Estrabon
Estrabon (en grèc ancian Στράϐων / en latin Strábôn, « que guincha », en latin Strabo), nascut a Amasèa dins lo Pont (uèi Amasya en Turquia) vèrs 58 AbC.[1], mòrt entre 21 e 25 ApC., es un geograf grèc.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Se sap gaire de sa vida. Sa familha demorava a Amasèa, una vila de la region de la Mar Negra. Estrabon el meteis diguèt qu'aviá estudiat prèp d'Aristodèm de Nisa, preceptor dels enfants de Pompèu, en Caria. Mai tard, s'installèt a Roma e estudièt prèp de Tirannion, tanben geograf. En 25 o 24 AbC., viatgèt en Egipte, acompanhant lo perfèit Roman Ælius Gallus sus las ribas de Nil.
Aprèp fòrça viatges, tornèt a Amasèu, ont comencèt d'escriure una Istòria (Ἱστορικὰ Ὑπομνήματα / Historika Hypomnếmata) de 43 volums, en continuament de l'òbra de Polibi. Cap d'aqueles volums nos es pas parvengut fins a uèi. Aprèp, comencèt una Geografia (Γεωγραφικά / Geôgraphiká), concebuda coma complement de l’Istòria, de 17 volums, que, ela, es pas perduda, manca solament qualques partidas del libre VII. Son èime èra de far pels mai de lectors possible, un libre mai agradable possible e instructiu que se pòsca legir d'un còp.
La Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]La Geografia es dividida coma aquò :
- los libres I e II constituisson una longa introduccion a l'òbra, ont Estrabon entend provar que lo geograf Eratostènes aviá tòrt de fòragetar l'òbra d'Omèr d'un punt de vista geografic;
- los libres III a X descrivon Euròpa, e subretot Grècia (libres VIII-X) ;
- los libres XI a XIV descrivon l'Asia Menora ;
- los libres XV a XVI descrivon l'Orient ;
- lo libre XVII descriu Africa (Egipte e Libia).
Estrabon pensava que la fortuna de Grècia èra subretot deguda a sa situacion maritima, e comencèt de far un ligam interessant entre l'avançament d'un pòble sul plan de la civilizacion e son contacte amb la mar. Dins lo meteis temps, insistissiá sul fach que la geografia podiá pas d'esperela explicar la grandor d'un pòble, e afirmava que la civilizacion grèga repausava sus l'interès de sos ciutadans pels arts e la politica.
Si son òbra a vegadas torna cap a de tèxtes anteriors mai d'un sègle al periòde ont visquèt, pasmens sa coneissença del drech roman de las diferentas ciutats tanben ne fa una font essenciala per descriure lo començament de la romanizacion en Gàllia e dins la Peninsula Iberica. Mòstra tanben, dins los libres III e IV entre autres, lo desvolopament d'una novèla cultura dins aquelas regions, a causa l'aculturacion parciala de las populacions.
L'òbra d'Estrabon demorèt gaire coneguda de l'Empèri Roman, malgrat lo desir de son autor. Foguèt a partir del sègle V que comencèt d'èsser citada, e qu'Estrabon venguèt lo paragon del geograf. Al sègle XV l'erudit italian Guarino Veronese traduguèt la totalitat de l'òbra d'Estrabon, contribuissent atal a la tornar descobrir. Los istorians classics coma Wilamowitz vegèron l'interès de l'òbra, emai sos talents literaris, que li permetèron de descriure un luòc ont èra pas anat, e de melhor biais que Pausànias, que, el, i anèt.
Estrabon, amb sos nombroses viatges, participèt tanben a elaborar la liste de las sèt Meravilhas del Monde. Afirma:
- «Babilònia es situada [...] dins una plana. Sos barris an 365 estadis[2] de circuit, 32 pes d'espessor[3] e 50 coidadas[4] de nautor dins l'interval de las torres, que elas meteissas son nautas de 60 coidadas. Al naut d'aquel barri s'agencèt un passatge pro larg per que doas quadrigas s'i pòscan crosar. Se compren qu'un parelh obratge foguèt atierat al nombre de las Sèt Meravilhas del Monde»
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Sus la data de naissença d'Estrabon: W. Aly, Strabonis geographica, iv. Strabon von Amaseia. Untersuchungen uber text, aufbau und quellen des geographie antiquas 1. Reihe v, Bonn, 1957, p. 11 (propose les dates 63-62). D. Dueck, Strabo of Amasia. A Greek Man of Letters in Augsutan, Rome, Londres et New-York, 2000, p. 2 (propose une période entre 64 et 50). S. Pothecary, “The expression ‘our times’ in Strabo’ Geography”, in CPh, 1997, 92, p. 235-246 (propose les dates de 65-63).
- ↑ entre 65 e 70 km de circonferéncia, es a dire de dos còps la longor del baloard periferic de París
- ↑ prèp de 9 m.
- ↑ mai de 20 m.
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Germaine Aujac, Estrabon e son temps, in Geographie und verwandte Wissenschaften, sous la dir de Wolfgang Hübner, Stuttgart, 2000, p. 103-139.
- (en) Editions of Strabo’s Geography, Sarah Pothecary, 2005.
- (fr)Modèl:Grc Géographie (trad. Amédée Tardieu, 1867) legir en linha
- [url=http://www.mediterranees.net/geographie/strabon/sommaire.html] Etrabon, Mediterranèa, Geografia]