Ladin

Ladin
	Ladin
Locutors	31 000
Classificacion lingüistica
	Lengas indoeuropèas Lengas italicas Lengas romanicas Lengas galloromanicas Lengas retoromanicas Ladin; ; ; ; ;
Estatut oficial
Oficial de	Trentin-Aut Adige; Venèt
Acadèmia	Servisc de Planificazion y Eleborazion dl Lingaz Ladin; Istitut Ladin Micurà de Rü; Istituto Ladin de la Dolomites;
Estatut de conservacion
	Atudat; EXExtinct (Atudat) Menaçat; CRCritically endangered (En dangièr critic) SESeverely endangered (En dangièr sevèr) DEDevinitely endangered (En dangièr definitiu) VUVulnerable (Vulnerable) Segur; NENot Endangered (Non en dangièr) ICHEL Red Book: Definitely Endangered Classada coma lenga menaçada (DE) per l''Atlàs de las lengas menaçadas dins lo mond
Còdis lingüistics
ISO 639-3	lld
Ethnologue	lld
Glottolog	ladi1250
UNESCO	565
IETF	lld
Endangered	3392
Mòstra
	Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'òme en ladin:; ; art. 1; ; Duta la jent é nasciuda ledia y à la medema dignité y i medemi derc. Ei à na ment y na coscienza y dess conviver coche fredesc.
Mapa
	Airal ont lo ladin es parlat; Airal ont lo ladin coexistís amb autras lengas (lombard, bavarés); Influéncia del ladin (dialèctes ladin-venèt e dialèctes ladin-friulan);
	modificar

Lo ladin (autonim: ladin, lingaz ladin,^[5]^[6] [liŋ'gat͡s la'din]) es una lenga romanica, de la familha retoromanica, parlada exclusivament dins las montanhas Dolomitas, en Itàlia, dins las regions de Trentin-Aut Adige e Venèt. Aquela lenga que compta set dialèctes es parenta pròcha del romanch e del friolan.

Lo ladin foguèt reconegut per l'Estat italian segon la Lei 482/1999 e compta qualques dreches d'oficialitat dins la region de Trentin-Sud del Tiròl, mentre qu'a pas cap d'estatus oficial dins la província de Belluno. Compta actualament aperaquí 30.000 locutors, bilingües o trilingües totes, dins un airal que compta a l'entorn de 92.000 abitants. Lo ladin es regulat per maitas entitats coma lo Servisc de Planificazion y Eleborazion dl Lingaz Ladin, l'Istitut Cultural Ladin, l'Istitut Ladin Micurà de Rü e l'Istituto Ladin de la Dolomites.

La denominacion de la forma estandarda del ladin es lo ladin dolomitic (ladin dolomitan).^[7]

Nòtas e referéncias

↑ «Ladin language». Ethnologue.
↑ Harris, Martin; Vincent, Nigel. The Romance Languages. Routledge, 1997, p. 351. ISBN 9780415164177.
↑ «Decreto legislativo 16 dicembre 1993, n. 592» (en italian). Conselh de la Província Autonòma de Trent.
↑ «Legge Regionale del 25 ottobre 2021 n. 30 "Promozione delle minoranze linguistiche presenti nella Regione del Veneto"» (en italian). Bulletin Oficial de la Region de Venèt.
↑ «Lingaz Ladin | Museumladin». www.museumladin.it.
↑ «Storia di ladins» (en ladin). Uniun Ladins Val Badia.
↑ Kortmann, Bernd; van der Auwera, Johan. The Languages and Linguistics of Europe: A Comprehensive Guide. De Gruyter, 2011, p. 555. ISBN 9783110220261.