Estève de Montalban

Aqueste article es redigit en lengadocian.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Litograf de Montalban, ca. 1888.

Estève de Montalban (fl. 1691-1695) èra un corsari e cap de filibustièrs (bocanièrs) actiu dins la Cariba e al larg de la la còsta d'Africa de l'Oèst. Frequentament nomenat Sénher de Montalban (nom de familha grafiada Montauban e occasionalament Montauband en francés), escriguèt un raconte de sos viatges ulteriors, en particular sa subrevida a un naufragi. Probablament originari d'Occitània, nascut en 1650 o 1660 en un luòc desconegut e mòrt a Bordèu en 1700 o

1708.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Nascut en 1660, Montalban visitèt las còstas africanas tre 1676, "avent començat de cinglar las mars a l'edat de setze ans"[1]. En 1690, naveguèt jols òrdres de son compatriòta corsari francés Mathurin Desmarestz dins la Cariba. Desmarestz donèt a Montalban son naviri La Machine (La Maquina) après aver capturat una fregata espanhòla, que Desmarestz conservèt e rebategèt La Ballestrelle[2]. Montalban ordenèt La Machine al larg de Tèrranòva en 1691 après s'èsser separat de Desmarestz, ont foguèt forçat pels marins franceses a la piratariá, e la meteissa annada, foguèt capturat en un fòrt anglés a son retorn sus la còsta africana de Guinèa[1].

Gardèt La Machine fins en 1694 abans de passar al Trois Frères (Tres Fraires) de 200 tonas e 34 canons. En febrièr, naveguèt per la còsta de Veneçuèla, en pilhant al larg de Caracas. Interceptèt alara un convòi anglés a destinacion de Londres, ne capturant l'escòrta Loup (Lop) e dos dels naviris de carga. Après aver capturat una autra nau anglesa, faguèt escala a Bordèu en setembre per vendre sas presas e sa cargason capturada[3]. Mentre qu'èra al pòrt, son equipatge faguèt susmauta: "Totas las nuèches qu'an passadas dins los divertiments que lor agradavan mai, e los jorns a córrer dins la vila en mascarada, en se fasent portar sus de cadièras, amb de flambèls alucats a miègjorn; dont qualquas gorrinas son mòrtas, mentre que quatre de mon equipatge m'an pro abandonat[1]. Pressat de partir per conservar çò que li restava d'equipatge e de tesaurs – "Ai pensat qu'èra preferible que me n'anèsse tre qu'o poiriái, per tal de gardar la rèsta amassa"[4] – aparelhèt en febrièr de 1695[1].

Tornarmai Montalban tornèt en Africa. Crosant primièrament e finalament lo Cap Verd[3], mantes naviris li escapèron o refusan lo Trois Frères. Reüssiguèt a préner un naviri anglés al larg del cap Lopez primièrament, puèi una segonda presa abans de carenar lo Trois Frères. Al larg d'Angòla, engatgèt un man-of-war anglés de 54 canons qu'aviá batut lo Trois Frères e comencèt una accion d'abordatge[1]. Los piratas de Montalban aprofiechèron una excellenta adreça al tir amb de tirs de mosquet per véncer los angleses. Abans que pòsquèsse

montar a bòrd de presa, lo capitani del naviri angl atètmes lo fuòc a sos magasèms delvro dea a canoçò que n, prquèc ut una enòrma explosione 'a desiguètuch los dos naviris[4].

Montalban foguèt grèvament nafrat e getat en libertat mas reüssigièt a s'enganchar al varatge abans que d'unes marins subrevivents lo recupèresson amb un vaisselet. Gaireben afamats, naveguèrp' cap a la còsta africana ont encontrèron dels indigèns amb los quals Montalban èra familhar. Après los aver convencuts de son identitat ("m'èra impossible de persuadir cap d'entre eles qu'èri lo capitani Montalban, tant èri desfigurat"), encontrèt un prince local que noiriguèt e vestiguèt Montalban e sos òmes, puèi los escortèt fins a cap Lopez ont los foguèt assegurat lo passatge cap a Barbados[1].

Charles de Courbon, comte de Blénac (un administrator colonial santongés) lo menèt amb los qualques membres subrevivents de son equipatge a Martinica en 1696. D'ailà, Montalban tornèt en França. Dos ans mai tard, publiquèt un raconte de son viatge en Africa e escriguèt: "Non sabi pas s'ai dich adieu a la mar"[1]. Cèrtas sorsas rapòrtan que moriguèt en 1700[5], d'autras que contunhèt a ordenar dels naviris corsaris franceses fins al 1708[6].

Òbras[modificar | Modificar lo còdi]

Passa per l'autor d'una Relacion del viatge del sénher de Montalban, capitani de filibustièrs, en Guinèa, en l'annada 1695, la quala es estada publicada en seguida de la traduccion de Casaus, Tiranias e cruseltats dels espanhòls (Amsterdam, 1698, in-12).

Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

  • Jean Hamlin, un autre bocanièr francés que viatgèt a la còsta d'Africa.

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas e referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]

Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  • (en) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en anglés intitolat « Étienne de Montauban ».
  • (fr) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en francés intitolat « Étienne de Montauban ».
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 et 1,6  [1]. 
  2. (1992–1993) De la mer des Antilles à l'océan Indien (From the Caribbean Sea to the Indian Ocean) 38-41. Retrieved on 31 August 2017.  French language original, as reprinted in Le Diable Volant : Une histoire de la flibuste : de la mer des Antilles à l'océan Indien (1688-1700) / ('The Flying Devil : A History of the Filibusters : From the Antilles to the Indian Ocean (1688-1700)').
  3. 3,0 et 3,1  [2]. ISBN 9781598842012. 
  4. 4,0 et 4,1  [3]. ISBN 9781574889109. 
  5. Error en títol o url.
  6. Error en títol o url.