Amadeo Modigliani
|
Amadeo Modigliani
| |
|---|---|
| Nom de naissença | Amedeo Clemente Modigliani |
| Naissença | 12 de julhet de 1884 Ligorna, Toscana |
| Decès | 24 de genièr de 1920 (35 ans) París |
| Activitat(s) | Pintre, escultor |
| Formacion | Acadèmia de dessenh de Florença |
| Mèstre | Enric de Tolosa-Lautrèc, Pau Cesana, Pablo Picasso, Constantin Brâncuşi |
| Movement artistic | Art figuratiu, Art modèrne |
Amedeo Clemente Modigliani (12 de julhet de 1884 a Ligorna, Itàlia – 24 de genièr de 1920 a París) es un pintre e un escultor italian de l'Escòla de París. Pintre de caras, nuds, retrachs, escultor, dessenhaire. Connegut al començament coma un pintre figuratiu, venguèt celèbre per sas pinturas e esculturas d'un biais dich modèrne que las caras semblan a de masquètas e que las formas son estiradas.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Jovensa e formacion
[modificar | Modificar lo còdi]Eissit d'una familha romana d'origina josièva sefarad[1], Amedeo èra lo quatren enfant d'un òme d'afars roïnat, Flaminio Modigliani e d'Eugénie Garsin amb que se maridèt en 1872. Son enfança èra pauvre e marcada par la malautiá[2]. A 14 ans, patiguèt de tifoïda e dos ans mai tard une tuberculòsi. En 1898, son fraire de 26 ans, Emmanuel, foguèt condemnat a sièis meses de prison per anarquisme[3].
En 1902, s'inscriguèt a l'escòla liura del nud, la Scuola Libera di Nudo de l'Accademia di Belle Arti a Florença dirigida pel professor Giovanni Fattori, lo peintre al cap dels Macchiaioli, a Florença e l'an seguent a l'Institut dels arts de Venècia que frequentava la cacibralha.
Arrivada a París e influéncias de sos contemporanèus
[modificar | Modificar lo còdi]En 1906, mudèt a París, alara lo centre de l'Avantgarda artistica, dins lo Bateau-Lavoir, un Falanstèri per prolataris de Montmartre. D'en primièr influenciat per Tolosa-Lautrèc, s'inspirèt de Pau Cesana, del cubisme e del periòde blau de Picasso. Es remarcat per sa velocitat d'execucion. Jamai retocava sos quadres mas aqueles que pausèron per el diguèron qu'èra coma aver son arma mesa a nud.
En 1909, demorèt pauc de temps a Ligorna, malaut e usat per son biais de vida. Tornèt a París e loguèt un estudió dins lo quartièr de Montparnasse. Se considerava al començament coma escultor mai que pintre, se consacrant a aquel art aprèp que Paul Guillaume, un jòve e ambiciós negociant, li presentèt Constantin Brancusi.
En 1910 encontrèt de la poetèssa russa, Anna Akhmatova, e venguèron amoroses pendent lo temps que l'amada visquèt a París.
Descobriguèt l'art negre e Cambotjan al Musèu de l'Òme. Sas estatuas sot reconeissablas a lors uèis d'amètla, de bòca pichona, los nases fins e longs e los cols longs. Una seriá foguèt presentada al Salon d'automne de 1912, mas sa mala santat li faguèt abandonar aquela viá subte; las poscas e l'agotament l'obligan a se consacrar pas qu'a la pintura.
Faguèt lo retrach dels abituats de Montparnasse, coma Soutine qu'aviá un « gargalhòl penjadut », Diego Rivera, Juan Gris, Léopold Survage, Max Jacob, Blaise Cendrars, Foujita, Jean Cocteau e Raymond Radiguet...
Al començament de la Primièra Guèrra Mondiala, volguèt s'engatjar dins l'armada mas a causa de sa santat precària foguèt reformada.
Conegut coma « Modí » pels amics, Amedeo èra magnetic per las gents feminina. Aguèt fòrça aventuras fins a que Beatrice Hastings dintra dins sa vida. Demorèt ensems gaireben dos ans, essent lo modèl per fòrça retrachs coma « Madame Pompadour ». Jòs l'efècte de l'alcòl, venguèt malgraciós e violent, coma lo mòtra lo dessenh de Marie Vassilieff. Dejeun, èra graciosament timid e plasent, citant Dante Alighieri e recitant de poèmas del comte de Lautréamont Los Cants de Maldoror que garda un recuèlh en permanéncia prèp d'el.
