Apatrida
Un apatrida es, segon la convencion de Nòva York del 28 de setembre de 1954[1], « tota persona que cap d'Estat considèra pas coma de sa nacionalitat segon aplicacion de sa legislacion ». Mai simplament, un apatrida es una persona sens nacionalitat, que benefícia de la proteccion de pas cap d'Estat.
Serián mai de 12 milions d'apatridas, segon lo Naut Commissariat de las Nacions unidas pels refugiats ((en) UNHCR)[2].
Lo mot « apatrida » es compausat del prefixe privatiu a- e del Grèc patris, « tèrra dels aujòls »).
Causas d'apatridiá
[modificar | Modificar lo còdi]L'apatridiá pòt resultar:
- d'una combinason de leis entre de païses permetent pas d'obtenir cap de nacionalitat a la naissença. Per exemple l'enfant de nacionals de dos Estats diferents que transmeton lor nationalitat sonque als enfants qu'ambedos parents son nacionals, o l'enfant de nacionals de païses coneissent pas lo drech del sang que naisson dins un país coneissent pas lo drech del sol;
- d'una descasença de nationalitat: un Estat retira sa nacionalitat a un dels seus nacionals sens que pòsca beneficiar d'una autra;
- de defalhenças administrativas: una persona pòt venir sens nacionalitat simplament perque sa naissença foguèt pas registrada.
La Convencion de Nòva York del 30 d'agost de 1961, intrada en vigor lo 13 decembre de 1975[3], luta contra l'apatridiá enebisent als Estats signataris de crear d'apatridas. Per exemple, França interdís a sos nacionals de renonciar a la nacionalitat francesa se pòdon pas mostrar que benefícian d'una autra nationalitat e, de meteis biais, s'enebís de la retirar a un dels seus nacionals que ne vendiá apatrida (art. 23 e seg del Còdi civil).
Consequéncia
[modificar | Modificar lo còdi]Actualas
[modificar | Modificar lo còdi]Los apatridas benficiant pas de la proteccion d'un Estat[2]. Dins qualques païses, pòdon pas obtenir de lotjament o de compta en banca a lor nom, an pas la possibilitat d'accedir als sonhs medicals, d'enviar los enfants a l'escòla, a vegada de travalhar. L'accès a l'estat civil lor es a vegada impossible, pòdon doncas pas se maridar, o registrar una naissença. Las femnas son mai vulnerablas al risc d'apatridiá[2].
Los enfants d'apatridas son sovent apatridas, per que obtenon pas de nacionalitat per la quita naissença, que lor naissença se pòt pas registrar[2]. Dins qualques païses (una trentena segon l'UNHCR), los enfants que la maire es nacionala e lo paire estrangièr obtenon pas la nacionalitat de la maire. Sens accés a l'escòla e amb d'accésses limitats als autres servicis essencials, lor es plan dificil de sortir de la pauretat e de l'exclusion.
Passadas
[modificar | Modificar lo còdi]Lo passapòrt Nansen foguèt creat en 1922 per permetre a d'apatridas de beneficiar d'una identitat e de poder viatjar. Ne beneficièron d'en primièr subretot d'ancians Russes descasuts de lor nacionalitat en 1922, puèi los refugiats venguts de l'ancian Empèri Otoman, armenians e assirians.
Al començament de 1943, los Alemands josieus refugiats en Danemarc escapèron als nazis perque « a aqueles Josieus se los retirèt lor nacionalitat alemanda e èran doncas d'apatridas benefíciant de la proteccion de l'Estat danés »[4].
Pendent la Segonda Guèrra mondiala, jol Regim de Pétain foguèron descasuts de lor nacionalitats qualques oposants, que Charles de Gaulle. Aquelas mesuras foguèron annuladas mai tard.
Situacions particularas
[modificar | Modificar lo còdi]En ex-URSS
[modificar | Modificar lo còdi]Après la casuda de l'URSS, amb las definicions de las novèlas ciutadanetat, fòrça Sovietics se trobèron sens la ciutadanrtat de lor pays de residéncia.
- En Estonia, las personas de ciutadanitat indeterminada ((estonian) määratlemata kodakondsusega isik, (ru) лица с неопределенным гражданством) èra 12,4 % de la populacion en 2000 (170 349 personas), e 7,1 % en 2011 (97 437 personas), es a dire mai que los ciutadans russes (respectivament 6,3 % e 7,0 %).
- En Letònia, los non ciatadans ((leton) nepilsoņi) èra 15,0 % de la populacion en 2010.
En ex-Iogoslavia
[modificar | Modificar lo còdi]Un fenomèn similar se produguèt a la division de l'Iogoslavia, quand las republicas independentas novèlas s'installèron. Atal, près d'1 % de la populacion de Eslovènia foguèt considerada coma « escafada » o « cancellada ».
En Siriá
[modificar | Modificar lo còdi]Amb lo decret (n° 93) del 23 d'agost de 1962, intrat en vigor lo 5 d'octobre de 1962, lo govèrn sirian decidiguèt de far un cens excepcional de la populacion de la província curda d'Al-Hassake. Après aquela operacion, mai de 120 000 Sirians, totes d'origina curda, foguèron descasudas de lor nacionalitat siriana.
Per far fàcia al movement de contestacion en Siriá dempuèi lo 15 de març de 2011, un decret presidencial d'abril de 2011, tornèt la nacionalitat siriana als apatridas curds. Pasmens, coma las autras leis e decrets pres pel president sirian per absorbar lo moviment de contestacion, aquel decret es pas aplicat. En Siria i a mai 300 000 curds Sirians apatridas. [5], [6]
Notas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (fr)Convencion del 28 de setembre de 1954 sus l'estatut dels apatridas sul site de l'UNHCR.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 et 2,3 L'UNHCR lança una campanha mondiala per lutar contra l'apatridiá.
- ↑ En linha sus (fr) site de l'ONU.
- ↑ (fr)Raul Hilberg, La Destruction des Juifs d'Europe, 2006, p. 1028.
- ↑ (fr)«Syrie : information sur le traitement des Kurdes par les autorités en 2002», sul site refworld de l'UNHCR.
- ↑ (fr)«Les Kurdes de Syrie : apatrides sur leur terre natale», article del site Scribd.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Apatrides : pas d'identité légale, peu de droits, cachés aux marges de la société, Centre d'études sur les réfugiés, Oxford, 2009, 75 p.
Filmografia
[modificar | Modificar lo còdi]- The Terminal (2004), de Steven Spielberg amb Tom Hanks
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Convencion de Nòva York sus l'apatridiá del 30 agost de 1961.