Ans 1560 : Diferéncia entre lei versions
Cap resum de modificació |
Cap resum de modificació |
||
| Linha 12 : | Linha 12 : | ||
<br/> |
<br/> |
||
'''1565''' : en [[Índia]], destruccion de l'armada de [[Empèri de Vijayanagar|Vijayanagar]] a la [[batalha de Talikota]] e pilhatge de la capitala. La mòrt de l'emperaire sus lo prat batalhier entraïnèt tanben una crisi de succession. |
'''1565''' : en [[Índia]], destruccion de l'armada de [[Empèri de Vijayanagar|Vijayanagar]] a la [[batalha de Talikota]] e pilhatge de la capitala. La mòrt de l'emperaire sus lo prat batalhier entraïnèt tanben una crisi de succession. |
||
<br/> |
|||
'''1566''' : mòrt dau sultan [[Soliman lo Magnific]] que foguèt remplaçat per [[Selim II]]. |
|||
== Cultura == |
== Cultura == |
||
| Linha 35 : | Linha 37 : | ||
* [[Leonhart Fuchs]], [[botanita|botanista]] [[Alemanha|alemand]]. |
* [[Leonhart Fuchs]], [[botanita|botanista]] [[Alemanha|alemand]]. |
||
* [[Menas]], [[negus]] d'[[Etiopia]]. |
* [[Menas]], [[negus]] d'[[Etiopia]]. |
||
* [[Soliman lo Magnific]], sultan [[Empèri Otoman|otoman]]. |
|||
</div> |
</div> |
||
Version del 16 setembre de 2020 a 17.50
Istòria
1560-1563 : en Etiopia, revòuta dau governador de la província de Tigre, Yeshaq, que proclamèt negus un fiu naturau de Dawit II. Sostengut per leis Otomans e de subrevivents dau còrs expedicionari portugués mandats dins la region durant leis ans 1540-1550, capitèt de resistir e de tuar lo negus Menas. Pasmens, poguèt pas prendre lo poder e son candidat negus foguèt tanben tuat. Negocièt donc sa somission au començament dau rèine de Sarsa Dengel, fiu de Menas.
.svg){kind=small}
1561 : en Bearn, ordonança de la rèina Joana III de Navarra autorizant lo protestantisme.
1561 : desplaçament de la capitala espanhòla de Toledo a Madrid.
1565 : brèva guèrra civila en Etiopia après una temptativa de còp d'estat menat per un cosin dau negus.
1565 : en Índia, destruccion de l'armada de Vijayanagar a la batalha de Talikota e pilhatge de la capitala. La mòrt de l'emperaire sus lo prat batalhier entraïnèt tanben una crisi de succession.
1566 : mòrt dau sultan Soliman lo Magnific que foguèt remplaçat per Selim II.
Cultura
Sciéncias e tecnicas
1561 : premiera descripcion deis ovaris, de l'uterús e dei trompas per lo naturalista e mètge italian Gabriele Falloppio (vèrs 1523 - 1562).
1562 : premiera extraccion d'un jus de tabat principalament format de nicotina per lo Francés Joan Nicot (1530-1604). Pasmens, aquela substància foguèt solament identificada en 1809.
1562 : segon un testimòni de l'ambassador austrian Busbecq, un engenhaire otoman de la capitala menava d'experiéncias per assaiar de volar entre 1554 e 1562.
1564 : en França, lo mètge Ambroise Paré (1510-1590) publiquèt un obratge de cirurgia basat sus son experiéncia empirica dei prats batalhiers. Escrich en francés, prepausèt de proceduras novèlas permetent d'operacions novèlas, una demenicion de la dolor dau pacient ò lo tractament deis amputacions sensa cauterizacion.
Decès
- Abu Sakikin, sultan de Sennar.
- Andreas Vesalius, mètge brabançon.
- Conradus Gesnerus, naturalista soís.
- Gabriele Falloppio, naturalista e mètge italian.
- Georg Hartmann, astronòm e engenhaire alemand.
- Leonhart Fuchs, botanista alemand.
- Menas, negus d'Etiopia.
- Soliman lo Magnific, sultan otoman.