Bolchevics

Los bolchevics son los membres d'una de las doas faccions del Partit obrièr social democrata de Russia, creada en 1903 jos la direccion de Lenin, majoritària al sen del POSDR, venguda enseguida partit independent en 1912, l'autre faccion essent compausada dels menchevics.

Après la revolucion russa de febrièr de 1917, los bolchevics prenon lo poder al nom dels soviets en octobre de 1917 dins l'encastre de la Republica socialista federativa sovietica de Russia. En 1918, lo Partit bolchevic es nomenat Parti communista. Après la realizacion de l'URSS (1922), ven lo Partit comunista de l'Union sovietica (PCUS), apondent fins a 1952 a aqueste nom l'adjectiu bolchevic (plaçat entre parentèsis).

Istoric

La creacion de la tendéncia bolchevica

En 1883 a Genèva, los premièrs marxistas russes, Gueorgui Plekhanov, Véra Zassoulitch e Pavel Axelrod crean lo « Grop per la liberacion del trabalh ». En 1901,amb lors cabdets Lenin e Martov, crean l'Iskra (« La Beluga »), que se fixa coma objectiu d'introduire las idèas socialistas dins la classa obrièra russa. Constituisson lo Partit obrièr social democrata de Russia. Somés a la repression de l'aparelh policièr tsarista, aqueste partit se vòl centralizat, disciplinat, e fòrça dels militants son clandestins.

La scission que faguèt espelir la fraccion bolchevica se realiza en 1903, pendent lo segond congrès del partit, que se debana a Brussèlas puèi a Londres. Lo partit adòpta un programa redigit per Plekhanov e Lenin, que dona lo mot d'òrdre de « dictatura del proletariat », "condicion indispensable de revolucion sociala".

Pasmens, es sus la question dels estatuts del partit que se fa la division. Lenin prepausa que l'adesion al partit siá reservada a aqueles que "participan activament a una de sas organizacions", Martov a aqueles aderisson al programa dels Congrès. Reire aquestas formulacions es en jòc la concepcion d'un partit constituit de revolucionaris professionals per Lenin, o al contrari d'un partit de massa, largament dobèrt a l'intelligentsia per Martov.

Los bolchevics constituisson d'en primièr la fraccion majoritària del Partit obrièr social democrata de Russia (lo nom venent de большинство, bolchinstvo, que significa « majoritat »), per oposicion als menchevics (del rus: Modèl:Lang-ru, menchinstvo, « minoritat »).

Plan criticada dins l'Internacionala, per exemple per Rosa Luxemburg, que denóncia lo "dangièr burocratic de l'ultracentrisme", la concepcion de Lenin empòrta pasmens de succès en Russia: en 1905, i a 8 000 bolchevics dins las organizacions clandestinas (que se cal comparar amb los 12 000 menchevics a la meteissa epòca e los socialistas revolucionaris, qu'èran encara mai nombroses)^[1].

La revolucion de 1905 e la fusion

Pendent la revolucion russa de 1905, lo partit pòt far de propaganda dobèrta; las bregas del passat semblan de pauc importança fàcia als pretzfachs del moment. Un acòrdi es trobat entre Lenin e Martov, e un congrès d'unificacion se reünís en abril de 1906. Segon Pierre Broué, lo congrès de Londres en 1907, de majoritat bolchevica, es elegit per 77 000 militants. Mas amb lo reflus de la revolucion, fòrça militants abandonan lor activitat e lo partit s'aclapa, passant a mens de 10 000 militants en unas annadas.

