Mamelocs
Los mamelocs (en arabi مماليك mamālīk, "possedits") èran de soldats d'origina esclava convertits a l'islam que serviguèron los califas e los sultans dinastia aiubidas pendent l'Edat Mejana. Amb lo temps se convertiguèron en una casta militara poderosa que prenguèt lo poder en mai d'una ocasion, coma per exemple en Egipte, ont s'instaurèt un sultanat mameloc entre 1250 e 1517.
Origina
[modificar | Modificar lo còdi]Los primièrs mamelocs serviguèron los califas abbassidas de Bagdad al sègle IX. Èran recrutats subretot dins los airals paures de Caucàs e al nòrd de la Mar Negra. La majoritat d'aqueles èran pas d'origina musulmana, e èran estats venduts coma esclaus per de familhas apauridas de l'estèpa o capturats per de traficants d'esclaus.
Lo sistèma mameloc donava als governants de tropas qu'avián pas de ligam amb cap d'estructura de poder establida. Los guerrièrs locals èran sovent pus leials als cheics o a lor familhas qu'als sultans o califas. Quand un comandant conspirava contra lo governant, sovent èra pas possible de lo desrocar sens causar de crispacion entre la noblesa. Al contrari, las tropas d'esclaus èran estrangièrs de l'estatus mai bas qu'èran pas capables de conspirar contra lo governant e poirián èsser facilament castigats se causavan de problèmas.
Organizacion
[modificar | Modificar lo còdi]Un còp los mamelocs èran convertits a l'Islam, èran entraïnats coma soldats de cavalariá. Los Mamelocs deguèran d'obesir als òrdres de la furusiyya, un còde de conducha que compreniá de valors coma lo coratge e la generositat mai tanben ensenhaments de tacticas de cavalariá, dreçatge de cavals, arquieria e tractament dels ferits.
los mamelocs vivian en casèrnas e passavan ensems la màger part del temps. Los entraïnaments enclusián esports coma competicions de tir amb arc o concorses d'abilitats sus caval dos còps per setmana al minimum. L'entraïnament intensiu e rigorós de cada nòu recluts ajudava a assegurar la continuitat de las practicas mameloc.
Pasmens que tecnicament èran pas mai esclaus un còp acabat l'entraïnament, encara èran obligats d'obesir al sultan. Pel sultan demoravan una fòrça estrangièra, jos son comandament dirècte, per èsser utilizada dins lo cas de friccions tribalas localas.
Lo sultan aviá lo nombre de mamelocs mai elevat, mas d'autres emirs tanben poirián ne possedir. Fòrça mamelocs accediguèron a de posicions importanta dins l'Empèri, coma lo comandament d'armadas. Al començament lor estatut èra pas ereditari mas dins de luòcs coma en Egipte las fòrças mameloc acabèron ligadas a las estructuras de poder e atenguèron de nauts nivèls d'influéncia.
Dinastias mamelocas
[modificar | Modificar lo còdi]Los mamelocs en Índia
[modificar | Modificar lo còdi]En 1206, lo comandant mameloc de l'armada musulmana en l'Índia, Aybak Kutb al-Din, foguèt proclamat sultan venent lo primièr Sultan de Delhi. Da dinastia es coneguda coma la Dinastia dels esclaus, e perdurèt fins a 1290.
Qutb-ud-din prenguèt lo contraròtle de las possessions d'Índia Muhammad Ghori a la mòrt d'aquel sens eretièr, e un còp eliminada l'oposicion, establiguèt sa capitala en primièr a Lahore, e aprèp a Delhi onte faguèt bastir lo complèxe Qutb.
Aprèp la mòrt accidentala de Qutb-ud-din en 1210, e un conflicte de succession, un autre èx-esclau mameloc d'origina turca nomenat Iltutmich obtenguèt lo sultanat. Iltutmich se maridèt amb la filha de Qutb-ud-din, e totes los sultans posteriors de la dinastia levat un foguèron sos descendents. La Dinastia dels esclaus foguèt desrocada per Jalal-ud-din Feroz Khalji de la dinastia Khalji, que s'èra establit a Bihar e Bangla Desh pendent lo reialme de Muhammad Ghori.
