Cebola
Cebola
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Sosrègne | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Liliopsida |
| Sosclassa | Liliidae |
| Òrdre | Liliales |
| Familha | Liliaceae |
| Genre | Allium |
|-----
| Òrdre | Asparagales |
|---|---|
| Familha | Amaryllidaceae |
| Sosfamilha | Allioideae |
La cebola (var. cebeta) es una planta erbacèa vivaça de la familha dels Amarilidacèas (ex Liliacèas), cultivada per sas fuèlhas aromaticas e utilizada coma condiment, de gost mai doç que la ceba o l'escaluènha.
Es un ingredient important de fòrça cosinas d'Orient extrèm jol nom de 蔥 (pinyin: cōng ; « tsong ») en chinés, negi (葱 / ねぎ?) (葱 / ねぎ) en japonés e 파 (pa) en corean.
Fa partit de las plantas que la cultura es recomandada dins los domènis reials per Carlesmanhe dins lo capitulari De Villis (fin del sègle VIII o cemençament del IX).
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]La cebola forma de matas de 40 cm de naut. Fuèlhas cilindricas e clòtas, vert escur leugièrament blavencas. Inflorescéncia e ombela de forma esferica. Flors malvas. Raices un pauc cofladas en bulbs longs, leugièrament asimetrics, blancs o ròses.
Varietats
[modificar | Modificar lo còdi]Existís tres varietats cultivadas d'Allium fistulosum :
- la cebola comuna roja, tipe mai corrent
- la cebola blanca, mai premarc, de sabor mendra
- lo type Ishikura long white, que ne forma pas de bulb e sembla puslèu a un pòrro.
Quatre varietats son inscrichas al Catalòg oficial de las espècias e varietats: Blanca aboriva, Comuna roja, Katana e Yoda.
Mai de 50 varietats son inscrichas al Catalòg europèu[1]
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]La cebola demanda un sòl fresc e mòble. Sa multiplicacion se fa per semenadas en plaça a la prima (fin de març, debut abril) o alara per division de la matas a la davalada. La culhida interven al tèrme de 3 a 5 meses (mas melhor val moderar los talhs la primièra annada, per daissar la planta s'installar coma cal).
Levar las fuèlhas segon los besonhs. Se conselha de talhar las tijas floralas a l'apareisser.
Dins las culturas comercialas, la culhida se fa per arrancatge de las matas e la cebola es venduda en botèls.
Las fuèlhas de cebola se congelan aisidament, mas la dessicacion es tanben un bon mejan de'n gardar per l'ivèrn.
Ennemics: la mosca de la ceba (Delia antiqua, familha de las Anthomyiidae) e l'arnha del pòrre.
Utilizacion
[modificar | Modificar lo còdi]La cebola s'utiliza sovent en entièr (fuèlhas e bulb) picada o atalhonada, jos forma de condiment o per remplaçar la ceba que lo gost es mai fòrt. Es sovent cuècha - brevament - mas se pòt utilizar cruda (subretot las fuèlhas) per aromatizar un plat en fin de coseson coma se lo fariá amb la ceboleta. S'utiliza per las ensaladas, plats, sopas, etc.
Antilha
[modificar | Modificar lo còdi]Utilizada dins fòrça especialitats. Es nomenada oignon-pays.
Asia
[modificar | Modificar lo còdi]Quitament s'es cosinada gaireben pertot pel mond entièr, n'es subretot en Orient Extrèm (Corèa, China, Asia du Sud-Èst, Japon) ont es un ingredient important utilizat gaireben pertot: pastas, ris sautats, plats de viandas al wòk, ensaladas, sopas, etc. Es una garnitura par exemple al guit lacat ont es picada e acompanha la vianda du guit, l'ensems servit dins de còcas.
Jamaïca
[modificar | Modificar lo còdi]L'escallion[2], la cebola es combinada al frigola, alh, pebròt, piments. Es sovent presenta dins lo comèrci dins de mesclas d'espicias.
Russia
[modificar | Modificar lo còdi]La cebola es utilizada a la prima per apondre de la verdura dins las ensaladas.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Plant variety database - European commission
- ↑ (en) « Ministry of Agriculture and Lands Standard Specification for Escallion »(Archive • Wikiwix • Archive.is • Google • Que faire ?), Ministry of Agriculture and Fisheries, Jamaica, april 1987 (revised june 1999) (consulté le 20 août 2010)Modèl:Lien brisé
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Referéncia JSTOR Plants : Allium fistulosum (en) (consulté le )Referéncia JSTOR Plants : Allium fistulosum (en)
- Referéncia Catalogue of Life : Allium fistulosum L. (en) (consulté le )Referéncia Catalogue of Life : Allium fistulosum L. (en)
- Referéncia Flora of North America : Allium fistulosum (en) (consulté le )Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Allium fistulosum (en)
- Referéncia Flora of China : Allium fistulosum (en) (consulté le )Referéncia Modèl:EFloras/labèl : Allium fistulosum (en)
- Referéncia GRIN : espèce Allium fistulosum L. (en) (consulté le )Referéncia GRIN : espècia Allium fistulosum L. (en)
- Referéncia INPN : Allium fistulosum L., 1753 (+ statut + description) (fr) (consulté le )Referéncia INPN : Allium fistulosum L., 1753 (+ estatut + descripcion) (fr)
- Referéncia ITIS : Allium fistulosum L. (fr) ( (en)) (consulté le )Referéncia ITIS : Allium fistulosum L. (fr) ( (en))
- Referéncia Kew Garden World Checklist : Allium fistulosum L. (1753) (en) (consulté le )Modèl:Kew liste
- Referéncia NCBI : Allium fistulosum (en) (consulté le )Referéncia NCBI : Allium fistulosum (en)
- Referéncia The Plant List : Allium fistulosum L. (en) (Source: KewGarden) (consulté le )Referéncia The Plant List : Allium fistulosum L. (en) (Font : KewGarden)
- Referéncia Tropicos : Allium fistulosum L. (en) (+ liste sous-taxons) (consulté le )Referéncia Tropicos : Allium fistulosum L. (en) (+ lista sostaxons)
- Referéncia uBio : Allium fistulosum L. (en)