Guèrra de Devolucion
|
Guèrra de Devolucion
| |
|---|---|
| Informacions generalas | |
| Data | 24 de mai de 1667 - 2 de mai de 1668 |
| Luòc | Païses Basses Espanhòus, Franca Comtat |
| Eissida | Victòria francesa |
| Belligerants | |
 França
|
 Espanha |
La Guèrra de Devolucion se debanèt dau 24 de mai de 1667 au 2 de mai de 1668. Foguèt entraïnada per lei revendicacions de Loís XIV sus plusors províncias espanhòlas au nom de sa frema Maria Terèsa. Espanha recebèt lo sostèn d'Anglatèrra, dei Províncias Unidas e de Suècia mai èra mau preparada a una guèrra, au contrari dei Francés. Lo conflicte s'acabèt donc per una victòria francesa rapida e aisada que permetèt a Loís XIV d'annexar plusors vilas de Flandra, especialament Lilla.
Contèxte e causas
[modificar | Modificar lo còdi]L'afebliment espanhòu e lei pretencions francesas
[modificar | Modificar lo còdi]Premiera poissança europèa dins lo corrent dau sègle XVI, Espanha conoguèt un declin important de sa poissança a partir deis annadas 1580 ambé l'independéncia dei Províncias Unidas e sa desfacha militara a l'eissida de la Guèrra de Trenta Ans. Autre problema grèu, la consanguinitat importanta au sen dei Habsborg d'Espanha entraïnava d'incertituds sus la perennitat de la dinastia ambé la naissença d'enfants febles en marrida santat. A la mòrt dau rèi Felipe IV lo 17 de setembre de 1665, son successor, Carles II, èra ansin un enfant de quatre ans raquitic, malautiu e debil. Lei Corts europèas dobtavan pas de sa disparicion rapida. En particular, lo rèi Loís XIV e l'emperaire Leopold Ièr concluguèron entre elei un acòrd secrèt de partiment dei possessions de la corona d'Espanha en genier de 1668.
Pasmens, sensa esperar, Loís XIV decidèt de formular de pretencions, au nom de sa frema l'infanta Maria Terèsa, sus plusors províncias espanhòlas. Per s'aparar còntra aquela menaça, lo Tractat dei Pirenèus e lo contract de maridatge entre Loís XIV e Maria Terèsa avián precisat la renonciacion de sei drechs de part de l'infanta. Pasmens, la clausa de renonciacion dau Tractat dei Pirenèus èra assortida dau pagament d'una dòt de 500 000 escuts d'aur. Òr, Espanha podiá pas pagar aquela sòma en causa de sei dificultats financieras. Ansin, segon una costuma vièlha de Brabant, dicha drech de devolucion que designa leis enfants d'un premier maridatge coma leis eiretiers unics au detriment deis enfants nascuts d'un segond maridatge, Maria Terèsa podiá èsser presentada coma l'eiretiera legitima de la region.
Lei dificultats militaras espanhòlas
[modificar | Modificar lo còdi]En 1667, la situacion militara èra fòrça favorabla au reiaume de França en causa dei dificultats militaras espanhòlas e de la manca d'organizacion dei defensas dei País Bas Espanhòus. D'efèct, Espanha èra alora engatjada dins la Guèrra de Restauracion Portuguesa que mobilizava la màger part de sei fòrças. De mai, en Flandra, la defensa dei vilas èra fisada ais vilas elei-memei. I aviá donc ges de coeréncia generala e la màger part dei ciutats èran pas ò mau preparadas a un sètge. Au contrari de son adversari, França podiá comptar ambé la màger part de sei fòrças car lo país participava solament, e d'un biais fòrça limitat, a la guèrra dei Províncias Unidas còntra Anglatèrra. Loís XIV poguèt tanben se fisar d'un govèrn eficaç e aumentar sei fòrças de 50 000 a 80 000 òmes a la prima de 1667.
Debanament de la guèrra
[modificar | Modificar lo còdi]La campanha de Flandra
[modificar | Modificar lo còdi]
La guèrra acomencèt dins lo corrent de mai de 1667 sensa declaracion de guèrra vertadiera[1]. Una mission francesa èra encara en camin per Madrid e Loís XIV èra oficialament en « viatge » e non en campanha. Pasmens, lei preparatius francés èran importants amb aperaquí 51 000 òmes mobilizats entre Mézières e la mar. Èran devesits entre tres còrs dirigits per lo rèi eu-meme e lo vescòmte de Torèna (centre), lo manescau Antoine d'Aumont de Rochebaron (senèstre) e lo luòctenent generau François de Créquy (drecha). En fàcia, coma lei vilas èran mau preparadas a un sètge, lo governador espanhòu Francisco de Castel Rodrigo decidèt d'assaiar de luchar en fòra dei vilas. Per aquò, assemblèt una armada de campanha despariera ambé de soudats regulars eissits dei garnisons dei País Bas Espanhòus e de milicians venguts dei vilas.
