Inquisicion
L'Inquisicion èra una jurisdiccion especializada (un tribunal) creada per la Glèisa Catolica Romana e dependent del drech canonic, encargada d'emetre un judici sul caracter ortodòxe o non respècte al dògma religiós) dels cases que li èran somés. L'Inquisicion èra una jurisdiccion d'excepcion, establida per tal de representar l'autoritat judiciària del papa sur una region determinada, quand lo foncionament normal dels tribunals eclesiastics s'averava inadaptat.
Istoricament, i a agut de nombrosas jurisdiccions especializadas d'aqueste tipe. Se pòt distinguir tres Inquisicions, que fan l'objècte d'articles separats :
- l'Inquisicion medievala,
- l'Inquisicion castelhana, fondada en 1478, e l'Inquisicion portuguesa, fondada en 1531,
- l'Inquisicion romana (Congregacion de l'Inquisicion Romana e Universala), fondada en 1542, rebaptisada Congregation Sagrada del Sant Ofici en 1909, puèi Congregacion per la Doctrina de la Fe en 1967.
Aqueste article tracta dels aspèctes generals de l'Inquisicion, segon lo vejaire catolic de l'eretgia, a sa justificacion politica, lo foncionament del drech, e la manièra que l'Inquisicion es a l'ora d'ara presentada e percebuda socialament. Los aspèctes istorics se limitan aicí a la cronologia generala.