Quatrena Crosada
|
Quatrena Crosada
| |
|---|---|
 | |
| Informacions generalas | |
| Data | 1202 - 1204 |
| Luòc | Balcans, Empèri Bizantin |
| Cambiaments territorials | Partiment de l'Empèri Bizantin entre cinc estats latins e quatre principats bizantins |
| Eissida | Victòria crosada e veneciana |
| Belligerants | |
 Republica de Venècia |
Empèri Bizantin |
| Batalhas | |
| Zara – Constantinòble (1203) – Constantinòble (1204) | |
La Quatrana Crosada foguèt una crosada que se debanèt de 1202 a 1204. Inicialament dirigida còntra Egipte, foguèt en realitat menada per lei Venecians còntra leis adversaris de sa poissança marchanda. S'acabèt ansin per la conquista e lo pilhatge de Constantinòble e lo partiment dau territòri bizantin entre lei venceires. Lei Venecians venguèron la premiera poissança maritima de la Mar Mediterranèa. Per lei Bizantins, maugrat la restauracion de l'Empèri en 1261, l'expedicion marquèt lo començament dau declin finau.
Causas[modificar | modificar la font]
L'organizacion de la Crosada[modificar | modificar la font]
Après la revirada de la Tresena Crosada (1189-1192), l'idèa de convocar una crosada novèla foguèt emesa per lo papa Innocenci III (1198-1216) quauquei mes après son eleccion. Pasmens, lo contèxte generau èra pauc favorable a una tala expedicion en causa de conflictes entre França e Anglatèrra e entre lo Sant Empèri e la papautat. Pasmens, gràcias au trabalh dau predicaire Foulques de Neuilly († 1201), la constitucion d'una armada crosada es finalament decidida en novembre de 1199 durant un torneg organizat per lo còmte Tibaut III de Campanha (1197-1201).
L'objectiu de l'expedicion foguèt Egipte. Per lei caps crosats, aqueu país èra pus interessant que Siria per trobar l'avitalhament necessari ai tropas. De mai, la region èra lo centre dei possessions d'una dinastia aiubida en declin. Per assegurar lo transpòrt dei crosats, de discussions comencèron amb lei republicas marchandas italianas que dispausavan dau mestritge dei rotas maritimas mediterranèas. Après lo refús de Gènoa, Venècia acceptèt de transportar 30 000 òmes – una fòrça considerabla per lo sègle XIII – en cambi de 85 000 marcs d'argent.
La crisi intèrna de l'Empèri Bizantin[modificar | modificar la font]
En 1180, la mòrt de l'emperaire Manual Ièr Comnèn (1143-1180) entraïnèt una crisi grèva dins l'Empèri Bizantin en causa de l'incapacitat de sei successors de resòuvre lei problemas eissits dei tensions intèrnas de la societat bizantina. Feble e pauc interessat per la gestion de l'Estat, son fiu Alexis II (1180-1183) foguèt reversat e assassinat per Andronic Ièr (1183-1185). Energic e ambiciós, aqueu darrier assaièt de reformar l'Empèri mai son despotisme menèt a son reversament en 1185 per Isaac II Ange.
Pasmens, Isaac II foguèt pas capable d'arrestar la crisi intèrna que minava l'Empèri. En particular, poguèt pas s'opausar au desvolopament de l'aristocracia feudala e au declin dei classas mejanas de païsans soudats. Òr, aquò demenissiá lei revenguts imperiaus e afeblissiá lo potenciau militar bizantin. Per assaiar de reglar aqueu problema, Isaac II aumentèt leis impòsts e alterèt la qualitat dei monedas, çò qu'agravèt la crisi. En 1195, foguèt donc reversat per Alexis III Ange. Dins aquò, l'emperaire novèu èra pas pus eficaç e la situacion financiera de l'Empèri se melhorèt pas. Ansin, au començament dau sègle XIII, lo poder imperiau èra contestat e lo contèxte èra favorable a un còp d'Estat.
Debanament[modificar | modificar la font]
La question dau transpòrt dei Crosats[modificar | modificar la font]
La reünion de l'armada crosada aguèt luòc dins lo corrent de l'estiu de 1202. Pasmens, foguèt mens nombrosa que prevista e lei crosats trobèron solament 51 000 marcs d'argent sus lei 85 000 necessaris au transpòrt dei tropas. Après de negociacions, lo dòge Enrico Dandolo (1192-1205) acceptèt d'escalonar lo pagament de la sòma mancanta en cambi de la presa de la vila portuària de Zara per lei crosats. Tenguda per leis Ongrés, la ciutat èra una possession anciana de Venècia.
Catolica, aquela vila èra plaçada sota la proteccion dau papa car lo rèi d'Ongria s'èra crosat en 1196. Lo papa enebiguèt donc sa presa e una partida dei caps e dei chivaliers crosats abandonèron l'expedicion. En revènge, lo rèsta acceptèt l'ofèrta veneciana e Zara foguèt presa e pilhada lo 10 de novembre de 1202. Aquò entraïnèt l'excomunicacion dei Venecians e dei crosats.
L'implicacion dins lei conflictes bizantins[modificar | modificar la font]
A la fin de 1202, la situacion de la Crosada èra malaisada en causa de l'excomunicacion e de l'impossibilitat de pagar lei Venecians per assegurar la fin dau transpòrt. Alexis Ange, fiu de l'èx-emperaire Isaac II aguèt donc l'idèa d'aprofichar aquela situacion per restablir son restablir son paire sus lo tròne bizantin. Per aquò, protemèt de pagar lo deute dei crosats e de participar militarament a la conquista d'Egipte. En cambi, demandèt a son torn l'ajuda dei crosats.