Lèu, tornan las divergenças entre bolchevics e menchevics, los menchevics volent orientar lo partit cap a l'accion parlementària sens poders legislatius organizada pel govèrn tsarista (una Doma d'Estat), l'accion clandestina lor semblant sens perspectivas. Presican l'aliança amb la borgesiá progressista qu'es pèsta a partejar lo poder amb lo tsar. Lenin escriu "Lo prometariat luta, lo borgesiá s'engulha cap al poder" al respècte de la tactica de la classa obrièra e de la tactica de la borgesiá liberala. Aleksandr Martynov escriu que lo partit deu "pujar cap abans la democracia borgesa". Los bolchevics presican lo retorn al trabalh clandestin dins los centres industrials començat abans de 1905. Cridan al boycott de la Doma, se fixant la tòca de far caire aquesta « caricatura » de representacion populara. Los menchevics, al contrari, decidisson de far pas fracaçar a la Doma; mai, estiman necessari d'i dintrar.

La scission de 1912

A partir de 1912, lo movement obrièr torna en Russia, de manifestacions estudiantas puèi de caumas obrièras se multiplican (400 000 caumaires lo 1èr de mai de 1911). Lenin estima que caldrà un partit fortament estructurat per organizar lo movement revolucionari e es convencut que los bolchevics an la man per ganhar la majoritat du movement obrièr. Defend en consequéncia la scission amb los menchevics sul plan organizacional.

Lo 18 de genièr de 1912, a la conferéncia de Praga, los bolchevics decidisson de l'exclusion dels mencheviks e de la creacion de "nuclèus sociak democratas illegals environat d'un malhum tan espandit que possible de societats obrièras legalas".

Las idèas del partit bolchevic

Los bolchevics se refusavan resoludament de reconéisser que la borgesiá russa foguèt capable de menar plan la sieuna revolucion e butant al contrari a una aliança entre los païsans e los obrièrs per menar plan la revolucion socialista.

A l'opausat, los menchevics, per qui lo socialisme deuriá èsser atengut de biais progressiu e per « estapas », volgavan preparar la revolucion democratica borgesa, que permetriá segon eles d'auçar lo nivèl de vida de las massas, condicion necessària a une revolucion socialista venenta^[2]. Mas, la quita borgesiá volgava far aliança amb la monarquia: en efièch, la borgesiá russa demorava ostila a l’expropriacion de la granda proprietat fonsièra, e es precisament per aquesta rason qu'èra en fafor d'un compromés amb la monarquia, sus la basa d’una constitucion del tipe prussian.

Ja a l'epòca, Lenin considervan la question agrària coma lo problèma central de la revolucion democratica en Russia. "Lo nos de la revolucion russa, repetava, es la question agrària. Cal conclure a la desfacha o a la victòria de la revolucion ... segon lo biais que s'avalora la situacion de las massas dins la luta per la tèrra."

A l’idèa de Georgui Plekhanov d’una aliança del proletariat amb la borgesiá liberala, Lenin opausava l’idèa d’una aliança del proletariat amb la paisanariá. Proclamava que lo pretzfach de la collaboracion revolucionària d'aquelas doas classas èra d’establir una "dictatura democratica" coma lo sol mejan de purgar radicalament la Russia dels trastats feudals, de crear un sisa de pichons cultivaires liures e d’obrir la dralha al desvelopament del capitalisme, non pas al biais prussian, mas nòrdamerican.

La victòria de la revolucion, escriviá, complida sonque « per la dictatura, que la realizacion de las reformas que son imediatament e absoludament necessàrias al proletariat e a la païsanariá provocarà una resistença desesperada pels proprietaris fonsièrs, los grands borgeses e lo tsarisme. Sens dictatura, es impossible de trencar aquesta resistença, de rebutar los ensags contrarevolucionaris. Aquó seràn una dictatura, non pas socialista, mas democratica. Poirà pas far prejudici als fondaments del capitalisme (de segur una seriá d'estapas intermediàrias dins lo desvelopament revolucionari). Poirà, pelmelhor, introduire una novèla distribucion radicala de la proprietat fonsièra en favor de la païsanariá, establir una democracia importanta e complèta anant fins a la republica, desrasigar totes los trachs asiatics, tot lo legat del servatge, non tant al vilatge, mas tanben dins las usinas, pauser la basa d’un brave melhorum de la situacion dels obrièrs e de l’auçada de lor nivèl de vida; enfin, porar lo combor revolucionari en Euròpa. »

Malgrat las esperanças dels menchevics, la bofrgesiá considerava sempre mai que son ròtle èra de lutar contra la revolucion. Es dins los « soviets », es a dire las assembladas de delegats democraticament elegits e revocables a tot instant comprenent los trabalhadors, los soldats e los païsans paures que los bolchevics venon majoritaris.

