Guèrra Ispanoestatsunidenca
|
Guèrra Ispanoestatsunidenca
| |
|---|---|
 | |
| Informacions generalas | |
| Data | Abriu - Aost de 1898 |
| Luòc | Principalament Cuba e lei Filipinas. |
| Cambiaments territorials | Independéncia de Cuba (en 1902) Annexion per leis Estats Units dei Filipinas, de Puerto Rico e de Guam |
| Eissida | Victòria estatsunidenca |
| Belligerants | |
.svg){kind=small} Estats Units d'America |
.svg){kind=small} Espanha
|
| Pèrdas | |
2 910 mòrts |
64 000 mòrts |
| Batalhas | |
| Baia de Manila — El Caney — San Juan — Santiago de Cuba | |
La Guèrra Ispano-Estatsunidenca (de còps dicha en Espanha Desastre de 98) se debanèt d'abriu a aost de 1898 entre leis Estats Units d'America e Espanha. S'acabèt per una victòria estatsunidenca rapida qu'aguèt coma consequéncia l'independéncia de Cuba en 1902 e l'annexion per Washington de Puerto Rico, de Guam e dei Filipinas.
Causas
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo conflicte foguèt entraïnada per lei dificultats espanhòlas per reprimir una insureccion independentista de l'illa de Cuba acomençada en 1895 après una aumentacion dei taxas estatsunidencas sus lo sucre cuban. Aquò causèt una desgradacion dau comèrci estatsunidenc ambé Cuba e una faccion se formèt a Washington per sostenir una intervencion militara dins una region estrategica per leis Estats Units[1]. La violéncia de l'armada espanhòla còntra la populacion cubana èra vertadiera (200 000 mòrts entre 1895 e 1898) mai l'insureccion utilizada tanben una tactica de tèrra cremada còntra lei partisans d'Espanha. D'anecdòtas sus lo comportament dei tropas espanhòlas, de còps totalament inventadas, raportadas per de jornalistas (campanha de premsa de Joseph Pulitzer e de William Randolph Hearst) escandalizèron la populacion estatsunidenca[1] [2] [3].
Au començament de l'annada 1898, la tension aumentèt entre lei dos país en causa l'explosion inexplicada[4] dau cuirassat estatsunidenc USS Maine dins lo pòrt de L'Avana lo 15 de febrier e permetèron ai faccions bellicistas d'entraïnar la guèrra. D'efècte, de condicions pus duras (armistici ambé l'insureccion, fin de la repression, independéncia) foguèron mandadas au govèrn espanhòu que refusèt l'independéncia. Lo 21 de març, la flòta estatsunidenca establiguèt donc lo blocus de l'illa entraïnant la declaracion de guèrra d'Espanha lo 24 d'abriu e aquela deis Estats Units lo 25.
Debanament
[modificar | Modificar lo còdi]Maugrat una poissança teorica importanta (200 000 soudats a Cuba) e una flòta numericament superiora, Espanha èra en declin dempuei d'annadas e aguèt de dificultats per mobilizar sei fòrças. Au contrari, leis Estatsunidencs avián de fòrças navalas modèrnas e relativament ben preparadas[5]. En revènge, sei tropas terrèstras èran mau equipadas, mau avitalhadas e sensa experiéncia de la guèrra modèrna dempuei la Guèrra de Secession (1861-1865)[2].
Ai Filipinas, una flòta espanhòla foguèt aisament destrucha lo 1èr de mai dins la baia de Manila. Puei, lo 20 de junh, una fòrça terrèstra desbarquèt dirèctament sus l'illa de Cuba onte ganhèt lo 1èr de julhet la batalha de San Juan còntra una pichona tropa espanhòla que resistiguèt amb acarnament. Pasmens, en causa dei problemas d'avitalhament dei dos camps, la dificultat premiera dei doas armadas foguèt la lucha còntra lei malautiás tropicalas. Enfin, lo 13 de julhet, la destruccion dei darrierei fòrças navalas espanhòlas de Cuba a Santiago de Cuba entraïnèt la capitulacion generala de l'illa lo 17.
Sensa sostèn europèu per faciar l'ataca, Espanha acceptèt de signar una patz preliminària lo 12 d'aost e definitiva lo 10 de decembre de 1898. Aviá perdut mai de 80 000 òmes còntra aperaquí 2 900 per leis Estats Units e 10 000 per leis independentistas cubans. La malautiá èra la premiera causa de mortalitat dei soudats amb aperaquí 50 000 tuats dins lei rengs espanhòus e 2 500 dins lei tropas estatsunidencas[6].
Consequéncias
[modificar | Modificar lo còdi]La fin de la guèrra foguèt signada au Tractat de París. Espanha deguèt reconóisser l'independéncia de Cuba (ocupada per leis Estats Units fins a 1902) e cedir Guam, Puerto Rico e lei Filipinas en cambi dau pagament d'una indemnitat de 20 milions de dolars. Regardant leis afaires internacionaus, leis Estats Units apareguèron d'ara endavant coma una poissança mondiala majora. Per Espanha, la pèrda de sei colonias asiaticas e americanas marquèt la fin de l'empèri coloniau format au sègle XVI après la descubèrta dau continent american e la decidiguèt de començar una politica d'expansion colonialista sus lo continent african onte s'interessèt au partiment de Marròc ambé França.
Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (en) Donald H Dyal, Brian B. Carpenter e Mark A. Thomas, Historical Dictionary of the Spanish American War, Greenwood Press, 1996.
- (en) David F. Trask, The war with Spain in 1898, Univeristy of Nebraska Press, 1996.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ 1,0 et 1,1 (fr) André Kaspi, Les Anéricains tome 1 - Naissance et essor des Etats-Units 1607-1945, Seuil, 1986, p. 237.
- ↑ 2,0 et 2,1 (fr) André Kaspi, Les Anéricains tome 1 - Naissance et essor des Etats-Units 1607-1945, Seuil, 1986, p. 241.
- ↑ (fr) Ignacio Ramonet, Mensonges d’Etat, dins Le Monde Diplomatique, julhet de 2003.
- ↑ Dins lo corrent dau sègle XX, divèrsei comissions d'enquista concluguèron a una explosion accidentala dau cuirassat estatsunidenc, belèu en causa d'una explosion de municions d'artilhariá.
- ↑ (fr) André Kaspi, Les Anéricains tome 1 - Naissance et essor des Etats-Units 1607-1945, Seuil, 1986, p. 242.
- ↑ (en) Vincent J. Cirillo, Bullets and Bacilli: The Spanish–American War and Military Medicine, Rutgers University Press, 2004.