Leis operacions acomencèron lo 24 de mai e lei Francés ataquèron Charleroi que tombèt lo 2 de junh maugrat una temptativa de Castel Rodrigo per rompre lo sètge. Après una pausa de dètz jorns, lei fòrças de Torèna contornejèron lei fortificacions de Mons per atacar Ath. Suspres, leis Espanhòus perdiguèron la vila tre lo 16 de junh permetent ai Francés de preparar una ofensiva còntra Lilla. Aquò necessitèt de conquistar una partida dei fortalesas enviroutant la ciutat coma Tournai que capitulèt lo 26 de junh e Douai que foguèt a son torn ocupada lo 7 de julhet. En parallèl d'aquelei victòrias, lo còrs dau manescau d'Aumont prenguèt lei vilas de Bergues (6 de junh), de Furnes (12 de junh) e de Courtrai (18 de julhet). Puei, d'Aumont e Torèna reüniguèron sei tropas per conquistar Oudenaarde (31 de julhet) e Armentières.
Après aqueleis ofensivas, lei principalei fortalesas espanhòlas (Lilla, Mons, Ypres) èran isoladas. Pasmens, aquelei vilas foguèron pas immediatament atacadas car lei Francés assaièron premier de conquistar l'important pòrt d'Anvèrs. Pasmens, se turtèron a una resisténcia acarnada a Termonde qu'entraïnèt la revirada d'aqueu projècte. Dirigida per Vauban, l'armada francesa acomencèt alora lo sètge de Lilla que sa garnison negocièt son retirament de la fortalesa en cambi de sa libertat. Aquò foguèt rapidament acceptat per lei Francés e Lilla foguèt oficialament ocupada lo 17 d'aost.
Pasmens, la novèla d'aquela desfacha arribèt pas immediatament au marqués de Castel Rodrigo que reüniguèt una armada de 12 000 òmes plaçats sota lo comandament dau còmte de Marchin. Lo 31 d'aost, aquela armada ataquèt lo còrs dau marqués de Créquy per solatjar Lilla mai deguèt finalament se retirar. En parallèl, lo vescòmte de Torèna prenguèt Alost (12 de setembre) e finalament Mons (13 de setembre) marcant la fin de la campanha.
La campanha de Franca Comtat
[modificar | Modificar lo còdi]
La victòria aisada de l'armada francesa en Flandra suscitèt rapidament l'inquietud dei país vesins. Anglatèrra e lei Províncias Unidas èran en particular opausadas a un renfòrçament de la preséncia francesa dins la region. En julhet de 1667, trobèron donc un acòrdi ambé seis enemics (tractat de Breda) e acomencèron de negociacions amb Espanha. En genier de 1668, lei Províncias Unidas e Espanha concluguèron una aliança còntra França. Foguèron jonhadas per Suècia. Leis autoritats de Franca Comtat concluguèron de son caire un acòrdi ambé Confederacion permetent d'i recrutar de tropas per se defendre còntra una ataca francesa.
Pasmens, lei plans d'aquela coalicion foguèron davançats per lo prince de Condé que recebèt lo comandament dei tropas francesas estacionadas lòng de la frontiera de Borgonha lo 8 de decembre de 1667. D'efèct, au contrari dei costumas militaras dau periòde, decidèt d'organizar una campanha d'ivèrn que comencèt lo 4 de febrier de 1668. D'efèct, maugrat lei succès diplomatics d'Espanha, lei defensas de Franca Comtat èran encara tengudas per de tropas dispersadas e pas pron nombrosas. Lei Francés conquistèron donc aisament la region après una brèva campanha de 17 jorns marcats per la presa de Besançon (7 de febrier) e de Dole (14 de febrier).
La patz d'Ais d'Alemanha e sei consequéncias
[modificar | Modificar lo còdi]La fin de la guèrra entre Espanha e Portugal que liberava de tropas espanhòlas, l'acomençament de preparatius de guèrra de part deis aliats d'Espanha e la conquista deis objectius principaus de la guèrra per sei fòrças decidèron Loís XIV a durbir de negociacions. Se debanèron en Ais d'Alemanha e un tractat de patz foguèt signat lo 2 de mai de 1668. França gardèt lei conquistas realizadas en Flandra mai deguèt restituir la Franca Comtat. Pasmens, aqueu tractat èra precari en causa de la volontat de Loís XIV de destrurre lei Províncias Unidas que l'avián obligat de redurre seis ambicions. Espanha èra tanben desirosa de prendre son revenge dei desfachas infligidas per lei Francés dempuei lo Tractat dei Pirenèus.