A partir de 1917, amb l'ajuda financièra e logistica de l'Alemanha, cercant a destabilizar la Russia pendent la Primièra Guèrra mondiala, los bolchevics comptan sus mai de 2 milions de marcs donats pel govèrn del kaiser Guilhèm II d'Alemanha, per far una granda propaganda^[3]^,^[4].

Las resistenças politicas

Gaireben la mitat dels líders màger bolchevics après la Revolucion d'Octobre an, d'un biais o d'un autre, lutat pel passat contra la politica de Lenin. L'amassada d'aquestes militants dins una meteissa organizacion tampauc signifiacava la desapareisson de divergéncias prèstas a sorgir jos las pressions de la situacion sociala.

L'oposicion de la tendéncia « Comunistas d'esquèrra » rebat en 1918 amb lo debat a l'entorn de la signatura del tracta de Brest-Litovsk. Quand Lenin prepausa d'acceptar los tèrmes de l'acòrdi amb l'Alemanha, es sostengut per una pichona partida del Comitat Central. L'avançada alemanda e las manòbras de Lenin li permetràn d'obtenir l'aprobacion de sas posicions e lo reget de las proposicions del grop « Kommunist » per una guèrra revolucionària. L'argumentacion dels comunistas d'esquèrra s'opausava al nacionalisme de la direccion bolchevica: l'engatjament dins una guèrra revolucionària ocupava una bona partida de las tropas llemandas, accelerant la casuda de la maquina de guèrra e l'aveniment de la revolution alemanda.

Mai generalament, los Comunistas d'esquèrra qualificavan la politica leninista de mediacion amb lo capital nacional e internacional, e estimavan que seriá mortala per la revolucion. Dins lor tèxte d'abril de 1918, las Tèsis sul moment present, escrivon: "La revolucion dels obrièrs russes pòt pas "se salvar" daissant lo camin de la revolucion internacionala e fasent de concessions al capital patriotic."

Lo 4 de març, lo comitat del partit de Petrograd fa peréisser lo primièr numèro de Kommunist, que ven l'organ dels Comunistas d'esquèrra. Lor oposicion se limita pas a la question del Brest-Litovsk e es tala qu'envisatjan de se separar del partit bolchevic e de se batre sus lors quita basas politicas dins una novèla organizacion. « Lo Partit deurà lèu decidir fins a qual gra la dictatura d'individuús deurà èsser espandida dels camins de fèrre e d'autres brancas de l'economia al quita Partit »^[5] ».

De comunistas d'esquèrra (Smirnov, Nikolaï Ossinski, Sapronov, etc.) se trapan dins lo grop « Centralisme democratic » que l'origina ven de 1919. En 1920, al IXn Congrès de març-abril, aqueste grop denòncia la centralizacion e los metòdes autoritaris del Comitat Central, lo « centralisme burocratic » e ki « centralisme autoritari ». Los centralistas democratics, que la revendicacion passarà jamai l'encastre de la democracia intèrna del Partit, seràn actius per preparar e realizar lo Xn Congrès. Mas lor ròtle serà alara eclipsat per aquel de « l'Oposicion obrièra ».

Anton Ciliga caracterisa lo « decistas » de l'epòca coma "l'oposicon de samajestar"; "sens voler se l'avoar, opausava al leninisme del periòde decadent de revolucion lo Lenin del periòde pujant". Atal podèron subreviure una decena d'annadas, una partida d'entre eles se liguèron al leninisme, alara que d'autres anavan evoluar cap a de posicions vesinas d'aquelas del Grop Obrièr de Gavril Miasnikov.

