Ans 1560 : Diferéncia entre lei versions
| Linha 28 : | Linha 28 : | ||
<br/> |
<br/> |
||
'''1564''' : en [[França]], lo mètge [[Ambroise Paré]] ([[1510]]-[[1590]]) publiquèt un obratge de cirurgia basat sus son experiéncia [[empirisme|empirica]] dei prats batalhiers. Escrich en [[francés]], prepausèt de proceduras novèlas permetent d'operacions novèlas, una demenicion de la [[dolor]] dau pacient ò lo tractament deis [[amputacion]]s sensa [[cauterizacion]]. |
'''1564''' : en [[França]], lo mètge [[Ambroise Paré]] ([[1510]]-[[1590]]) publiquèt un obratge de cirurgia basat sus son experiéncia [[empirisme|empirica]] dei prats batalhiers. Escrich en [[francés]], prepausèt de proceduras novèlas permetent d'operacions novèlas, una demenicion de la [[dolor]] dau pacient ò lo tractament deis [[amputacion]]s sensa [[cauterizacion]]. |
||
<br/> |
|||
'''1569''' : publicacion dau premier [[mapamond]] integrau per [[Gerardus Mercator]]. |
|||
== Decès == |
== Decès == |
||
Version del 16 setembre de 2020 a 17.54
Istòria
1560-1563 : en Etiopia, revòuta dau governador de la província de Tigre, Yeshaq, que proclamèt negus un fiu naturau de Dawit II. Sostengut per leis Otomans e de subrevivents dau còrs expedicionari portugués mandats dins la region durant leis ans 1540-1550, capitèt de resistir e de tuar lo negus Menas. Pasmens, poguèt pas prendre lo poder e son candidat negus foguèt tanben tuat. Negocièt donc sa somission au començament dau rèine de Sarsa Dengel, fiu de Menas.
.svg){kind=small}
1561 : en Bearn, ordonança de la rèina Joana III de Navarra autorizant lo protestantisme.
1561 : desplaçament de la capitala espanhòla de Toledo a Madrid.
1565 : brèva guèrra civila en Etiopia après una temptativa de còp d'estat menat per un cosin dau negus.
1565 : en Índia, destruccion de l'armada de Vijayanagar a la batalha de Talikota e pilhatge de la capitala. La mòrt de l'emperaire sus lo prat batalhier entraïnèt tanben una crisi de succession.
1566 : mòrt dau sultan Soliman lo Magnific que foguèt remplaçat per Selim II.
1567 : dins lo sud d'Etiopia, victòria dei fòrças dau negus Sarsa Dengel (1563-1597) còntra lei nomadas oròmos. Après aquela batalha, de negociacions entre Etiopians e Oròmos permetèron tornarmai de desviar leis incursions dei nomadas vèrs leis estats musulmans vesins.
Cultura
Sciéncias e tecnicas
1561 : premiera descripcion deis ovaris, de l'uterús e dei trompas per lo naturalista e mètge italian Gabriele Falloppio (vèrs 1523 - 1562).
1562 : premiera extraccion d'un jus de tabat principalament format de nicotina per lo Francés Joan Nicot (1530-1604). Pasmens, aquela substància foguèt solament identificada en 1809.
1562 : segon un testimòni de l'ambassador austrian Busbecq, un engenhaire otoman de la capitala menava d'experiéncias per assaiar de volar entre 1554 e 1562.
1564 : en França, lo mètge Ambroise Paré (1510-1590) publiquèt un obratge de cirurgia basat sus son experiéncia empirica dei prats batalhiers. Escrich en francés, prepausèt de proceduras novèlas permetent d'operacions novèlas, una demenicion de la dolor dau pacient ò lo tractament deis amputacions sensa cauterizacion.
1569 : publicacion dau premier mapamond integrau per Gerardus Mercator.
Decès
- Abu Sakikin, sultan de Sennar.
- Andreas Vesalius, mètge brabançon.
- Conradus Gesnerus, naturalista soís.
- Gabriele Falloppio, naturalista e mètge italian.
- Georg Hartmann, astronòm e engenhaire alemand.
- Leonhart Fuchs, botanista alemand.
- Menas, negus d'Etiopia.
- Soliman lo Magnific, sultan otoman.