Utopia (libre)
Utopia (1516) (Lo títol complet en latin es De optimo rei publicae statu, deque nova insula Utopia, o encara, Libellus vere aureus, nec minus salutaris quam festivus de optimo rei publicae statu, deque nova insula Utopia) es l'una de las òbras de Thomas More .
Pasmens que Thomas More foguèt pas economista, mas jurista, istorian, teologian e òme politic, Utopia, foguèt pas un tractat d'economia, mas puslèu una satira de la societat de son temps, que tornèt vam al sègle XIX, interpretat segon las referéncias culturalas de l'epòca per ne bastir de teorias economicas.
Contèxte istoric
[modificar | Modificar lo còdi]En 1516 pareguèt en latin per l’éditor Thierry Martens de Lovaina (Flandra), un libre estranh que l’autor Thomas More (Morus en latin), avocat dels borgeses de Londres e dempuèi pauc al servici de la diplomacia del rei d’Anglatèrra Enric VIII, passèt per èsser l’amic d’Erasme.
Lo títol del libre es bastit a partir de las racinas grèga οὐ, non e τόπος, "luòc", e que dona: enluòc e tanben εὐ, bon, τόπος, luòc. Coneguèt un vam immediat.
L'Utopia de Thomas More aguèt en França un succès particular al sègle XVII e al sègle XVIII: foguèt una de las òbras mai legida de la literatura europèa modèrna pendent lo sègle de las Luses.
L'originalitat e lo vam d'aquel roman conduguèt a des imitacions e l'òbra se es a l'origina d'un novèl genre literari que se donèt alara lo nom d'utopia.
Al sègle XIX, lo mot utopia serviguèt a la construccion dels sistèmas socialistas, amb d'autres fonts pus ideologicas que l'intencion primièra de Thomas More :
Relat
[modificar | Modificar lo còdi]Utopus prenguèt Abraxa una tèrra qu'èra estacada al continent e que li balhèt lo nom. «Umanizèt una populacion grossièra e salvatge, e per formar un pòble que subrepassa uèi totes las autras en civilizacions». Aprèp, faguèt copar l'istme e «la tèrre d'Abraxa venguèt atal l'illa d'Utopia». La genèsi de l'illa es simbolica: Utopus volèt far aquel territòri dificil d'accès per rendre lo luòc reservat; demandant al viatjaire un esfòrç per i anar. De talas barrièras naturalas garantissían la proteccion de las influéncias exterioras. Mai tard, Voltaire imaginèt l'Eldorado (autre utopia celebre) dins Candide. Lo tèrme d'Abraxa a una significacion: designa la vila dels fòls dins l'Elògi de la Foliá de son amic Erasme. L'Utopia es regida per las matematicas, manifestacion pura de l'intelligible. Dins l'illa, tot es mesurable perque lo nombre sol garantís l'egalitat. Per exemple, totes las carrièras de la vila d'Amaurote mesuravan 6,5 mètres de larg. Sus l'illa, la proprietat privada es desconeguda, los Utopistas trabalhavan sièis oras per jorn e manjavan en comun. Lo temps liure es consacrat al léser coma los Escacs o l'aprendissatge de las bèlas letras.
Personatges
[modificar | Modificar lo còdi]Utopus, mòrt dempuèi ans, demorava lo conceptor genial de tot çò que se trapa sus l'illa. Las carrièras, los dogats, los barris, las abitacions, las leis, las règlas socialas ...
Raphaël Hythloday, explorator que descriu l'Utopie.
Annèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Petite vie de Thomas More, Philippe Godong, Desclée de Brouwer