Tot coma lo grop Centralisme democratic, l'Oposicion obrièra se creèt en 1919, mas a la diferéncia d'aqueste, s'apièja sus una basa obrièra, subretot mejans de sindicats.

La « bolchevizacion » dels Partits comunistas

La « bolchevizacion » a partir de 1924, jos Stalin, significa la represa en man de la seccions nacionalas del movement comunista per lo far pas que rebatre los punts de vista de Moscòu.

Lo centre de l'Internacionala comunista lutava contra las tendéncias divergentas que continussián d'existir al sen de diferents movements comunistas. La bolchevizacion marquèt la presa en man complèta dels partits nacionals per Moscòu, e foguèt lo pretèxte de fòrça exclusions.

Lista dels dirigents bolchevics

Sens pejoratiu

Dempuèi la Revolucion d'Octobre, los mots « bolchevic » e « bolchevisme » foguèron utilizats al delà de far referéncia als bolchevics al sens estricte, mas tanben per designar los comunistas en geneal, sovent amb un reson pejoratiu.

Notas e referéncias

↑ Pierre Broué, Le Parti bolchévique : histoire du P.C. de l'U.R.S.S., Éditions de Minuit, 1963.
↑ Le menchevik Pavel Axelrod a développé cette conception en 1897 dans Le Privilège historique de la social-démocratie russe.
↑ Hélène Carrère d'Encausse, Nicolas II, la transition interrompue, Fayard, 1996.
↑ Richard Pipes, La Révolution russe, p. 365, PUF, 1993.
↑ Evgueni Preobrajensky, Kommunist, mai 1918

Vejatz tanben

Bibliografia

A. Rosenberg, Histoire du bolchevisme, Paris, 1967
Arthur Feiler, L'Expérience du bolchévisme, Coll. Les Documents Bleus/ Notre Temps, Modèl:Numéro43, Paris, NRF Gallimard, 1931, 275 p.
Boris Souvarine, Staline. Aperçu historique du bolchevisme, 1935, rééd. Ivréa, Paris 1992
{{{títol}}}.
Jean-Jacques Marie, Lénine : biographie, Balland, Paris, 2004
Leonard Schapiro, Les Révolutions russes de 1917. Les origines du communisme moderne, Flammarion, Paris, 1987
Leonard Schapiro, Les Bolcheviks et l’opposition (1917-1922). Du musellement des partis à l'interdiction des fractions dans le Parti, traduction révisée par Serge Legran, Les Nuits rouges, Paris, 2007. (Modèl:1re en français, 1955)
Moshe Lewin, Le Dernier Combat de Lénine, rééd. Minuit, 1978
Nicolas Berdiaev, Les Sources et le sens du communisme russe, Gallimard, 1963
Pierre Broué, Le Parti bolchevique. Histoire du P.C. de l'U.R.S.S., rééd. Minuit, 1972
Rosa Luxemburg, La Révolution russe, rééd. Lefeuvre, 1977
Robert Vaucher, L'Enfer bolchévik à Pétrograd. Paris, Librairie académique Perrin & Cie, 1919
{{{títol}}}.
(en) Alexander Rabinowitch, The Bolsheviks in Power: The First Year of Soviet Rule in Petrograd], 2007

[1] Pierre Broué, Le Parti bolchévique : histoire du P.C. de l'U.R.S.S., Éditions de Minuit, 1963.

[2] Le menchevik Pavel Axelrod a développé cette conception en 1897 dans Le Privilège historique de la social-démocratie russe.

[3] Hélène Carrère d'Encausse, Nicolas II, la transition interrompue, Fayard, 1996.

[4] Richard Pipes, La Révolution russe, p. 365, PUF, 1993.

[5] Evgueni Preobrajensky, Kommunist, mai 1918

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]