Carrobièr
Ceratonia siliqua.
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Sosclassa | Rosidae |
| Òrdre | Fabales |
| Familha | Fabaceae |
Ceratonia
L.
| Òrdre | Fabales |
|---|---|
| Familha | Fabaceae |
Lo carrobièr (var. carobièr[1], corrobièr e corropièr[1]) (Ceratonia siliqua) es un arbre dioíc de la familha de las fabacèas, originari de las regions mediterranèas (illas Canàrias, Africa del Nòrd, Orient Mejan, Euròpa miègjornala). Aquela esséncia termofila es plan espandida per la cultura e se buta suls penjals arids. Es cultivada per son fruch, la carróbia (var corróbia o corrópia).
Etimologia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo mot « carrobièr » ven de l'arabi al-kharroube (الخروب ahkhabou), tislighwa en berbèr (emprunt al latin siliqua), Haroub en ebrieu (חרוב). Son nom latin Ceratonia ven del grèc ancian keratia significant « bana pichona » (en referéncia a las corróbias, golças en forma de banas quand maduran).
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo carrobièr es un arbre mesurant de cinc a sèt mètres de naut e excepcionalament fins a quinze mètres.
La camba es grossa e torcida, la rusca bruna e rasposa. Lo fulham es abondament fornit. Sa longevitat pòt aténher 500 ans.
Las fuèlhas, grandas de dotze a trenta centimètres, alternas, persistantas, son compausadas e comptan de tres a cinc parelhs de foliolas. De forma ovala, aquela son coriaças, verdas escuras lusissentas al dessús, cap al roge sus la fàcia inferiora.
Las flors, fòrça pichonas, constituisson un calici porpre sens coròla, son reünidas en pinhals axillars cilindrics. Apareisson d'agost a octobre.
Los fruches, nomenats « carróbias, corróbias, o corrópias », son de dòlças pendentas de dètz a trenta centimètres de long sus un e mièg a tres centimètres de largor, d'en primièr verdas, venon brun escura quand maduran, en julhet de l'an seguent. Son coriaças, espassas.
Las granas de corrópia son brunas, de forme ovoíd plana, biconvèxas e fòrça duras. Son separadas cadunas per de parets pulposas. Son de quinze a vint par dòlça. La pulpa jauna clar contenguda dins las dòlça es farinosa e sucrada quand madura. Comestibla, de gost chocolatat, servís per la fabrication de farina o de siròp e per l'alimentacion dels animals.
La talha e lo pés d'aquelas granas essent pro regulars, serviguèron d'unitat de mesura dins l'antiquitat. Lor nom es a l'origina del carat (empruntat a l'arabi "qirât"), que representava lo pés d'una grana de caroba, dins lo comèrci de las pèiras preciosas. Encara, siliqua, nom latin de la caroba, èra pels Romans lo nom d'una unitat valent 1/6 de l'escrupul. En Alemanha, las granas de carróbia torradas son utilizadas en substitucion del cafè. Se pòt tanben chucar las granas coma de bonbons.
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]Lo carrobièr resista fòrça pauc al freg (a l'entorn de −5 °C). Lo carrobièr feme deu èsser pollinizat per un arbre mascle per donar vèrs l'edat de quinze ans de fruches comestibles e sucrats (en septembre/octobre): las carobas. Un arbre en plana produccion pòt donar entre 300 e 800 kg de carobas cada an.
Multiplicacion
[modificar | Modificar lo còdi]
Las granas frescas de carrobièr germenan normalament plan sens tractament de per abans mas un còp que son secas, venon fòrça duras e absorban pas mai d'aiga empachant atal la grana de germenar.
Cal banhar las granas secas dins l'acid sulfuric diluat (H2SO4) pendent una ora puèi dins l'aiga pendent vint e quatre oras o, sens acid, las banhar dins d'aiga bolhenta pendent quinze minutas mesclant puèi daissar marinar pendent vint e quatre ores. Lo tractement amb l'acid sulfuric remplaça la relacion entre la planta e l'animal qu'abitualament manja la grana, la daissant "marinar" dins son tub digestiu e sos sucs gastrics qualques ores puèi l'expulsa.
