Bertran Folcon d'Avinhon

Bertran Folcon d'Avinhon
Biografia
Naissença	sègle XIII ; Avinhon
Mòrt	valor desconeguda
Donadas personalas
Activitat
Profession	Trobador e compositor

Bertran Folcon d'Avinhon^{[N 1]}^{[N 2]} (fl. 1202-1233) foguèt un nòble provençau e trobador d'Avinhon.

Vida e òbras

Èra un fidèu partisan de Ramon VI e de Ramon VII de Tolosa e participèt ai guèrras contra la Crosada deis albigés. Èra dins la vila pendent lo sèti de Bèucaire en 1216. Ramon VII lo nomenèt cònsol d'Avinhon en 1226.

Deis òbras poeticas de Bertran se consèrvan solament doas coblas escrichas en respònsa a Gui de Cavalhon.^[1] Aquel escambi entre Bertran e Gui es de cèrt interès istoric. Ramon VII aviá desplaçat una armada contra Castelnòu d'Arri a la debuta de 1220, mas foguèt obligat de levar lo sèti per afrontar una ofensiva d'Amauric de Montfòrt. Tornèt assetjar lo luòc en julhet e portèt Gui per supervisar la circonvallacion. Pendent lo tresen mes dau sèti, octòbre-novembre, Gui decidís de demandar l'ajuda de Bertran dins un poèma, ambe l'intencion d'accelerar la capitulacion de la vila. Gui coneissiá evidentament Bertran pendent una reünion precedenta e s'adreiçan amb una satira amistosa. Tota aquela istòria se tròba dins la vida de Gui, ambe l'escambi de coblas que i es adjoncha dins lo manuscrit H.^[2]

Segon Alfred Jeanroy,^[3] Raimon dei Salas compausèt un partiment ambe Bertran, qu'a pausat lo dilèma: Que sap far melhor la guèrra, fèstas e presents, lei lombards o lei provençaus? Raimon lauda sos compatriòtas e ditz que lei femnas lombardas son grandas e laidas. Linda Paterson,^[4] pasmens, identifica pas l'interlocutor de Raimon, conegut unicament ambe lo nom de Bertran, ambe Folcon d'Avinhon.

Sirventés ambe Gui de Cavalhon

I aviá alara la singulara costuma d'escriure en vèrs lei causas e leis actes mai importants, tanben Gui de Cavalhon adreça aquela convocacion per un sirventés non ordinari, en fòrma de discors, ont lei vèrs d'un vèrs riman pas ambe lei dei vèrs seguents. Conven quand lo poèta a afar a una brega, una situacion caotica, un apèu ais armas... D'ont la "discordància" de dei rimas entre un vèrs e un autre que miralha lo baralh dei passions en cors. Lei discors de Gui de Cavalhon compòrtan pas que doas estròfas : totes lei vèrs de la primiera cobla s'acaban per on, totes lei vèrs de la segonda per at. Bertran, coma se ditz, respond en rima, de faiçon dau tot identica: doas coblas monorimas, en on per la primiera e en at per la segonda.^[5]

«

[Gui de Cavaillon]
Doas coblas farai en aqest son
qu'eu trametrai a 'N Bertran d'Avignon,
e sapza be que dinz Castelnou son,
e li Franceis nos estan d'eviron;
e membra m be de cela cui hom son,
que soven det en broc e 'n esperon;
e crit m'enseigna, e desplec mon leon,
Per qu'eu o man a Bertram d'Avignon,
          Hoc, a 'N Bertram

A 'N Bertram Folc man com hom esserat,
per so qu'el aia de venir volontat,
qu'el jorn estam nos e'l caval armat;
e puois al vespre, can tost avem sopat,
nos fan la gaita entr' el mur e'l fossat;
Et ab Franceis non an ges entregat,
enans i son maint colps pres e donat;
Et aizo a mais de tres mes passat,
E 'l i a pois tot soan sojornat,
Pois se parti de nos ses comiat
          Bertram Folcon.

[Bertran d'Avignon]
Ja non creirai d'En Gui de Cavaillon,
qu'entr' els Franceis enpenga son leon
per re que dompna 'l permetra ni 'l don;
tan mal o fes al vencemen d'Uisson,
on non avia Francei ni Borgoignon;
poiz auzem dir a N' Guillem d'Esparnon
que per paor desemparet Pisson,
mal o fai Gui, car diz o c'anc non son,
         Per deu, En Gui!

Per deu, En Gui, saubut es e proat
q'el coms vos met d'un castel non forsat,
qe vos tengra per trop frevol lo grat,
qui s'i mez es ab vostra volontat;
ja non creirai qe tant aiatz brocat
entr' els Franceis, cum sai avetz mandat;
en jutjamen o met d'En Reforzat,
si vos es bos dins castel assejat,
       Per deu, En Gui!

»

Nòtas e referéncias

Nòtas

↑ Variantas : Bertram, Folco, Faucon, d'Avinho, d'Avignon, d'Avigno. Italianizat en Bertrando d'Avignone.
↑ La Wikipèdia italiana li identifica tanben ambe Bertran la Tor... Ont es lor sorsa?

Referéncias

↑ Gui de Cavaillon · Bertran Folco d'Avignon, edited by Saverio Guida (1973)
↑ Egan, 42. H es un cançonier lombard dei finaus dau sègle XIII que se troba a la Biblioteca Vaticana en Roma. Ara es classificat en Latin 3207.
↑ Jeanroy, Alfred (1934). La poésie lyrique des troubadours. Toulouse: Privat.
↑ Paterson, Linda M. (1993). The World of the Troubadours: Medieval Occitan Society, c. 1100–c. 1300. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN: 0-521-55832-8.
↑ Ouvrage commencé par des religieux bénedictins de la congregation de Sain-Maure.... «Histoire littéraire de la France: suite de treizième siécle jusqu ...» (en francés) p. 543, 1832.

(ca) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en catalan intitolat « Bertran Folcon d'Avinhon ».

(en) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en anglés intitolat « Bertran Folcon d'Avinhon ».

(it) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en italian intitolat « Bertran Folcon d'Avinhon ».

Bibliografia

Egan, Margarita (1984). The Vidas of the Troubadours. New York: Garland. ISBN: 0-8240-9437-9.
Guida, Saverio (1972). "Per la biografia di Gui de Cavaillon e di Bertran Folco d'Avignon." Culture neolatina, 32, pp. 189–210.
Guida, Saverio (2002). Premessa all'edizione in linea della tenzone fra Gui de Cavaillon e Bertran Folco d'Avignon (192.2, 83.2)