Lo Cos e Bigaròca

Lo Cos e Bigaròca (Coux-et-Bigaroque en francés) es una anciana comuna d'Occitània, dins la region istorica de Perigòrd, administrada per lo departament de Dordonha e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

La creacion de la comuna novèla del Cos, Bigaròca e Mosens, ratificada par l'arrestat del 21 de decembre de 2015^[1], fuguèt efectiva lo 1èr de genièr de 2016, e transformèt las doás ancianas comunas, Lo Cos e Bigaròca e Mosens, en comunas delegadas. Lo 1èr de genièr de 2020, las comunas delegadas fuguèron suprimidas.

Geografia

Toponimia

Lo Cos. Las fòrmas ancianas son tròp tardièras per èsser vertadièrament utilas : Al Cos e Alcos, en 1365. Lo nom es plaçat per Dauzat e Rostaing dins un ensemble de noms escrits Coux, Lacoux, o Coulx en francés, que vendrián benlèu del latin cotes, al sens de « luècs peiroses » ^[2], explicacion represa per Chantal Tanet e Tristan Hordé^[3], atal coma per los Féniés^[3]. Pr'aquò, a prepaus de Cors de Vertuèlh, en francés Coulx, escrit Cols al sègle XVI, Bénédicte Boyrie-Fénié constata que i a pas d'atestacion emb -t- e que l'acusatiu plural de collis, colles, convendriá milhor ^[4], emb un sens oronimic (en relacion emb lo relèu). Cal notar que son de noms que se fixèron probablament al segond millenari, pr'amor de la preséncia de l'article, coma aicí al Cos, e que la referéncia al latin val solament per donar l'origina del nom que servèt a nommar los noms. Es pas impossible que l'origina siá pas la meteissa per totes aquels noms, estant que quand i a un article, masculin o femenin segon los cases; lo sens pòt tanben èsser diferent, « luèc peirós » o de tipe oronimic. Coma Lo Cos domina la ribièra de la Dordonha, los dos son possibles. Pel Cos, lo site de las comunas de Dordonha supausa l'ancian occitan cos, varianta de cors (viá, camin), del latin cursum ^[5], çò qu'explicariá lo vocalisme en [-u-], e pas en [-ɔ-] (la prononciacion es [lu’ku] ^[5]), que seriá normal per un eretièr de collis. La question de l'origina del nom es pas reglada.
Bigaròca es atestat coma Castrum de Begaroca, puèi en 1206 coma Biga Roca e en 1207 Biga Rocha, enfin coma Bigarroque en 1760 (r sembla simpla dins la prononciacion modèrna). Lo segond element es ròca, que prenguèt sovent lo sens de « castèl, fortalesa »; pel primièr, Chantal Tanet e Tristan Hordé supausan lo mot occitan viga(n) (coma Lo Vigan (Cevenas) o Lo Vigan (Carcin)), adjectiu derivat del latin vicus, « vilatge » e s'apièjan sus la preséncia, a 400 m de Bigaròca, d'un luèc nommat Vic-Bas ^[3]; mas la prononciacion [b] de v al començament del sègle XIII, tan luènh de Gasconha, es una dificultat. Lo site de las comunas de Dordonha fornís una autra possibilitat, biga ròca, « ròca dobla ». La prononciacion es [bigɒ’rɔkɒ] ^[5].

Istòria

Administracion

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
junh de 1995	fin decembre 2015	Michel Rafalovic	divèrs drecha puèi UMP, LR	retirat de l'armada, cònsol del Cos, Bigaròca e Mosens (2016-), president de la CC Val de la Dordonha et Forèst Beceda (2014-)
	1995
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Sent Cibra; es adara del canton de Vallée Dordogne (en francés), donc Val Dordonha.
L'intercomunalitat es la Communauté de communes Vallée de la Dordogne et Forêt Bessède, donc la Comunautat de Comunas de Val de la Dordonha e (Forèst) Beceda.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 977, totala: 1005

1 400

1 279

1 290

1 253

1 583

1 527

1 439

1 709

1 756

1 674

1 749

1 746

1 658

1 615

1 693

1 602

1 571

1 544

1 535

1 523

1 509

1 122

1 052

958

946

880

836

766

739

649

720

708

818

928

944

975
989

2009

2010

993
1 008

987
1 015

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

annexion de Bigaròca en 1825
darrèra populacion legala (probablament) : 987

Demografia Bigaròca (abans 1825)

1793 : 108
1800 : 100
1806 : 109
1821 : 117

Luòcs e monuments

Personalitats ligadas emb la comuna

Veire tanben

Comunas de Dordonha

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ url=http://www.dordogne.gouv.fr/content/download/18042/140254/file/RAA%20d%C3%A9cembre%202015%20n%C2%B0%203.pdf%7Ctitre=Arrêté Arrêté n° PREF/DDL/2015/0229 portant création de la commune nouvelle de Coux et Bigaroque-Mouzens, Recueil des actes administratifs de la Dordogne, 21 de décembre 2015, pp. 136-139
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 217, a Coulx
↑ ^3,0 ^3,1 et ^3,2 Chantal Tanet et Tristan Hordé, Dictionnaire des Noms de Lieux du Périgord, ed. Fanlac, segonda edicion, 2000, p. 123-124
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 98-99
↑ ^5,0 ^5,1 et ^5,2 https://web.archive.org/web/20160303220924/http://communes-oc.cg24.fr/cantons/st-cyprien/COUX-ET-BIGAROQUE.htm

Portau de Perigòrd

[1] url=http://www.dordogne.gouv.fr/content/download/18042/140254/file/RAA%20d%C3%A9cembre%202015%20n%C2%B0%203.pdf%7Ctitre=Arrêté Arrêté n° PREF/DDL/2015/0229 portant création de la commune nouvelle de Coux et Bigaroque-Mouzens, Recueil des actes administratifs de la Dordogne, 21 de décembre 2015, pp. 136-139

[2] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 217, a Coulx

[CTH-3] 3,0 ^3,1 et ^3,2 Chantal Tanet et Tristan Hordé, Dictionnaire des Noms de Lieux du Périgord, ed. Fanlac, segonda edicion, 2000, p. 123-124

[4] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 98-99

[dord-5] 5,0 ^5,1 et ^5,2 https://web.archive.org/web/20160303220924/http://communes-oc.cg24.fr/cantons/st-cyprien/COUX-ET-BIGAROQUE.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]