Los mamelocs en Egipte
[modificar | Modificar lo còdi]Pendent la dominacion de la dinastia aiubida, un còp que Saladin (Salah-ad-Din) tornèt conquerir Egipte, los mamelocs integrèron pauc a pauc l'estructura del poder e acabèt per prene part a les intrigas de la cort. En junh de 1249, pendent la Setena Croada capitada per Loís IX de França ataquèt Egipte e lo sultan As-Sàlih Ayyub moriguèt, los mamelocs prenguèron lo poder e contrataquèron. Desrotèron los crosats e faguèron presonièr lo rei Loís, pel qual obtenguèron una recompensa de 250 000 liuras. Lo comandant mameloc Àybak foguèt assassinat pel viceregent Qútuz, que seriá lo fondador formal del primièr sultanat mameloc d'Egipte e de la dinastia Bahri.
El 1285, las tropas mongòlas de Hülegü roïnèron Bagdad[1] e Damasc, exigiguèron la reddicion del Caire. Qútuz faguèt tuar los enviats de Hülegü e seguèt la desrota dels mongòls a la batalha d'Ayn Djalut. Quand lo vencidor Qútuz tornèt al Caire foguèt assassinat pel general Adh-Dhàhir Bàybars.
Aquela dinamica contunhèt los sègles seguents, perque lo regim mameloc favorizava las intrigas e los complòts: cada sultan qu'obteniá lo poder fòragetava totes los òmes de fisança de son predecessor e ocupava los pòstes amb gents de son pròpri clan, creant de lutas de poder constantas e desirs de venjança. Dels quaranta cinc sultans mamelocs d'Egipte, vint-e-dos accediguèron al poder per metòdes violents. La durada mejana del règne dels sultans èra de sèt ans.
Lo sultanat mameloc contunhèt fins a 1517, quand Egipte foguèt conquerida per l'Empèri Otoman. L'institucion dels mamelocs contunhèt jol poder turc, mas ja governèron pas mai lo sultanat.
Mamelocs al servici de Napoleon
[modificar | Modificar lo còdi]Napoleon formèt son pròpi còs de mamelocs pendent los primièrs ans del sègle XIX, e foguèt la darrièra fòrça mameloca coneguda. Sa garda personala pendent la campanha bèlga èra compausada de soldats mamelocs, e lo conegut gardacòs de Napoleon Roustan tanben èra un mameloc d'Egipte.
Lo còs especial de mamelocs èra de l'armada francesa napoleoniana. Foguèron aponduts coma esquadron als caçaires a caval de la Garda Imperiala fins a que, aprèp son accion remarcable a la Batalha d'Austerlitz, foguèt convertit en regiment.
Los mamelocs lutèron tanben a la Invasion d'Espanha, e participèt a l'ocupacion de Madrid ont foguèron sospreses pel soslèvament del 2 de mai. Aprèp la casuda del Primièr Empèri, desapareguèron.
Los mamelocs de l'armada napoleoniana avián d'uniformes amb un cahouk (berret) verd, un turbant blanc, e de saroal (pantalons) roges. Anavan generalament plan armats, amb un trabuc, una cimitèrra, doas pistòlas e un punhal a la cencha, a una destral a la sèla de monta.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (en)L. Venegoni (2003). Hülägü's Campaign in the West - (1256-1260), Transoxiana Webfestschrift Series I, Webfestschrift Marshak 2003.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Ayalon, David: Le Phénomene mamelouk dans l'Orient islamique, París, PUF, 1996. ISBN 2130478069.
- (de) Haarmann, Ulrich: Das Herrschaftssystem der Mamluken, a: Halm / Haarmann (Hrsg.): Geschichte der arabischen Welt. C.H.Beck (2004), ISBN 3-406-47486-1.