Lei crosats e lei Venecians desbarquèron dins la region de Constantinòble en abriu de 1203. Pasmens, la populacion bizantina demorèt fidèla a Alexis III e lei crosats deguèron donc assetjar la capitala imperiala. Per de rasons desconegudas, l'emperaire prenguèt pauc de mesuras per protegir lei muralhas e lei Venecians aprofichèron l'abséncia deis unitats principalas de la flòta bizantina per intrar dins la Còrna d'Aur. Aquò li permetèt d'atacar Constantinòble per lei muralhas maritimas de l'èst qu'èran pus vulnerables a un assaut que lei muralhas terrèstres de l'oèst. En despiech de la resisténcia acarnada de la garda varèga, aquò permetèt ai Venecians de prendre lo contraròtle dei muralhas. Vencut, Alexis III s'enfugiguèt. Isaac II foguèt liberat e restablit. Puei, acceptèt lei condicions negociadas per son fiu amb lei Venecians.
Après lo restabliment d'Isaac II, la coabitacion entre Grècs e Latins foguèt malaisada en causa dei tensions ancianas entre crosats e Bizantins[1]. De mai, Isaac II e son fiu, vengut lo coemperaire Alexis IV, descurbiguèron l'estat marrida dei finanças imperialas. Incapables de pagar lei sòmas promesas ai crosats e ai Venecians, assaièron de trobar de solucions per ganhar de temps. Pasmens, aquò mau foncionèt e lei crosats exigiguèron un pagament en decembre de 1203. Puei, comencèron de pilhar la region de Constantinòble. Per s'aparar còntra aquela menaça, lo partit antilatin decidèt d'organizar un còp d'Estat. Menat per Alexis Ducas, prenguèt lo contraròtle dau palais e executèt Alexis IV (Isaac II moriguèt d'una crisi cardiaca durant l'eveniment). Lo cap deis insurgents venguèt emperaire sota lo nom d'Alexis V lo 28 de genier de 1204.
Lo pilhatge de Constantinòble[modificar | modificar la font]
Lei crosats e lei Venecians comencèron lo sètge de Constantinòble a partir dau 8 d'abriu de 1204. Lei crosats foguèron encargats d'atacar a l'oèst per la tèrra e lei Venecians ataquèron a l'èst per la mar. Lo papa Innocenci III aviá enebit l'ataca mai seis òrdres foguèron esconduts per lo clergat crosat. Après una viva resisténcia bizantina, lei Crosats e lei Venecians prenguèron tornarmai una partida dei barris. Alexis V decidèt de s'enfugir dins la nuech dau 12 au 13 e la vila foguèt en partida destrucha per d'incendis utilizats per lei crosats per empachar una còntra-ataca bizantina.
La fugida de l'emperaire entraïnèt l'afondrament de la defensa bizantina. De miliers d'abitants abandonèron la vila que foguèt pilhada durant tres jorns. Lo butin pres per lei crosats e lei Venecians foguèt considerable car Constantinòble èra la capitala de l'Empèri Roman dempuei nòu sègles. Es estimat a 900 000 marcs d'argent (siá 220 tonas d'argent). Puei, lei venceires se partejèron lo territòri bizantin mentre que de caps bizantins locaus assaièron de mantenir lo poder imperiau.
Consequéncias[modificar | modificar la font]
La Quatrena Crosada entraïnèt la disparicion provisòria de l'Empèri Bizantin que foguèt pas restaurat avans 1261. En plaça, lei crosats fondèron d'estats latins qu'ocupèron una partida de Grècia e d'Anatolia durant una partida dei sègles XIII e XIV. Sovent mau administrats, aquelei principats deguèron pauc a pauc redurre seis ambicions a la region situada a l'entorn de sa capitala[2]. De son caire, lei Venecians aprofichèron sa victòria per renfòrçar mai sa preséncia en Mediterranèa Orientala amb l'annexion de plusors illas e pòrts estrategics. Venguèron ansin la premiera poissança navala de la region fins a l'emergéncia de l'Empèri Otoman.
Per l'Empèri Bizantin, la Quatrena Crosada es una catastròfa que marca lo començament dau periòde finau de l'Empèri Bizantin. D'efiech, en mai de la desfacha, lei crosats pilhèron lo territòri ocupat per assaiar de finançar lo foncionament deis Estats Latins e gardar lo sostèn de la flòta veneciana[3]. Ansin, maugrat una darriera renaissença durant lo rèine de Miquèu VIII Paleòleg (1258-1282), la poissança bizantina declinèt irremediablament a partir de la fin dau sègle XIII.
Annèxs[modificar | modificar la font]
Liames intèrnes[modificar | modificar la font]
Bibliografia[modificar | modificar la font]
- (fr) René Grousset, Histoire des croisades et du royaume franc de Jérusalem, Perrin, 1936.
- (en) Jonathan Phillips, The Fourth Crusade and the sack of Constantinople, Viking, 2004.
- (en) Donald E. Queller e Thomas F. Madden, The Fourth Crusade : The Conquest of Constantinople, 1997.
- (fr) Geoffroy de Villehardouin, La conquête de Constantinople : histoire de la quatrième croisade, Tallandier, 2000.
Nòtas e referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ Per exemple, en 1182, una partida de la populacion de Constantinòble, ostils ais avantatges economics donats ai marchands italians, aviá organizat lo chaple dei « Latins » presents dins la vila.
- ↑ De mai, la poissança dei Latins foguèt rapidament demenida per lor desfacha còntra lei Bulgars a la batalha d'Andrinòple en 1205.
- ↑ Per exemple, lei crosats de l'Empèri Latin, fondat a l'entorn de Constantinòble, vendèron totei lei metaus trobats dins lei roïnas de la vila, compres dins aquelei deis edificis religiós.