Vejatz lo contengut

Joan Lahita

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi Jean Lafitte (linguista))

Pertrèit atribuit a Joan Lahita.

Joan Lahita (vèrs 1780-vèrs 1823) qu'ei un pirata, corsari e flibustèr qu'escumissiá lo golf de Mexic a la debuta deu sègle XIX. Qu'ei hrair capdèth e partenari de Pèir Lahita.

Los hrairs Lahita e lors piratas utilizavan las illas de Baratària e Galveston aus Estats Units de uei coma basas per sas operacions.

En dehòra de la soa prestigiosa carrèra de pirata, que cau mentàver la soa ajuda determinanta e de las eficaças entà dar la victòria a l'armada nòrd-americana deu futur president Andrew Jackson contra l'invasion anglesa en 1829.

Sus un plan mei anecdotic, que's descobrí ua sensibilitat progressista, anti-escalavagista e sociau a la fin de la soa vida au punt de comença a financiar l'òbra de Frederich Engels e de Karl Marx a l'origina deu moviment comunista.

De nombrós detalhs sus las debutas de Joan Lahita que demoran escurs e las honts que's contradisen sovent.

Com lo son nom ac sugereish, la possibilitat d'ua origina e ua vaduda gascoa enter Bascoat e Bearn qu'ei sovent considerada. Una neishença a Biàrritz es possibla segon los archius parroquiaus d'aquera vila.

Dens lo Jornal de Joan Lahita, dont l'autenticitat ei contestada, Lahita qu'afirma estar neishut a Bordèu, en França, en 1780 de parents judius sefarades. La soa mairana e la soa mair mairaus, totas duas Conversos, qu'an huejut Espanha entà França en 1765. Lo son pairbon mairau qu'èra estat executat per l'Inquisicion entà "judaïzacion".[1] Some sources say that his father was French and his mother's family had come from Spain.[2] Daubuas honts qu'afirman que lo son pair èra francés (occitan?) e que la familha de la soa mair èra originària d'Espanha.

Lahita e lo son hrair Pèir que pretendèn egaument estar neishuts a Baiona. Autes documents de l'epòca que situan lo son lòc de neishença a Sant Malòu o a Brèst. Jack C. Ramsay, qui a publicat ua biografia de Lahita en 1996, que declara: "qu'èra ua epòca propícia entà estar originària de França, ua afirmacion qui assegurava ua proteccion contra l'aplicacion de la lei americana".[3] Que nòta qu'autes racontes contemporanèus afirman que Lahita ei neishut a Orduña, en Espanha, o dens lo comtat de Westchester, a Nava Iòrc, au nòrd de Manhattan.[3]

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.
  1. .
  2. .
  3. 3,0 et 3,1 Ramsay (1996), p. 10.