Antiòquia de Pisidia
Antiòquia de Pisidia (Antiocheia o Antiochia ad Pisidiam en latin) es una anciana ciutat de Pisidia, la region dels lacs en Turquia, la província modèrna d'Antalya. Se situava a la crotz de las mars Mediterranèa e Egèa e la region centrala d'Anatolia, près de l'anciana frontièra entre la Pisidia e la Frigia. Per aquò es tanben coneguda jol nom d'Antiòquia de Frigia. Lo site se trapa a gaireben 1 km al nòrd de Yalvaç (o Yalobatch), vila modèrna de la província d'Isparta. Antiòquia èra situada sus un puèg que lo suc es a 1 236 m. La vila èra bordejada a l'èst del vabre prigond del riu Anthius qus s’escampa dins lo lac d'Eğirdir (en turc : Eğirdir Gölü).
Fondacion
[modificar | Modificar lo còdi]Fondada en 280 AbC, per Antiòc Ièr, filh de Seleuc Ièr, un dels generals d'Alexandre lo Grand, que li dona son nom tot coma à la vila d'Antiòquia d'Orontes, la capital de l'Empèri seleucida. Segon Estrabon foguèt fondada per de ciutadans de Magnesia sul Meandre. Es de nòu fondada coma colonia romana en 19 AbC, dins l’encastre de fondacions de colonias de veterans en Asia, en Grècia, Anatolia e Siria per exemple. Segon Plini lo Vièlh, s'agís de la capitala de la província romana de Pisidia, nomenada Antiochea Cæsarea. A la velha de la batalha d'Actium en 31 AbC, Octavi constata que l'Orient roman es inegalament urbanizat, subretot a l'interior de l’Anatolia ont las ciutats son raras. Se consacra donc, sens crear de novèlas poleis (fòra de Nicopolis d'Epir), a la restauracion e fondacion de colonias romanas coma aquesta d’Antiòquia. Aquò s'explica per la necessitat de lotejar los nombroses veterans desmobilizats l’endeman de la batalha d'Actium e, dins l’objectiu de venir de fogals de romanizacion a l’netorn de vilas pobladas de citutadans romans. Es atal qu'en installant de veterans de la Va Gallica e de la VIIa legion, August crea lo ret de colonias en Pisidia, e a Antiòquia a partir de 25 AbC.
Cultura e religion
[modificar | Modificar lo còdi]Los efièchs culturals son de facj limitats qu’es observat pertot lo grèc remplaça lo latin a partir del règne d'Adrian. Pas res testimònia tanpauc d'una difusion dels cultes romans, fòra dels cultes que sortisson pas dels mitan dels soldats e veterans. Se pòt pasmens notar la preséncia d'un culte local important, aqueste del dieu Men.
La vila foguèt fondada benlèu sul site d'un ancian sanctuari figian dedicat al dieu Men, s’encontra fòrça inscripcions[1].
Los Actes dels Apòstols nos aprenon que Pau de Tars (sant Paul) e sant Barnabèu anèron dos còps a Antiòquia en 46, mas qu'a lor primièra visita foguèron caçats pels Josieus fòrt nombroses dins la vila[2]. Fobda diferentas comunautats cretianas al còr dels territòris non evangelizats. Antiòquia foguèt una de las primièras vilas d'Anatolia a adoptar lo cristianisme. La primièra e mai granda glèisa dedicada a sant Pau foguèt bastida mai tard a l'emplaçament ont aqueste darrièr prononcia son sermon.
Fin d’Antiòquia e roïnas
[modificar | Modificar lo còdi]Pendent una campanha de conquista dirigida pel califa omeyyada Al-Walid ben Abd al-Malik, la vila foguèt rasada en 713. D’assags foguèron fachas per la tornar bastir, mas torna pas encotrar son esplendor passada. Foguèt finalament abandonada quand Yalvaç foguèt fondada vèrs lo sègle XIII.
Uèi, demora un cèrt nombre de roïnas anticas de las muralhas, un aqüeducte, un teatre pichon, mas tanben las propilèas de l'acropòli, la plaça dicha Auguste Platea d'ont s’auçava un temple benlèu consacrat a Agust (o Dionís), la plaça Tiberia Platea en onor de Tibèri, e près dels rèstes de doas basilicas bizantinas e las roïnas d'una glèisa del sègle IV dedicada a sant Pau.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Aperçu des sanctuaires, reliefs rupestres et inscriptions de Pisidie.
- ↑ À cause de leur annonce du salut et de la résurrection en Jésus : voir Modèl:Réf Bible Actes mais pas forcément mal reçus : voir Modèl:Réf Bible. C'est les chefs Juifs qui les chassèrent : voir Modèl:Réf Bible.
Annèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connexes
[modificar | Modificar lo còdi]- Yalvaç
- Autres establiments crestians del primièr sègle: Antiòquia, Tars, Derbe, Perge, Listre, Iconium, Ierapolis, Efès, Milet, Pergam, Troas
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Extraits des Actes des Apôtres traitant du passage de Paul dans la cité.
- Photos des ruines et paysages d'Antioche.
- (en) Inscription honorifique en latin d'un gouverneur romain au Ier siècle ap. J.-C. dans la colonie d'Antioche de Pisidie.
- (en) « Isparta Yalvaç Psidia Antiokheia », sur « Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism ».
- (en) « Isparta→Antiokheia », sur « Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism ».
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- îStephen Mitchell, Marc Waelkens: Pisidian Antioch. The site and its monuments. Duckworth, Londres 1998, ISBN: 0-7156-2860-7.
- Actes du Ier Congrès international sur Antioche de Pisidie. Paris 2002, ISBN: 2-911971-04-3.
- Voir également Richard Stillwell, ed. Princeton Encyclopedia of Classical Sites, 1976: "Antioch, Phrygia, Turkey".