Ans 1700

../.. | Ans 1670 | Ans 1680 | Ans 1690 | Ans 1700 | Ans 1710 | Ans 1720 | Ans 1730 | ../..

Istòria

1700 : abandon de la colonia escocesa de Derien e revirada totala dau projècte coloniau escocés. Aquò laissèt un dèute considerable per Escòcia (aperaquí 20% de son PIB) e roïnèt lei finanças dau reiaume.
1701 : Lo duc Frederic de Prússia venguèt oficialament « rèi en Prússia ». Aquò marquèt l'importància novèla de son estat dins leis afaires europèus.
1701 : dins lo centre de China, batalha de Dartsedo entre Chinés e Tibetans. S'acabèt per una victòria chinesa que permetèt ai Chinés de prendre lo contraròtle de la region e de son comèrci de chivaus. La populacion locala aprofichèt lo resultat dau combat per chaplar lei Tibetans installats dins lo relarg de la vila.
1706 : en Etiopia, reversament, abdicacion e assassinat dau negus Iyasu I^èr que foguèt remplaçat per son fiu Tekle Haymanot. Pasmens, lo país se revòutèt còntra lo sobeiran novèu.
1707 : dins l'Empèri Mogòl, mòrt de l'emperaire Aurangzeb que foguèt remplaçat per son fiu Bahadur Shah I^èr.
1707 : en Pèrsia, revòuta generala dei províncias afganas.
1708 : après doas annadas de crisi e d'anarquiá, assassinat dau negus Tekle Haymanot I^èr. Son fiu Naod II li succediguèt mai foguèt rapidament despausat per son oncle Tewoflos (1708-1711). Condamnèt a mòrt leis assassins d'Iyasu I^èr e de Tekle Haymanot I^èr. En particular, ordonèt l'execucion de l'emperatritz Malakotawit e de 36 autrei personalitats de la Cort. Inicièt tanben la canonizacion de son fraire Iyasu I^èr.
1709 : en Japon, mòrt dau shogun Tokugawa Tsunayoshi (19 de febrier). Son nebòt Tokugawa Ienobu li succediguèt. Lo shogun novèu adoptèt rapidament una politica de reformas per transformar lo shogunant Tokugawa en govèrn civiu e limitar lo ròtle dei guerriers. Annulèt tanben lei decisions excentricas de son predecessors (→ 1710).
1709-1710 : en Etiopia, temptativa d'usurpacion dau poder per una rebellion menada per lo pretendent au tròne Nebahne Yohannes.

Cultura

1701-1703 : en causa d'una insulta, lo daimio Asano Naganori assaièt de tuar Kira Yoshinaka dins lo palais dau shogun e foguèt executat. Aquò marquèt lo començament de l'epopèia dei 47 ronin per venjar son senhor. Es venguda una fònt d'inspiracion majora de la literatura japonesa.

Fotografia d'una pagina dau Quan Tangshi.

1705 : publicacion dau Quan Tangshi, òbra majora de la literatura chinesa, que gropava aperaquí 49 000 poèmas de 220 autors dau periòde Tang.

Sciéncias e tecnicas

1709 : dins lo vilatge britanic de Coalbrookdale, obtencion de la premiera colada de fonda de coke per Abraham Darby (1678-1717). Aquò marquèt l'aparicion de la siderurgia modèrna e foguèt una etapa decisiva vèrs la Revolucion industriala (→ 1780).

Decès

• Asano Naganori, daimio japonés.
• Aurangzeb, emperaire mogòl.
• Carles II d'Espanha, rèi d'Espanha.
• Charles Perrault, escrivan francés.
• Dieterich Buxtehude, compositor alemand.
• Francesco Zuccarelli, pintaire italian.
• Iyasu I^èr, negus d'Etiopia.
• Jean-Pierre Guignon, violonista e compositor francoitalian.
• Jeremiah Clarke, compositor anglés.
• John Locke, filosòf anglés.
• John Wallis, matematician anglés.
• Joseph Pitton de Tournefort, botanista francés.
• Madeleine de Scudéry, escrivana francesa.
• Marc-Antoine Charpentier, compositor francés.
• Robert Hooke, matematician anglés.
• Tekle Haymanot I^èr, negus d'Etiopia.
• Tokugawa Tsunayoshi, shogun de Japon.
• Tsangyang Gyatso, dalai lama.