Antropomorfisme
L’antropomorfisme es l'atribucion de caracteristicas del comportament o de la morfologia umana a d'autras entitats coma de dieus, d'animals, d'objècte, de fenomèns, veire d'idèas. Derivat del grèc ancian ἄνθρωπος / ánthrôpos (« uman »), e μορφή / morphế (« forma »).
Los exemples inclusisson entre autre los animals e las plantas, e tanben de las fòrças de la natura coma lo vent, la pluèja o lo Solelh son descrich coma de fenomèns amb de motivacions umanas, o coma possedissent la capacitat de comprene e soscar. En literatura, se ditz « personnificacion ».
Preïstòria
[modificar | Modificar lo còdi]Als començaments de la modernitat comportamentala umana a l'èra del Paleolitic superior, fa unes 40 000 ans, d'exemples d'òbras zoomòrfas (d'aparéncia animala) representan l'idèa de l'antropomorfisme. Una d'aquestas òbras mai conegudas comprenon l'esculptura d'evòri de l'òme leon, una aparéncia umana amb la tèsta d'un leon, dicha venent de 32 000 ans,.
Es impossible de saber çò qu'aquestas òbras preïstoricas pòdon veraiament representar. Un exemple mai recent inclutz lo pichon masc amb un arc musical, una pintura enigmatica localizada dins la balma dels Tres Fraires, Arièja, en França ; la significacion d'aquesta art demora desconeguda, mas es interpretada coma una mena d'esperit o de mèstre contraròtlant los animals.
Aqueste art antropomòrf foguèt ligat per l'arqueològ Steven Mithen amb l'emergéncia de la caça a l'èra del Paleolitic superior (Mithen, 1998). Suggerís qu'aquestes son la pròva d'un cambiament de l'arquitecture de l'esperit uman, una fluiditat cognitiva melhorada entre l'istòria naturala e las capacitats socialas, ont l'antropomorfisme permetava als caçaires d'identificar empateticament los animals que caçavan e atal anticipar melhor lor movements.
Religion e mitologia
[modificar | Modificar lo còdi]Dins la religion e la mitologia, l'antropomorfisme representa la percepcion d'èssers divins, o de dieus, d'aparéncia umanas, o las valors umanas dins aquestes èssers. Fòrça d'aquestes èsser son de divinitats que s'exprimisson mejans de caracteristicas umanas coma la gelosia, lo tristum o l'amor.
Los Dieus grècs, coma Zèus e Apollon, mòstran sovent de trachs de caractèrs umans. L'antropomorfisme dins aqueste cas se referís a l'antropoteisme.
Etologia
[modificar | Modificar lo còdi]L'antropomorfisme pren aquí la significacion de projectar las motivacions e las emocions umanas sus l'animal. Lo primièr a aver abordat aqueste subjècte es Conwiy Lloyd Morgan (1852-1936) dans son revolucionària (a l'epòca) canon de Moran :
« In no case is an animal activity to be interpreted in terms of higher psychological processes, if it can be fairly interpreted in terms of processes which stand lower in the scale of psychological evolution and development », çò que se pòt se traduire per : « De cap de biais, una activitat animala se deu interpretar en tèrmes de processús psicologics superiors, se se pòt pas interpretar de biais equitable en tèrmes de processús que se situison mai bas dins l'escala de l'evoludion e del desvolopament psicologics ».
L'activitat animala deu èsser explicada per de processús psicologics simples exclusissent tota deriva antropomorfica. Aqueste principi fondator obrís la dralha al comportamentalisme.
En zoopsiquiatria, aquesta nocion pren una significacion un pauc diferenta : es lo fach d'un proprietari d'un animal de compahiá que projècta la sieuna vision a son companh amb totas sas consequéncias. Aqueste estat s'acompnha sovent de derivas comportamentalas mai o mens problematicas anant de l'agressivitat animala al home grooming (persona, sovent d'edat, en ruptura sociala compensant per un besonh compulsiu extrèm de possession d'animals).
Arquitectura
[modificar | Modificar lo còdi]En arquitectura, l'antropomorfisme consistís a utilizar la representacion del còrs uman dins d'obratges d'estructura (per exemple : las cariatidas ont la estatuas son de colomnas).
Es tanben l'integracion d'unas proporcions del còrs uman dins las proporcions d'obratges d'estructura (per exemple : las proporcions de la colomna dorica son inspiradas de las proporcions d'un guerrièr grèc en armadura).
Enfin, es possible de compausar tot un bastit, veire una vila o una porcion de territòri, seguent un traçat regulator dirèctament inspirat de las proporcions del còrs uman.
Dons la cultura populara
[modificar | Modificar lo còdi]Literatura e benda dessenhada
[modificar | Modificar lo còdi]L'antropomorfisme es a vegda utilizat per parlar d'umans, per exemple dins las faulas d'Esòp o de Jean de La Fontaine, dins lo Roman de Renart, fòrça dessenhs animats de Walt Disney, etc.
Lor prestant de fisionomias animalas, l'autor es dispensat de descriure lo caractèr de sos personatges. Atal lo rainard serà fals e maliciós, la mirga modèsta, la rata oportunista, lo leon majestuós, la lova fidèla e brava, etc.
L'antropomorfsme es fòrça utilizada en benda dessenhada e en dessenh animat que permet al dessenhator de destriar sos personatges fisicament tot en lor balhat de psicologias fòrça tipadas. Dins aqueste cas, « zoomorfisme » e « antropomorfisme » son una sola causa : l'animal servís a parlar de l'uman, e una forma d'umanitat es atribuida a d'animals.
Cinèma e television
[modificar | Modificar lo còdi]D'exemples notables pòdin inclure los personatges de la seria Looney Tunes coma Bugs Bunny, Daffy Duck, Porky Pig, per citar que los mai coneguts, creats dins las anadas 1930 fns a ara.
Lo film de sciéncia ficcion francés Le Voyage dans la Lune (1902) de Georges Méliès utiliza l'antropomorfisme per representar la Luna, a la superfícia ont una fusada terriana s'espotissèt.
Dis las annadas 1960 fins a las annada 1990, l'antropomorfisme foguèt largament implicat dins las serias animadas.
En 1988, dins Qui encarèt Roget Rabbit? (Who Framed Roger Rabbit) de Robert Zemeckis, lo film met en scèna de Toons (personatges de dessenhs animats) costejant d'umans. Los Toons abitan Toonvila mejancièra d'Hollywood, e se desplaçan regularament a çò dels umains per filmar de dessenhs animats. Dins lo film, Roger Rabbit, un lapin actor e eròi de dessenhs animats dels « Maroon Cartoons », es accusat del murtre del productor Marvin Acme, inventor delirant e director de l'<i>ACME Corporation</i>.
Dons Osmosis Jones (2001), lo film utiliza l'antropomorfisme per representar le sistèma imunitari de l'èsser uman.
En 2006, los films Cars e Cars 2 expausan sonque de veituras o autres veïculs antropomòrfs.
En 2016, Zootopia, le 135n long mestratge d'animacion Disney, presenta d'animals antropomòrfs.
Videojòcs
[modificar | Modificar lo còdi]En 1991, lo videojòc Sonic the Hedgehog es comercializat, expausant un eriç blau coma protagonista. Los personatges d'aquesta seria son gaireben totes d'animals antropomòrfss, coma de rainards, dats e d'autres erices, e capablas de parlar e caminar coma d'umans verais.