Composicion de la carróbia
[modificar | Modificar lo còdi]Cada carróbia pèsa una quinzana de gramas e conten de pulpa carnosa constituida de 40 % de sucres (glucòsa e du sacaròsa), 35 % d'amidon, 7 % de proteïnas, e, dins de proporcions mai flacas, de grassas, de tanins et de sals minerals. La caroba es rica en calci, fosfòr, magnèsi, silici, fèrre e pectina. Las proprietats espessidoras son dugudas a la preséncia d'un sucre lo galactomanan.
Utilizacion
[modificar | Modificar lo còdi]Lo carrobièr es cultivat dins los païses mediterranèus, coma Espanha e Itàlia del sud (Sicília). Marròc es lo segon país productor mondial de carobas. Los Berbèrs zayanes l'utilizan per sas vertuts medicinalas perque, mercé a lor taus naut de fibras, exercís un efècte regulator sus la foncion intestinala e es utilizada dins los cases de foira o de constipacion pels enfants.
A Chipre, se transforma la caroba en una confisariá. La fabricacion comença pel trissatge de granas, una extraccion amb aiga puèi una concentracion a caud pendent fòrça jorns; Lo chuc concentrat es travalhat al croquet.
Se fa del carobièr dos produches fòrça diferents utilizats fòrça per l'industria alimentària: la farina de caroba e la goma de caroba.
La goma de caroba ven de la paret prima bruna que cobrís las granas. Contenon un endospèrma blanc e translucid qu'agís coma espessidor.
- Alimentacion umana: se la consomacion dirècta de carobas a pas ara qu'una valor anecdotica, la farina de caroba es utilizada uèi dins l'industria agroalimentària coma apond alimentari (còde E410) per las glaças, las pastisseriás, los aliments dietetics (i a pas de gluten dins la caroba), subretot en remplaçament del cacao. La caroba, al contrari del le cacao, conten pas de teobromina, nimai cafeïna, dos alcaloíds a l'accion excitenta sus l'organisme.
- Al Liban es bolhit e son concentrat dona una melassa naturala doça e onctuosa. Mesclat a d'òli de sesam se manja amb de pan libanés.
- Alimentacion infantila: La farina de corróbia es utilizada dins lo lach en pòlvera pels espessiments per remplaçar de la tradicionala farina de blat.
- Alimentacion animala: las corróbias constituisson un excellent aliment energrtic per las bèstias.
- Arbre ornamental per son fulhatge, que dona una ombra densa.
- Las granas del carrobièr permeton de produire una goma utilizada subretot dins l'industria alimentària, mas tanben dins d'autras aplicacions industrialas (industria del papièr, textil, farmacia, cosmetica, eca).
- Poesia: I a fòrça referéncias a aquel fruch dins la literatura arabi tradicionala (Rouba'i-iatu Al-Khayyam: poèma d’Ahmad Rami dedicat a la caroba).
- Bíbla: Las corróbias, o golça segon las traduccions, son mencionadas dins l’Evangèli segon Luc dins la parabola del Filh prodig. Aquel darrièr avent dilapidat tota la fortuna donada pel paire «auriá plan volgut se remplir lo ventre de las carobas que manjavan los pòrcs, mas degun li donava.»
Produccion
[modificar | Modificar lo còdi]| País | 2003 | 2004 | ||
|---|---|---|---|---|
| Espanha | 67 403 | 37 % | 67 000 | 36 % |
| Marròc | 24 000 | 14 % | 40 000 | 21 % |
| Itàlia | 18 600 | 10 % | 24 000 | 13 % |
| Portugal | 20 000 | 11 % | 20 000 | 11 % |
| Grècia | 20 000 | 11 % | 19 000 | 10 % |
| Turquia | 14 000 | 8 % | 14 000 | 8 % |
| Chipre | 7 000 | 4 % | 7 000 | 4 % |
| Argeria | 4 600 | 2 % | 4 600 | 2 % |
| Liban | 3 200 | 2 % | 3 200 | 2 % |
| Tunisia | 1 000 | 1 % | 1 000 | 1 % |
| Autres païses | 840 | 0,5 % | 840 | 0,5 % |
| Total | 182 680 | 100 % | 186 640 | 100 % |
En 1856, 8 000 caroubiers foguèron exportats d'Espanha cap al Tèxas, Arizòna, Califòrnia e Florida. L'espècia s'espandiguèt largament en Califòrnia fins a èsser considerada coma espècia invasiva.
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ 1,0 et 1,1 Gui Benoèt, Las Plantas, 2008, ISBN 978-2-85910-453-5