En 1916, se liguèt amb lo poèta et mercand d'art polonés Léopold Zborowski e sa femna Hanka. Modigliani lo pintèt mai d'un còps fasent pagar pas que dètz francs per retrach.
L'estiu seguent, l'escultor rus Chana Orloff li presenta Jeanne Hébuterne, una bèla estudianta de 18 ans inscricha a l'Acadèmia Colarossi. Duand la familha borgesa de Jeanne aprenguèt qu'èra ligada amb el qu'èra considerat coma un libertin e una epava, li copèron los viures. Lors relacions fòrça tempestuosas leu venguèron encara mai celèbres que lo comportament de Modigliani bandat.
Lo 3 de decembre de 1917 Zborowski organizèt la primièra exposicion personala de Modigliani a la Galariá Berthe Weill, 50 carrièra Taitbout (París). L'exposicion foguèt barrada sus òrdre de la Prefectura per indecéncia. Amb aquel escandal, cap de quadre foguèt vendut[4].
A causa de problèmas de santat, Zborowski l'envejèt à Niça amb Jeanne Hébuterne, que s'ajaièt fin de 1918 d'una filha, Giovanna. Pintèt alara de formats mai grands e esclaièt sas colors, e pintèt los quatre sols païsatges que se sap[5].
Retorn a París, mòrt e funeralhas
[modificar | Modificar lo còdi]En mai de 1919, tornèt a París.
En 1920, lèu se deteriorèt la santat. Faguèt son autoretrach[6]. Sens novèlas d'el dempuèi de jorns, Manuel Ortiz de Zárate lo trobèt en delira dins son lièch tenent la man de Jeanne emprenhada de prèp de nòu meses. Lo mètge deguèt constatar son estat desesperat. Moriguèt de Tuberculòsi lo 24 de genièr de 1920.
Las funeralhas foguèron seguidas pels artistas de Montmartre e Montparnasse. Jeanne Hébuterne, qu'aviá estat menada a çò dels paires, se suicidèt sautant d'una finèstra de l'estatge cinquen, dos jorns aprèp lo decès de Modigliani.
Posteritat
[modificar | Modificar lo còdi]La filha orfanèla d'Amedeo e de Jeanne, Jeanne (Giovanna) Modigliani-Leduc Nechtstein (1918-1984), foguèt adoptada per la sòrre de Modigliani e grandiguèt a Florença. Adulta, escriguèt una biografia importanta de son paire titulada: Modigliani : Òme e mite.
-
Almaiisa (1916) -
(1916) -
(1917) -
(1919)
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (fr)Elements biografics
- ↑ (fr)ibid veire 1895
- ↑ (fr)ibid veire 1898
- ↑ (fr)ibid veire 1917
- ↑ (fr)ibid veire 1918
- ↑ (fr)ibid veire 1920
Annèxes
[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Les Montparnos de Michel Georges-Michel, escrit en 1923, publicat en 1929
- (it)Alla ricerca di Modi d'Alice Barontini polistampa.com
- (fr)Bohèmes de Dan Frank, aux Éditions Calmann-Lévy, 1998
- (fr)Dictionnaire critique et documentaire des peintres,sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays, Dictionnaire; ed:éditions Gründ; genièr de 1999
- (fr) Le Silence éternel: Amadeo Modigliani et jeanne Hébuterne, de Marc Restellini, ed. Pinacothèque, 14 de febrièr de 2008, 224. P.
Filmografia
[modificar | Modificar lo còdi]Biografiass filmadas
[modificar | Modificar lo còdi]- Montparnasse 19, Jacques Becker, France, 1957. Gérard Philippe interprèta Modigliani, Anouk Aimée aquel de Jeanne Hébuterne. Lo film auriá de èsser realizat per Max Ophuls, mas moriguèt e foguèt fut remplaçat per Becker.
- Modi, Franco Brogi Taviani, França - Itàlia, 1990. Richard Berry dins le ròtle de Modigliani e Elide Melli dins aquel de Jeanne Hébuterne.
- Modigliani, Mick Davis, 2004. Filme liurament inspirat de la vida del pintre. Modigliani es interpretat per Andy Garcia e Elsa Zylberstein joga Jeanne Hébuterne.