Golf Persic que s'èran refugiats a Gaza e avián estudiat al Caire. Lo mai conegut dels membres èra Yasser Arafat, cap del movement d'estudiants palestinians al Caire de 1952 fins a 1956, e n'èra un dels fondators, amb Salah Khalaf e Khalil al-Wazir.
Fatah comencèt son implantacion als territòris de Palestinians en 1960, a Gaza. Venguèt la fòrça dominanta de la politica palestiniana après la Guèrra dels Sièis Jorns de 1967 aflaquèt lo nacionalisme arabi inspirat pel Movement dels Nacionalistas Arabis de George Habash, mai pròche dels postulats socializants de Nasser.
Pendent los ans 1960 comencèt una luta armada contra Israèl, amb des milièrs d'atacas dels fedayins. En 1968 lo movement integrèt a l'Organizacion de Liberacion de Palestina, fondada 4 ans abans, e lo 3 de febrièr de 1969 Arafat foguèt causit per èsser lo president de l'OLP e del Fatah. A partir de 1968 comencèt l'estrategia de la atacas contra interesses israelians a l'exterior, provocant de tensions amb los diferents govèrns arabis.
En 1970, Fatah foguèt desbordat per d'autres grops membres de la OLP, coma lo Front Popular de Liberacion de Palestina que grandiguèt entre los milions de refugiats, e l'aument de l'activitat provoquèt de pressions en Israèl e als EUA que lo govèrn de Jordania ordenèt l'expulsion dels combatents palestinians cap al Liban, aprés de durs combats que causèron fòrça victimas palestinianas.
Pendent los 1980, s'establiguèt al Liban, que foguèt envasit per Israèl en 1983, al Liban Fatah consolidèt lo seu domèni de l'OLP redusent l'influéncia dels autres grops coma lo FPLP o lo FDLP. A partir de 1987, lo començament de la primièra Intifada arrestèt las atacas a l'exterior e l'OLP se centrèt cap a la colonizacion e la luta dins los territòris ocupats, desplegant una intensa activitat diplomatica, en parallèl.
En 1993, après de longas negociacions, l'OLP, capitanjada pels dirigents de Fatah, signèt los Acòrdis d'Oslo. Après aver fixat l'OLP, Fatah ocupèt los principals luòcs de govèrn de la naissenta Autoritat Palestiniana, après, guanhèt las primièras eleccions.
Dins las eleccions parlamentàrias del 25 de genièr de 2006, l'Hamas prenguèt la majoritat del parlament palestinian e totes los ministres del Fatah se demetèron, s'establiguèron coma l'oposicion oficiala al govèrn de l'Hamas, que guanhèt las eleccions en capitalizan lo malcontentament per la supausada mala gestion e flaquessa del Fatah en frent d'Israèl.
Lo 4 d'agost de 2009, e pel primièr còp dempuèi vint ans, lo Fatah reüniguèt son VI Congrès general a Betlèm, ont los dirigents que lo comitat central s'obriguèt a de nòus representants de la generacion novèla (Maroan Barghoti), alara que Mahmod Abbas tornèt èsser elegit a l'unanimitat al cap del partit.
Lo 27 d'abril de 2011, lo Fatah e l'Hamas ensajèron de conclure un acòrdi de reconciliacion per las eleccions generalas previstas ongan. Los ensags successius aboquèron.
